Việc doanh nghiệp (DN) xăng, dầu đầu mối được phép tăng mức sá» dụng Quỹ bình ổn để bù lá»— có vẻ nhÆ° chẳng ảnh hưởng đến ngÆ°á»i dân. Tuy nhiên, Ä‘ó là chỉ là câu chuyện trÆ°á»›c mắt, bởi má»™t khi thứ công cụ được ví nhÆ° "van Ä‘iá»u áp" này "cạn vốn" thì không ai khác, chính ngÆ°á»i dân lại phải è cổ "gánh" lá»— cho doanh nghiệp.
 |
| Xả quỹ bình ổn để không tăng giá xăng nhÆ°ng ngÆ°á»i dân vẫn bị thiệt |
Nguy cÆ¡ cạn Quỹ bình ổn
Hôm 5/12, Bá»™ Tài chính Ä‘ã cho phép các doanh nghiệp xăng, dầu được tăng mức sá» dụng Quỹ Bình ổn giá để bù lá»—. Theo Ä‘ó, đối vá»›i mặt hàng xăng, doanh nghiệp được tăng mức sá» dụng Quỹ Bình ổn giá thêm 100 đồng/lít (từ 200 đồng/lít lên 300 đồng/lít). Mặt hàng dầu diesel tăng mức sá» dụng Quỹ Bình ổn giá thêm 200 đồng/lít (từ 300 đồng/lít lên 500 đồng/lít). Tổng mức sá» dụng Quỹ tăng thêm 300 đồng/lít.
Thông báo này được ban hành chỉ cách thá»i Ä‘iểm có quy định má»›i vá» Ä‘iá»u hành thị trÆ°á»ng xăng, dầu 7 ngày thay vì 10 ngày theo quy định. Cụ thể, lần Ä‘iá»u hành xăng, dầu gần Ä‘ây nhất là ngày 26/11, tính đến ngày 5/12, thá»i gian giữa 2 lần Ä‘iá»u chỉnh này là 9 ngày. Song, theo thông lệ, các phiên giao dịch xăng, dầu trên thị trÆ°á»ng Singapore - thị trÆ°á»ng tham chiếu trong công tác Ä‘iá»u hành giá xăng, dầu của Việt Nam sẽ nghỉ giao dịch vào thứ bảy và chủ nháºt. Do Ä‘ó, khi lấy dữ liệu giá thế giá»›i để làm căn cứ Ä‘iá»u hành giá xăng, dầu thì khoảng thá»i gian giữa 2 lần Ä‘iá»u hành này chỉ còn 7 ngày.
Ước tính, má»—i tháng, Việt Nam tiêu thụ 1 triệu tấn xăng, dầu, má»—i ngày trung bình sẽ tiêu thụ khoảng 40 triệu lít xăng, dầu. Vá»›i chỉ đạo má»›i, các doanh nghiệp sẽ được bù thêm tổng cá»™ng 300 đồng/lít cả xăng và dầu diesel. NhÆ° váºy, tổng số tiá»n Quỹ Bình ổn bù cho giá xăng, dầu má»—i ngày sẽ tăng thêm 12 tá»· đồng. Nếu nhân con số này vá»›i 3 ngày sá»›m hÆ¡n quy định, các doanh nghiệp Ä‘ã được bù thêm 36 tá»· đồng từ Quỹ Bình ổn xăng dầu.
Tuy nhiên, Quỹ Bình ổn hiện nay cÅ©ng Ä‘ã cạn kiệt, các doanh nghiệp có nguy cÆ¡ sá» dụng âm Quỹ. HÆ¡n nữa, Ä‘ây lại là tiá»n trích vào kết cấu giá bán, là tiá»n của ngÆ°á»i dân Ä‘óng góp. Do váºy, việc giữ giá bán lẻ, song lại cho tăng xả Quỹ sá»›m hÆ¡n quy định nhÆ° váºy, ngÆ°á»i dân Ä‘ã thá»±c chất chịu thiệt hại thay vì được lợi. Äiá»u Ä‘áng chú ý là, sở dÄ© có Ä‘á»™ng thái Ä‘iá»u hành xăng dầu sá»›m nhÆ° váºy là do vừa qua, má»™t số doanh nghiệp xăng dầu Ä‘ã Ä‘á» nghị tăng giá bán lẻ.
Cần cơ chế linh hoạt
Má»™t Ä‘iá»u khiến ngÆ°á»i dân cảm thấy khó chấp nháºn, Ä‘ó là vào những thá»i Ä‘iểm giá xăng, dầu trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i giảm, nhÆ°ng Quỹ Bình ổn vẫn phải trích lượng tiá»n bù giá tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhÆ° thá»i Ä‘iểm giá cao. NgÆ°á»i tiêu dùng có quyá»n đặt câu há»i vá» tính minh bạch, bởi Quỹ Bình ổn giá xăng, dầu được hình thành từ tiá»n của ngÆ°á»i mua xăng, dầu. Chuyên gia kinh tế, TS. Ngô Trí Long cho rằng, DN không chỉ hưởng lợi khi tăng giá bán lẻ xăng, dầu sá»›m hÆ¡n quy định mà còn gây thiệt hại cho ngÆ°á»i tiêu dùng. Ngay cả việc DN được trích Quỹ Bình ổn sá»›m hÆ¡n (nhÆ° trong Ä‘iá»u hành của Bá»™ Tài chính ngày 5/12) cÅ©ng giúp DN giảm được lá»—. "Quỹ là do ngÆ°á»i tiêu dùng Ä‘óng góp, trích sá»›m ngày nào, quỹ hao nhanh ngày ấy và khi quỹ cạn, DN sẽ dá»… dàng thuyết phục để được tăng giá", ông Long nói.
CÅ©ng theo chuyên gia này, Quỹ Bình ổn giá xăng, dầu chỉ là má»™t công cụ và lâu nay, nhiá»u câu há»i cÅ©ng đặt ra là có nên tồn tại quỹ này không hay được thay bằng cÆ¡ chế thuế linh hoạt hÆ¡n. Còn nếu thả nổi thị trÆ°á»ng xăng, dầu thì là khi nào, có các Ä‘iá»u kiện gì. Bởi thá»±c chất, giá xăng, dầu trong nÆ°á»›c phụ thuá»™c vào giá nÆ°á»›c ngoài, phụ thuá»™c vào yếu tố tá»· giá, chi phí hợp lý... Còn nếu duy trì quỹ Ä‘ó thì nên sá» dụng nhÆ° thế nào để vừa đạt mục tiêu "bình ổn", vừa minh bạch.
Trong khi Ä‘ó, TS. Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế T.Ư cho rằng, có hai cách để ổn định giá xăng, dầu, Ä‘ó là giảm thuế và xả Quỹ Bình ổn. NhÆ°ng lâu nay, việc sá» dụng quỹ này thiếu minh bạch, trong khi nó cÅ©ng không có tác dụng làm "trÆ¡n" những biến Ä‘á»™ng trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i. "Theo tôi, Ä‘iá»u hành giá xăng, dầu cần dùng thuế và cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng cạnh tranh. Ví dụ, khi giá xăng, dầu thế giá»›i tăng thì thuế tá»± Ä‘á»™ng giảm và ngược lại. Tuy nhiên, vấn Ä‘á» là chúng ta có chấp nháºn để có má»™t thị trÆ°á»ng cạnh tranh không và đảm bảo được minh bạch trong Ä‘iá»u hành không?", Tiến sÄ© Thành cho biết.
Nguồn tin: GTVT
