Những nỗ lực của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine cho đến nay vẫn chưa có kết quả gì vì sự phản đối của Moscow, nhưng hiện ông đang đưa mối quan hệ của mình với Tổng thống Nga Vladimir Putin lên một tầm cao mới bằng cách yêu cầu Moscow giúp đàm phán một thỏa thuận hạt nhân Hoa Kỳ-Iran.

Trump cho biết ông đã thảo luận về Iran với Putin và nhà lãnh đạo Nga "gợi ý rằng ông sẽ tham gia vào các cuộc thảo luận với Iran và rằng ông có thể giúp đưa vấn đề này đi đến hồi kết nhanh chóng", Trump đăng hôm 04/6, sau cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Nga. Trump nói thêm rằng Iran đã "chậm chạp" trong việc phản hồi các đề xuất ngoại giao của Hoa Kỳ.

Trump cho biết ông tin rằng cần phải có sự giúp đỡ từ Nga và ông sẽ đánh giá cao việc Moscow sử dụng tầm ảnh hưởng của mình ở Iran, theo trợ lý tổng thống Nga Yuri Ushakov.

Kể từ khi trở lại Nhà Trắng, Trump đã tham gia vào hoạt động ngoại giao với Tehran nhằm mục đích khôi phục hiệu quả một phiên bản của thỏa thuận hạt nhân năm 2015, Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA). Trump đã rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận đó vào năm 2018.

Vấn đề chính còn tồn tại giữa Washington và Tehran là khả năng làm giàu uranium của Iran và do đó, vẫn giữ được con đường lý thuyết để chế tạo vũ khí hạt nhân. Tehran khăng khăng rằng họ nên được phép duy trì chương trình làm giàu hạt nhân dân sự của mình để cung cấp nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân. Sau các vòng đàm phán gần đây nhất, các quan chức Iran đã đề cập đến ý tưởng về một liên doanh khu vực — bao gồm Ả Rập Xê Út, UAE và Oman — để tăng cường thêm một lớp giám sát cho các hoạt động hạt nhân của Iran.

Đặc phái viên của Trump, Steve Witkoff, đã công khai ám chỉ rằng Hoa Kỳ có thể cởi mở với một thỏa thuận cho phép Iran duy trì một số mức độ làm giàu. Những người khác trong chính quyền, bao gồm ngoại trưởng Marco Rubio, đã nói rằng toàn bộ chương trình hạt nhân của Iran phải được dỡ bỏ. Trump đã đăng vào ngày 2 tháng 6 rằng "Theo Thỏa thuận tiềm năng của chúng tôi — CHÚNG TÔI SẼ KHÔNG CHO PHÉP BẤT KỲ SỰ LÀM GIÀU URANI NÀO!"

Lời lẽ cứng rắn từ Washington đã tìm thấy sự tương xứng ở Tehran. Lãnh tụ tối cao của Iran Ali Khamenei hôm 04/6 đã mô tả chính quyền Hoa Kỳ là "thô lỗ và kiêu ngạo" và nói rằng ông sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào khiến chương trình hạt nhân của Iran phụ thuộc vào các quốc gia khác.

Nga là một trong những cường quốc toàn cầu đã giúp đàm phán JCPOA, dưới thời tổng thống Hoa Kỳ khi đó là Barack Obama.

Cựu tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vào năm 2021-22 đã cố gắng khôi phục JCPOA, tương tự như vậy, một phần, bằng cách cố gắng tranh thủ sự giúp đỡ của Nga. Các quan chức chính quyền Biden sau đó đổ lỗi cho sự thất bại của các cuộc đàm phán nhằm khôi phục JCPOA là do Moscow bị cáo buộc phá hoại, vì mối quan hệ của Nga với các nước phương Tây xấu đi nghiêm trọng sau cuộc xâm lược Ukraine.

Trong chính quyền đầu tiên của Trump, Putin đã đề nghị hợp tác với Washington để giải quyết các cuộc khủng hoảng quốc tế mà Hoa Kỳ quan tâm, kể cả ở Syria và Venezuela, để đổi lấy việc được tự do giải quyết vấn đề Ukraine.

Chính quyền Trump đã kết hợp hoạt động ngoại giao với Tehran với các lệnh trừng phạt nhằm cắt giảm xuất khẩu dầu thô của Iran sang Trung Quốc. Các lệnh trừng phạt gần đây của Hoa Kỳ đang bắt đầu gây thêm chi phí đáng kể cho các nhà nhập khẩu Trung Quốc bằng cách phá vỡ chuỗi trung gian trong nhiều năm cho phép dầu thô của Iran chảy đến các nhà máy lọc dầu độc lập tại Trung Quốc. Lượng dầu thô từ Iran mà Trung Quốc nhập khẩu có khả năng đã giảm xuống dưới 1 triệu thùng/ngày vào tháng 5, mức thấp nhất kể từ tháng 1 và một lượng lớn tàu chở dầu thô của Iran đang chờ bên ngoài cảng Dongying để dỡ hàng.

Không có tiến triển nào ở Ukraine

Mặc dù Trump đã sử dụng cả lệnh trừng phạt và ngoại giao trong quan hệ với Iran, nhưng chính quyền của ông đã phản đối các biện pháp trừng phạt kinh tế mới được đề xuất đối với Moscow, với lý do rằng các lệnh trừng phạt mới có thể làm gián đoạn các nỗ lực hòa bình của Trump tại Ukraine.

Nhưng Trump hôm thứ Tư thừa nhận rằng nhiều tháng vận động Moscow ngừng giao tranh ở Ukraine cho đến nay vẫn chưa thành công. "Đó là một cuộc trò chuyện tốt, nhưng không phải là cuộc trò chuyện sẽ dẫn đến Hòa bình ngay lập tức", Trump đăng.

Trump cho biết Putin đã nói rằng ông "sẽ phải đáp trả cuộc tấn công gần đây vào các sân bay", ám chỉ đến các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái táo bạo của Ukraine vào ngày 2 tháng 6 mà Kyiv cho biết đã làm hỏng hàng chục máy bay ném bom chiến lược của Nga tại các sân bay cách biên giới Nga-Ukraine hàng nghìn km.

Kyiv nhận công trạng về các cuộc tấn công, lưu ý rằng Không quân Nga đang sử dụng máy bay chiến đấu có khả năng mang vũ khí hạt nhân để tấn công cơ sở hạ tầng dân sự ở Ukraine.

Nhà Trắng cho biết Kyiv đã không tham vấn chính quyền Trump tấn công trước vào các sân bay của Nga.

Putin nói với Trump rằng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine là "một hành động khủng bố" nhằm phá vỡ các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine tại Istanbul, Ushakov cho biết.

Nguồn tin: xangdau.net