Vì sao từ năm 2004 - 2016, giá xăng trong nÆ°á»›c tăng từ 5.600 đồng lên 16.000 đồng/lít, trong khi giá dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm từ 40 USD về dÆ°á»›i 30 USD/thùng?

Cuối năm 2015, nhiều dá»± báo cho rằng giá dầu thế giá»›i có thể giảm tá»›i 32 USD/thùng. NhÆ°ng hiện nay, khi tháng 1 má»›i Ä‘i ná»­a chặng đường, giá dầu thế giá»›i Ä‘ã mất mốc 30 USD/thùng. Thậm chí, có chuyên gia còn tin rằng giá dầu có thể giảm xuống 10 USD/thùng. Thế nhÆ°ng giá xăng bán lẻ trong nÆ°á»›c vẫn có thể dao Ä‘á»™ng ở khoảng 16.600 đồng/lít.

Trong khi Ä‘ó, vào năm 2004, khi giá dầu thế giá»›i ở mức 40 USD/thùng thì giá xăng RON A92 lại chỉ khoảng 5.600 đồng/lít.

Vào thời Ä‘iểm năm 2005, khi giá dầu thành phẩm thế giá»›i đạt khoảng 61 USD/thùng, giá xăng trong nÆ°á»›c má»›i chỉ ở mức 8.800 đồng/lít. NhÆ° vậy, 10 năm sau, khi giá dầu thành phẩm nhập khẩu cÅ©ng chỉ ở mức 61 USD/thùng thì giá xăng trong nÆ°á»›c Ä‘ã tăng lên gấp Ä‘ôi.

Bảng so sánh giữa giá xăng năm 2004 và giá xăng dá»± báo 2016

Chính Ä‘iều này Ä‘ã khiến không ít người băn khoăn về sá»± chênh lệch bất hợp lý này, rằng nếu giá dầu thế giá»›i xuống dÆ°á»›i 30 USD/thùng, thì Ä‘áng lẽ ra giá của má»—i má»™t lít xăng trong nÆ°á»›c còn phải thấp hÆ¡n con số 5.600 đồng, chứ không phải ở mức 16.600 đồng nhÆ° dá»± báo.

Tuy nhiên, việc giá dầu thế giá»›i giảm không tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i mức giảm của xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ã được lý giải khá nhiều lần. Trong Ä‘ó, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Đinh Tiến DÅ©ng cÅ©ng từng cho biết giá dầu thô và giá xăng dầu bán lẻ là hai khái niệm có quan hệ vá»›i nhau nhÆ°ng không đồng nhất vá»›i nhau về tá»· lệ giá.

Khi được đặt câu hỏi vì sao giá dầu thế giá»›i giảm mạnh trong khi, giá xăng bán lẻ trong nÆ°á»›c và giá dầu bán lẻ chỉ giảm nhẹ, Bá»™ trưởng Đinh Tiến DÅ©ng trả lời rằng, giá xăng, dầu bán lẻ bên cạnh giá dầu thô còn phụ thuá»™c vào các loại giá khác trong quá trình chế biến, lÆ°u thông, dá»± trữ và cả các loại thuế liên quan tá»›i xăng, dầu.

"Theo tính toán của chúng tôi, chi phí dầu thô chỉ chiếm 40% trong giá bán lẻ xăng, 50% trong giá bán lẻ dầu. NhÆ° vậy, không thể so sánh việc giảm giá dầu thô khoảng 40% thì giá bán lẻ xăng dầu cÅ©ng giảm tÆ°Æ¡ng ứng 40%", Bá»™ trưởng DÅ©ng chia sẻ.

CÅ©ng theo Bá»™ trưởng, những chi phí sản xuất, lÆ°u thông là những chi phí tÆ°Æ¡ng đối cố định và thậm chí trong Ä‘iều kiện hiện nay còn tăng lên.

"Chúng tôi Ä‘ánh giá việc Ä‘iều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c cÆ¡ bản phù hợp vá»›i diá»…n biến giá dầu thô trên thế giá»›i. So vá»›i các nÆ°á»›c trong khu vá»±c nhÆ° Trung Quốc, Lào, Campuchia thì giá xăng, dầu bán lẻ ở Việt Nam là khá thấp", Bá»™ trưởng DÅ©ng nhấn mạnh.

Dù giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã được Ä‘iều chỉnh theo diá»…n biến của giá dầu thế giá»›i, nhÆ°ng theo nhiều chuyên gia kinh tế phân tích, giá xăng ở Việt Nam vẫn Ä‘ang ở mức khá cao do còn Ä‘ang phải gánh tá»›i hàng chục loại thuế và phí.

Theo Ä‘ó, má»—i lít xăng hiện nay Ä‘ang "cõng" 7 khoản thuế phí các loại: thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế VAT, chi phí định mức, lợi nhuận định mức, mức trích Quỹ bình ổn giá.

Theo Ä‘ó, thuế nhập khẩu chiếm 20% (khi chÆ°a thá»±c thi cam kết hiệp định thÆ°Æ¡ng mại ASEAN là ở mức 35%), thuế tiêu thụ đặc biệt chiếm 10%, 2 khoản chi phí định mức và lợi nhuận định mức là 1.350 đồng/lít, thuế bảo vệ môi trường 3.000 đồng/lít... tổng cá»™ng chiếm từ 47 - 52% tổng giá thành của má»™t lít xăng.

Theo ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá Bá»™ Tài chính, vá»›i diá»…n biến giá dầu trên thị trường thế giá»›i vừa qua, phản ánh vào thị trường trong nÆ°á»›c thì tăng lại rất cao, giảm thì rất thấp, không có sá»± tÆ°Æ¡ng xứng.

Các yếu tố khiến cho giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cao hÆ¡n so vá»›i giá giai Ä‘oạn 2008-2010 không phải chỉ do thuế phí, bởi vì thuế phí thời Ä‘iểm hiện nay so vá»›i thuế phí thời Ä‘iểm năm 2008-2010 là xấp xỉ nhau.

Yếu tố cÆ¡ bản tác Ä‘á»™ng đến giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chính là tá»· giá tính trên giá nhập khẩu để quy ra đồng Việt Nam rồi tính giá cÆ¡ sở.

Năm 2008-2010, tá»· giá dao Ä‘á»™ng trong khoảng 16.000-19.000 đồng/USD. Nếu nhÆ° ta so tá»· giá hiện nay khoảng hÆ¡n 22.000 đồng/USD so vá»›i tá»· giá năm 2008 Ä‘ã tăng 37%, so vá»›i 2009 tăng 25% và so vá»›i 2010 Ä‘ã tăng 18,5%.

Trong khi Ä‘ó chi phí kinh doanh cÅ©ng Ä‘ã tăng 50-70% so vá»›i 5 năm trÆ°á»›c, tùy loại mặt hàng xăng dầu.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhận định: “Năm 2015, giá xăng dầu, đặc biệt là xăng giảm ít hÆ¡n giá thế giá»›i là quá rõ. Dầu thô thế giá»›i năm nay giảm tá»›i gần 40% kéo theo giá xăng dầu thành phẩm giảm mạnh song giá xăng trong nÆ°á»›c hiện chỉ thấp hÆ¡n đầu năm gần 1.200 đồng/lít, tức chỉ giảm khoảng 6-7%; giá dầu diesel thấp hÆ¡n khoảng gần 5.000 đồng/lít… Đây là Ä‘iều hết sức vô lý”.

Trong khi Ä‘ó, nhìn vào giá xăng dầu hiện nay, ông Long cho biết, thuế, phí Ä‘ã tăng lên chiếm tá»›i gần 50% cÆ¡ cấu giá. “Chúng ta Ä‘ang thu thuế từ xăng dầu quá lá»›n bắt đầu từ năm nay nên không còn nhiều dÆ° địa cho việc giảm giá”,
chuyên gia Ngô Trí Long Ä‘ánh giá.

Tính tá»›i lần Ä‘iều chỉnh giá cuối cùng của năm 2015 (ngày 18/12), giá xăng bán lẻ trong nÆ°á»›c Ä‘ã giảm về mốc 16.400 đồng/lít và là lần Ä‘iều chỉnh giá thứ 18 trong năm.

Năm 2015, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c được Ä‘iều chỉnh tổng cá»™ng 18 lần, trong Ä‘ó có 12 lần giảm giá và 6 lần tăng, song mức giảm tổng cá»™ng chỉ khoảng 1.170 đồng/lít so vá»›i mức giá của đầu năm.

Nguồn tin: VTC