Năm 2015, trên 50% lượng dầu diesel nhập khẩu vào Việt Nam là từ các nÆ°á»›c ASEAN vá»›i thuế suất Æ°u Ä‘ãi, chênh lệch từ 5% đến 10% so vá»›i thuế MFN (thuế thá»±c hiện theo nguyên tắc tối huệ quốc) hiện Ä‘ang được sá»­ dụng để tính giá cÆ¡ sở bán trong nÆ°á»›c.

Điều này Ä‘ã khiến người tiêu dùng phải trả tiền cho mức giá xăng dầu cao hÆ¡n thá»±c tế, còn doanh nghiệp được lợi. Vấn đề đặt ra là phải xem xét lại công thức tính giá cÆ¡ sở sao cho hợp lý, nhất là khi chênh lệch thuế các mặt hàng xăng dầu giữa các nguồn nhập khẩu khác nhau sẽ càng cao hÆ¡n trong năm nay.

Việc thá»±c hiện các cam kết há»™i nhập vá»›i nhiều mức thuế xăng dầu khác nhau Ä‘ang gây khó cho Ä‘iều hành giá.

Theo Thông tÆ° 165 của Bá»™ Tài chính, bắt đầu từ 1-1-2015, các mặt hàng dầu nhÆ° diesel, dầu hoả nhập từ ASEAN chỉ có mức thuế 5%, madut là 0% và từ năm 2016, tất cả các mặt hàng dầu từ khu vá»±c này sẽ hưởng thuế 0% (gọi là thuế ATIGA, theo cam kết của Việt Nam vá»›i khu vá»±c). Tuy nhiên, trong suốt cả năm 2015, mức thuế để tính giá cÆ¡ sở theo công thức tính giá xăng dầu vẫn là thuế MFN. Chênh lệch này Ä‘ã khiến người tiêu dùng phải “móc túi” nhiều hÆ¡n, và các doanh nghiệp đầu mối càng nhập khẩu nhiều xăng dầu từ ASEAN thì càng được lợi.

Theo số liệu từ cÆ¡ quan hải quan, năm 2015, số lượng dầu diesel nhập từ ASEAN chiếm đến 53,06% trong tổng số 8,33 triệu tấn diesel tiêu thụ cả năm. Nhìn chung các mặt hàng xăng dầu nhập khẩu trong năm 2015 từ các nÆ°á»›c ASEAN tăng mạnh, nhÆ° từ Singapore vá»›i 3,84 triệu tấn, tăng 48,2%; Thái Lan: 2,28 triệu tấn, tăng gần 3 lần; trong khi nhập khẩu từ Đài Loan lại chỉ còn 807 nghìn tấn, giảm 35,8%... so vá»›i năm 2014. Vá»›i mức thuế chênh 5%, khoản lợi nhuận này không phải là nhỏ.

Chênh lệch thuế các mặt hàng xăng dầu giữa các nguồn nhập khẩu khác nhau sẽ càng cao hÆ¡n trong năm nay.
Tuy nhiên, con số cụ thể là bao nhiêu thì chỉ có doanh nghiệp biết, và cÆ¡ quan chức năng nhập cuá»™c tính toán má»›i biết rõ. Ngày 12-3, PV Báo Công an nhân dân Ä‘ã liên hệ vá»›i Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) để hỏi về tá»· lệ nhập khẩu xăng dầu từ ASEAN trong năm 2015, nhÆ°ng đại diện tập Ä‘oàn cho biết “chÆ°a có con số này”, dù báo cáo tài chính của tập Ä‘oàn Ä‘ã được công bố từ tháng trÆ°á»›c.

Việc tiếp cận các con số chính xác vào thời Ä‘iểm này là vô cùng khó khăn, nhÆ°ng để hình dung mức lãi doanh nghiệp có thể có từ chênh lệch thuế, có thể tạm tính bình quân giá diesel theo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng công bố (theo giá Platt Singapore) 6 tháng cuối năm 2015 (từ ngày 5-7-2015 đến 3-1-2016) là 57 USD/thùng. Vá»›i mức giá trung bình này, nếu chênh 5% thuế, doanh nghiệp sẽ được lợi khoảng 2,85 USD/thùng. Đây là mức lợi chÆ°a có thuế, phí, nên có những thời Ä‘iểm doanh nghiệp sẽ được hưởng 500 – 600 đồng/lít nhờ vào chênh lệch thuế.

Mức chênh do thuế năm 2016 sẽ ngày càng lá»›n hÆ¡n, do năm nay thuế diesel, madut, jet A1, dầu hỏa nhập từ ASEAN Ä‘ã về mức 0%, đồng thời thuế xăng nhập từ Hàn Quốc sẽ về mức 10%, bằng má»™t ná»­a so vá»›i thuế MFN và mức thuế xăng trong ASEAN.

Trao đổi vá»›i PV Báo Công an nhân dân, đại diện lãnh đạo Hiệp há»™i Xăng dầu cho rằng, lẽ Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên các doanh nghiệp sẽ lá»±a nhập khẩu hàng từ khu vá»±c nào mang lại nhiều lợi nhuận nhất, giá rẻ nhất, chỉ những ai không làm Ä‘iều này má»›i là bất thường. Các doanh nghiệp cÅ©ng không vi phạm gì, mà vẫn tuân thủ các quy định của pháp luật. Vấn đề ở chá»— các cÆ¡ quan Ä‘iều hành của Nhà nÆ°á»›c cần tính toán làm sao để giải quyết vấn đề trên.

Chia sẻ về vấn đề này, má»™t chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c xăng dầu cho biết, việc Ä‘iều hành giá xăng dầu vẫn tuân thủ Nghị định 83 của Chính phủ, vá»›i thuế, phí áp dụng theo Thông tÆ° 73 của Bá»™ Tài chính, hÆ°á»›ng dẫn thá»±c hiện Nghị định. Việc phân định Ä‘âu là xăng dầu nhập từ ASEAN và Ä‘âu là xăng dầu nhập từ các thị trường khác vá»›i thuế cao trong má»—i lần Ä‘iều hành là gần nhÆ° không thể. Doanh nghiệp nhập bao nhiêu, được lợi bao nhiêu từ nhập nguồn thuế thấp phải cần thời gian để tính toán, trong khi chu kỳ Ä‘iều chỉnh giá là 15 ngày vẫn phải tuân thủ. CÅ©ng không thể Ä‘Æ°a ra công thức tính giá phân biệt hàng nhập từ nguồn này má»™t giá, nguồn kia má»™t giá.

Vị chuyên gia này cho rằng, để giải quyết bài toán này có má»™t cách là tính chung má»™t mức thuế đối vá»›i tất cả các thị trường, ví dụ ở mức 7%. Vị này cho rằng, việc áp thuế 7% cÅ©ng sẽ “cứu” được Dung Quất, bởi mức này cÅ©ng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i chi phí vận tải, bảo hiểm… mua từ các thị trường khác về (tất nhiên con số không tuyệt đối và không Ä‘úng vá»›i mọi thời Ä‘iểm). Tuy nhiên, Ä‘ây cÅ©ng chÆ°a phải cách căn cÆ¡ để giải quyết vấn đề, bởi còn phải tính toán đến tác Ä‘á»™ng vào nguồn thu trong nÆ°á»›c và việc thá»±c hiện các cam kết.

Được biết, sắp tá»›i Hiệp há»™i Xăng dầu cÅ©ng sẽ làm việc vá»›i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính để bàn bạc các vấn đề liên quan đến thuế các mặt hàng xăng dầu, xem xét các tác Ä‘á»™ng đến giá cả trong nÆ°á»›c và cả thu ngân sách.

Nguồn tin: CAND