Vậy là hi vọng xăng giảm giá của người tiêu dùng đ㠓được” Bá»™ Tài chính thay bằng “hi vọng” khác. Ông Thứ trưởng Bá»™ Tài chính vừa công bố chÆ°a giảm giá xăng dầu, dù xăng dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm. Lý do là vì phải “tranh thủ cÆ¡ há»™i” ấy, để thu lại nguồn tạm ứng trÆ°á»›c Ä‘ó từ ngân sách, và đồng thời góp vốn hình thành quỹ bình ổn giá xăng dầu. Có nghÄ©a là người tiêu dùng sẽ được lợi về lâu dài, khi quỹ bình ổn giá xăng dầu có đủ nguồn để hoạt Ä‘á»™ng.

Má»™t cá»­a hàng kinh doanh xăng dầu

Cụ thể, theo “phân trần” của Bá»™ Tài chính, Nhà nÆ°á»›c phải thu lại khoản Ä‘ã ứng trÆ°á»›c cho DN vay khi giá xăng dầu lên cao là 4.038,5 tá»· VND. Vì hiện các DN má»›i hoàn trả được 38% so vá»›i tổng số tiền Ä‘ã tạm ứng. Ngoài ra, các DN còn phải Ä‘óng góp quỹ bình ổn vá»›i mức quy định (tối Ä‘a 500 VND/lít). Để nâng cao tính thuyết phục trong quan Ä‘iểm Ä‘iều hành, Bá»™ công bố giá xăng dầu nÆ°á»›c ta vẫn ở mức thấp so vá»›i nhiều nÆ°á»›c trên thế giá»›i. Đồng thời ngay vá»›i cách tính giá hiện tại (chÆ°a tính chi phí trích quỹ bình ổn giá), thì vá»›i má»™t số mặt hàng nhiên liệu có mức tiêu thụ lá»›n, DN xăng dầu vẫn... lá»—. Trong Ä‘ó, xăng lá»— 179 VND/lít, dầu mazut lá»— 591 VND/kg...

Vậy thì quan Ä‘iểm của Bá»™ Tài chính có gì... ổn ? có gì... không ổn ? Về hình thức, việc có quỹ bình ổn giá xăng dầu là yêu cầu hợp lý, đặc biệt trong tình thế VN chÆ°a tá»± chủ được về sản xuất xăng dầu phục vụ nhu cầu trong nÆ°á»›c. Và vì thế Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã quyết định thành lập quỹ này từ lâu. Chỉ có Ä‘iều quỹ này chÆ°a có tác dụng lá»›n đối vá»›i giá xăng dầu vì các DN “chÆ°a có cÆ¡ há»™i góp quỹ Ä‘úng vá»›i yêu cầu”. Thá»±c tế ấy, tá»± nó, Ä‘ã đặt má»™t dấu hỏi lá»›n về hiệu quả quản lý của Nhà nÆ°á»›c đối vá»›i giá xăng dầu trong thá»±c tế ? Cụ thể là quan Ä‘iểm thành lập quỹ có phù hợp vá»›i thá»±c tế thị trường hay không ? Nếu phù hợp, thì tại sao nó lại... không thể hoạt Ä‘á»™ng vì chính lý do dẫn tá»›i việc phải thành lập nó (sá»± bất ổn của giá xăng dầu) ? Đặt câu hỏi này để thấy, việc trông chờ vào Ä‘óng góp của người tiêu dùng thông qua DN để có nguồn cho quỹ bình ổn giá hoạt Ä‘á»™ng là má»™t quyết định duy ý chí. Kết quả của nó là không xây dá»±ng được nguồn đủ để quỹ hoạt Ä‘á»™ng.

Mặt khác, ngay thời Ä‘iểm hiện tại, giá má»™t số mặt hàng nhiên liệu có mức tiêu thụ lá»›n nhÆ° xăng cÅ©ng chÆ°a bao gồm chi phí trích quỹ. Vậy thì để phục vụ mục Ä‘ích “lâu dài” nhÆ° Bá»™ Ä‘Æ°a ra, phải chăng cần... tăng thêm phần chi phí ấy vào giá bán, tức là tăng giá bán ?

Vậy là, cách giải thích tưởng nhÆ° rất... ổn của Bá»™ Tài chính, hóa ra, lại phản ánh thá»±c tế không... ổn chút nào của thị trường xăng dầu. Mà thá»±c ra, vấn đề mấu chốt lại là ở thá»±c tế hoạt Ä‘á»™ng, kinh doanh của các DN ngành xăng dầu, từ trÆ°á»›c tá»›i nay, hiếm khi được dÆ° luận công nhận là công khai, minh bạch. Câu chuyện lá»—, hay lãi trong kinh doanh xăng dầu do các DN Ä‘Æ°a ra luôn làm dÆ° luận xã há»™i ngờ vá»±c, phản đối có nguyên nhân từ Ä‘âu ? Từ cÆ¡ chế quản lý, từ yếu kém trong giám sát, hay từ yếu kém trong quản lý, kinh doanh... Trong khi Ä‘ó thì cách giải thích của Bá»™ Tài chính lại xây dá»±ng trên thá»±c tế này, vậy thì cách giải thích ấy liệu có... ổn không ? Hay nó lại là má»™t kiểu giải thích “nÆ°á»›c Ä‘ôi”, phù hợp vá»›i thá»±c tế hiện tại, thay vì gợi mở, hứa hẹn những thay đổi, kết quả má»›i đối vá»›i quản lý thị trường xăng dầu. Đó có là “kế” sách đối phó thứ... 37, ngoài 36 kế sách cổ truyền hay không ?

dddn