Ngày 24/5/2009, ông Jiang Jiemin, Chủ tịch PetroChina, má»™t công ty thành viên của Táºp Ä‘oàn Dầu khí quốc gia Trung Quốc (China National Petroleum Corp.) chính thức thông báo Ä‘ã đạt được thoả thuáºn mua lại 45,51% cổ phần của Singapore Petroleum Company Limited (SPC), công ty lá»c hoá dầu lá»›n của Singapore, vá»›i tổng trị giá là 1,47 tá»· Dollar Singapore (1,02 tá»· USD). Äá»™ng thái này thu hút sá»± quan tâm đặc biệt không chỉ của dÆ° luáºn và công chúng Singapore, mà cả của nhiá»u quốc gia trong khu vá»±c và trên thế giá»›i. Ngay trong phiên giao dịch sau Ä‘ó (ngày 25/5/2009), giá cổ phiếu của SPC tại Sở GDCK Singapore tăng 20,05% lên 6,05 Dollar Singapore/cổ phiếu (4,20 USD/cổ phiếu), trong khi giá cổ phiếu của PetroChina tại Sở GDCK Thượng Hải chỉ tăng 1,9% lên 13,25 nhân dân tệ/cổ phiếu (1,98 USD/cổ phiếu). Äiá»u Ä‘áng chú ý và thú vị ở Ä‘ây là, dù giá cổ phiếu của PetroChina chỉ tăng nhẹ (theo Ä‘ó vốn hoá thị trÆ°á»ng đạt hÆ¡n 336 tá»· USD) nhÆ°ng vừa đủ vượt lên trên Exxon Mobil, táºp Ä‘oàn dầu khí lá»›n nhất thế giá»›i của Mỹ (có giá trị vốn hoá thị trÆ°á»ng là 335,9 tá»· USD). NhÆ° váºy, PetroChina tạm thá»i vÆ°Æ¡n lên trở thành táºp Ä‘oàn kinh tế lá»›n nhất thế giá»›i (xét theo giá trị vốn hoá thị trÆ°á»ng).
Trở lại vá»›i vụ đầu tÆ° của PetroChina vào SPC. Toàn bá»™ 45,51% cổ phần của SPC được PetroChina mua lại từ Keppel Oil & Gas Services, má»™t công ty con của Keppel Corp, táºp Ä‘oàn sản xuất giàn khoan khai thác dầu thô ngoài biển lá»›n nhất thế giá»›i hiện nay. Äại diện Keppel Corp khẳng định, việc bán cổ phiếu của SPC nằm trong chiến lược của Táºp Ä‘oàn sẽ chỉ táºp trung vào ngành kinh doanh chính và bán dần Ä‘i các khoản đầu tÆ° ở các lÄ©nh vá»±c kinh doanh phụ. PetroChina và Keppel Corp Ä‘ã có quan hệ làm ăn vá»›i nhau từ lâu, Keppel Corp Ä‘ã chế tạo nhiá»u giàn khoan có giá trị lá»›n do PetroChina đặt hàng.
Theo giá»›i phân tích, việc mua bán này là hoàn toàn hợp lệ theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng “thuáºn mua, vừa bán” và được sá»± đồng ý của SPC, song dÆ° luáºn, báo giá»›i Singapore và quốc tế ít nhiá»u có băn khoăn ở má»™t số Ä‘iểm sau.
Thứ nhất, SPC sở hữu 50% cổ phần tại Singapore Refining Co, má»™t trong 3 nhà máy lá»c hoá dầu của Singapore (có công suất xá» lý 285.000 thùng dầu thô má»—i ngày). HÆ¡n nữa, SPC Ä‘ã có dá»± án đầu tÆ° hoặc cÆ¡ sở kinh doanh tại Indonesia, Campuchia, Australia và cả Việt Nam.
NhÆ° váºy, vá»›i tÆ° cách là là cổ Ä‘ông lá»›n của SPC, PetroChina sẽ có cÆ¡ há»™i tiếp cáºn không chỉ vá»›i thị trÆ°á»ng Singapore, mà cả vá»›i các nÆ°á»›c trên.
Thứ hai, thông qua SPC, PetroChina dá»… dàng hÆ¡n trong giao dịch mua bán dầu thô và sản phẩm xăng dầu tại Singapore, trung tâm giao dịch mua bán dầu thô lá»›n nhất châu Á (vá»›i tổng giá trị giao dịch 100 tá»· USD/năm). HÆ¡n nữa, Singapore nằm ở vị trí địa lý mang tính chiến lược liên quan tá»›i váºn chuyển dầu thô. Theo Tổ chức Năng lượng quốc tế (IEA), má»—i ngày có khoảng 10 triệu thùng dầu thô (bằng 12% sản lượng dầu thô khai thác trên phạm vi toàn cầu) được chuyên chở qua eo biển Malacca, ngoài khÆ¡i Singapore.
Thứ ba, gần Ä‘ây, PetroChina Ä‘ã ký hợp đồng cho Nga, Kazakhstan, Brazil và Venezuela vay 49 tá»· USD để được khai thác má»™t số má» dầu. Thêm vào Ä‘ó, vào đầu tháng 5 này, Trung Quốc Ä‘ã ký vá»›i Brazil thoả thuáºn vá» việc nháºp khẩu 200.000 thùng dầu thô/ngày từ Petrobras, táºp Ä‘oàn dầu khí quốc gia Brazil trong vòng 10 năm tá»›i. Tiếp theo, Venezuela cam kết sẽ tăng lượng dầu thô xuất khẩu sang Trung Quốc lên tá»›i 8 lần sau vài năm tá»›i.
Wang Jing, chuyên viên phân tích vá» dầu khí của Công ty Chứng khoán Orient Securities ở Thượng Hải (Trung Quốc) nháºn xét, hiện tại PetroChina má»›i chỉ mạnh ở mảng khai thác dầu khí (thượng nguồn), trong khi mảng lá»c hoá dầu và phân phối (hạ nguồn) còn yếu hÆ¡n nhiá»u so vá»›i Sinopec, táºp Ä‘oàn lá»c hoá dầu lá»›n nhất châu Á của Trung Quốc. Vá»›i việc mua lại cổ phần của SPC, PetroChina cải thiện phần nào năng lá»±c của mình trong lÄ©nh vá»±c lá»c hoá dầu. Còn ông Gordon Kwan, Trưởng bá»™ pháºn phân tích vá» năng lượng của Công ty Chứng khoán Mirae Assets Securities có trụ sở ở Hồng Kông cho rằng, các nhà đầu tÆ° tại thị trÆ°á»ng Trung Quốc sẽ nghÄ© đến cổ phiếu PetroChina đầu tiên khi có ý định đầu tÆ° vào cổ phiếu thuá»™c lÄ©nh vá»±c năng lượng. Nhu cầu năng lượng tại Trung Quốc Ä‘ang tăng cao, trong khi nhu cầu này tại Mỹ và châu Âu lại giảm.
Khi được há»i và yêu cầu bình luáºn vá» việc PetroChina vừa vượt Exxon Mobil vá» giá trị vốn hoá thị trÆ°á»ng, ông Jiang Jiemin thản nhiên trả lá»i, không nên báºn tâm đến chuyện Ä‘ó làm gì, vả lại chuyện đổi ngôi này có thể xảy ra nhÆ° cÆ¡m bữa, khi mà giá cổ phiếu dao Ä‘á»™ng lên xuống hàng ngày. Má»™t số nhà bình luáºn cho rằng, ông Jiang Jiemin nói thế cÅ©ng phải, bởi vào ngày 5/11/2007, giá 1 cổ phiếu của PetroChina tại Sở GDCK Thượng Hải cao ở mức 43,96 nhân dân tệ, cho nên giá trị vốn hoá thị trÆ°á»ng vượt ngưỡng 1.000 tá»· USD, cÅ©ng vượt Exxon Mobil. Nay tạm thá»i PetroChina lại vượt Exxon Mobil, nhÆ°ng giá trị vốn hoá thị trÆ°á»ng chỉ còn hÆ¡n 1/3 so vá»›i thá»i Ä‘iểm Ä‘ó. Thế thì có gì vẻ vang và làm rùm beng mà làm gì.
(ÄTCK)