Chính sách đổi tín dụng lấy dầu của Trung Quốc làm tăng nguồn cung dầu mỏ và giúp đảm bảo rằng khi nền kinh tế phục hồi, lượng cung dầu sẽ Ä‘áp ứng đủ nhu cầu và giữ cho giá dầu không tăng quá cao.

Trung Quốc, quốc gia rủng rỉnh tiền mặt Ä‘ang tận dụng giai Ä‘oạn giá dầu tÆ°Æ¡ng đối rẻ để cải thiện tình hình an ninh năng lượng và đảm bảo rằng nền kinh tế nÆ°á»›c này có đủ nhiên liệu cần thiết để duy trì tăng trưởng bền vững khi bÆ°á»›c vào giai Ä‘oạn phục hồi.

Giá dầu mỏ Ä‘ã tăng lên mức ká»· lục 147 USD/thùng hồi tháng 7/2008 trÆ°á»›c khi rá»›t xuống mức khoảng 33 USD/thùng vào tháng 2/2009, Trung Quốc, nÆ°á»›c nhập khẩu dầu mỏ lá»›n thứ 3 thế giá»›i sau Mỹ và Nhật Bản Ä‘ang tận dụng Æ°u thế trên thị trường mà người mua Ä‘ang Ä‘óng vai trò quyết định. Kể từ tháng 2/2009, Trung Quốc Ä‘ã ký các hợp đồng đổi tín dụng lấy dầu khí trị giá hÆ¡n 50 tá»· USD vá»›i 4 quốc gia, trong Ä‘ó có Nga, Kazactan, Venezuela và Brazil. Tất cả các nÆ°á»›c này đều Ä‘ang cần các khoản tín dụng lá»›n từ nÆ°á»›c ngoài để phát triển các mỏ dầu má»›i. Nếu các hợp đồng này được triển khai theo Ä‘úng kế hoạch, Trung Quốc sẽ tiếp cận vá»›i nguồn cung má»›i, vá»›i sản lượng hÆ¡n 1,5 triệu thùng dầu/ngày, bằng 1/3 lượng dầu mỏ nhập khẩu hiện nay của nÆ°á»›c này (4,1 triệu thùng/ngày).

Hợp đồng đổi tín dụng lấy dầu má»›i nhất của Trung Quốc là hợp đồng ký vá»›i Brazil ở Bắc Kinh hôm 19/5. Brazil muốn đầu tÆ° khoảng 175 tá»· USD trong vòng 5 năm tá»›i để phát triển các mỏ dầu ở vùng biển sâu ngoài khÆ¡i Đại Tây DÆ°Æ¡ng, nÆ¡i cách Ä‘ây 2 năm, nÆ°á»›c này Ä‘ã phát hiện ra dầu mỏ. Trữ lượng dầu mỏ ở khu vá»±c này sẽ Ä‘Æ°a Brazil vào danh sách các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giá»›i. Theo hợp đồng này, Trung Quốc sẽ cho Petrobas – công ty dầu khí quốc doanh của Brazil, vay tá»›i 10 tá»· USD. Đổi lại, Brazil sẽ cung cấp tá»›i 200.000 thùng dầu/ngày cho Sinopec, má»™t trong ba tập Ä‘oàn sản xuất dầu khí quốc doanh chủ chốt của Trung Quốc trong vòng 10 năm.

TrÆ°á»›c Ä‘ó 1 tháng, Venezuela Ä‘ã chấp nhận đề nghị của Trung Quốc, theo Ä‘ó Bắc Kinh sẽ tài trợ 6 tá»· USD cho các dá»± án dầu khí của Venezuela, trong khi Venezuela cam kết tăng gấp 3 lượng cung dầu khí cho Trung Quốc lên mức 1 triệu thùng/ngày vào năm 2015. Kazactan cÅ©ng thông báo nÆ°á»›c này Ä‘ã hoàn tất việc thÆ°Æ¡ng lượng về khoản vay phát triển dầu khí trị giá 10 tá»· USD vá»›i Bắc Kinh. Đổi lại, Trung Quốc sẽ nắm 50% cổ phần trong má»™t công ty sản xuất dầu mỏ lá»›n của nÆ°á»›c này. Đường ống dẫn dầu có công suất 400.000 thùng từ Kazactan dá»± kiến sẽ Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng vào cuối tháng 9/2009.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, trong tháng 2/2009, Trung Quốc Ä‘ã ký hợp đồng cho 2 doanh nghiệp quốc doanh của Nga là Rosneft, tập Ä‘oàn sản xuất dầu khí lá»›n nhất của Nga, và Transneft, tập Ä‘oàn xây dá»±ng và Ä‘iều hành đường ống dẫn dầu quốcgia của Nga, vay 25 tá»· USD. Đổi lại, Trung Quốc sẽ nhận 300.000 thùng dầu/ngày từ các mỏ dầu ở Đông Seberia của Nga từ cuối năm 2010 thông qua má»™t đường ống dẫn dầu Ä‘ang được xây dá»±ng nối Nga và Trung Quốc. Các công nhân vừa má»›i bắt đầu xây dá»±ng Ä‘oạn ống dẫn dầu từ biên giá»›i của Nga tá»›i trung tâm dầu khí ở thành phố Đại Khánh, Đông Bắc Trung Quốc.

Trong khi Ä‘ó, Trung Quốc tuyên bố năng lá»±c lọc dầu của nÆ°á»›c này Ä‘ã tăng mạnh và dá»± kiến sẽ bắt đầu xây dá»±ng các kho chứa sản phẩm dầu tinh chế của Nhà nÆ°á»›c để đề phòng nguồn cung bị gián Ä‘oạn. Trung Quốc cÅ©ng Ä‘ang tăng cường việc dá»± trữ dầu thô mặc dù quy mô vẫn nhỏ hÆ¡n so vá»›i Mỹ.

Lô dá»± trữ dầu mỏ đầu tiên của  Trung Quốc bao gồm Chấn Hải, Lô SÆ¡n, Đại Liên và Hoàng Đảo Ä‘ã hoàn thành. Theo bá»™ trưởng Năng lượng TrÆ°Æ¡ng Quốc Bảo, các lô dá»± trữ này của Trung Quốc Ä‘ã Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng.

Sản lượng dầu nhập khẩu, chủ yếu từ khu vá»±c bất ổn nhÆ° Trung Đông và châu Phi, hiện Ä‘ang chiếm ½ lượng dầu tiêu thụ của Trung Quốc. CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế dá»± báo rằng sá»± phụ thuá»™c nguồn dầu nhập khẩu của Trung Quốc sẽ tăng lên 80% vào năm 2030. Dầu nhập khẩu từ Trung Đông và châu Phi được vận chuyển tá»›i Trung Quốc bằng đường biển qua các eo biển ở Đông Nam Á. Trung Quốc lo ngại rằng việc vận chuyển có thể bị gián Ä‘oạn trong giai Ä‘oạn khủng hoảng và muốn Ä‘a dạng hoá nguồn cung dầu khí. Vì vậy Trung Quốc chuyển trọng tâm sang Nga, Venezuela, Kazactan và Brazil.

Chính sách ngoại giao năng lượng của Trung Quốc là trao quyền cho 3 công ty dầu khí quốc doanh chủ chốt để từng công ty này có thể sản xuất và cung ứng dầu cho Trung Quốc từ nÆ°á»›c ngoài. Để làm nhÆ° vậy, Trung Quốc sá»­ dụng các ngân hàng quốc doanh để tài trợ cho các hợp đồng đổi tín dụng lấy dầu khí. Trong hình thức quan hệ đối tác này, Trung Quốc chỉ cung cấp vốn cho các nhà sản xuất dầu khí nÆ°á»›c ngoài để phát triển các mỏ dầu, nhÆ°ng các nhà sản xuất không phải nhượng lại quyền kiểm soát trá»±c tiếp nguồn tài nguyên năng lượng của mình cho Trung Quốc. Hình thức quan hệ đối tác này tỏ ra hấp dẫn tại thời Ä‘iểm khi các ngân hàng và doanh nghiệp phÆ°Æ¡ng Tây vẫn miá»…n cưỡng tài trợ cho các dá»± án năng lượng ở những nÆ°á»›c bị coi là có nhiều rủi ro trong bối cảnh khủng hoảng tín dụng.

Ông Lý Tài Nguyên - chủ nhiệm cÆ¡ quan nghiên cứu thuá»™c tập Ä‘oàn Citic tại Trung Quốc cho rằng, thông qua hợp đồng đổi dầu lấy khoản cho vay, các nÆ°á»›c công nghiệp và các nÆ°á»›c phong phú tài tài nguyên có thể cùng chung lợi ích.

Các khoản vay trở thành nguồn tiền mà sinh ra lợi tức - Ä‘ó được coi là má»™t loại tài sản, dầu thô là má»™t loại tài nguyên có nhiều tác dụng, “lấy khoản vay đổi lấy dầu thá»±c chất là má»™t hình thức lấy tài sản đổi lấy tài nguyên”.

Hợp tác năng lượng là sá»± chuyển biến mạnh của kinh tế toàn cầu sau khi khủng hoảng tài chính nổ ra, đồng thời cÅ©ng là thá»­ nghiệm đầu tiên của người Trung Quốc trong quy mô của nền tài chính năng lượng quốc tế, nó mang ý nghÄ©a chiến lược Ä‘ó là thay đổi các chính sách về năng lượng của Trung Quốc trong quá khứ - ông Lý nhấn mạnh.

Chính sách ngoại giao năng lượng của Trung Quốc có thể không có lợi cho các công ty dầu khí lá»›n nhÆ°ng lại tốt cho thị trường dầu mỏ thế giá»›i. Nó làm tăng nguồn cung dầu mỏ và giúp đảm bảo rằng khi nền kinh tế phục hồi, lượng cung dầu mỏ sẽ Ä‘áp ứng đủ nhu cầu và giữ cho giá dầu không tăng quá cao./.

( Tổ Quốc )