Ngày 24.3, đại diện Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính và Petrolimex có cuá»™c trao đổi trá»±c tuyến vá» cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu. Tiếc rằng, cuá»™c trao đổi không có mặt của những chuyên gia phản biện.
Tại Ä‘ây, má»i vấn đỠđược cho là bất hợp lý của cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu Ä‘á»u được... lý giải hợp lý.
CÆ¡ quan quản lý và doanh nghiệp... Ä‘á»u Ä‘úng
Có lẽ chÆ°a khi nào, những búc xúc vá» cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu lại căng thẳng nhÆ° hiện nay. Theo Nghị định 84/2009/NÄ-CP vá» kinh doanh xăng dầu được ban hành, thì doanh nghiệp (DN) Ä‘ã được trao quyá»n tá»± Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu cả vá» thá»i Ä‘iểm, mức giá và thá»i hạn giữa 2 lần tăng giá.
Thế nhÆ°ng, Ä‘iá»u lấy làm lạ là tại công văn 3500/BTC-QLG ban hành ngày 22.3, Bá»™ Tài chính lại “quyết thay” DN là trÆ°á»›c mắt chÆ°a tăng giá xăng dầu. Äồng thá»i, DN cần dãn thá»i hạn giữa 2 lần tăng giá dài hÆ¡n quy định; nếu việc không tăng giá làm ảnh hưởng đến DN thì DN phải báo cáo. Äồng thá»i, DN cần dãn thá»i hạn giữa 2 lần tăng giá dài hÆ¡n quy định; nếu việc không tăng giá làm ảnh hưởng đến DN thì DN phải báo cáo.
Lý giải vấn Ä‘á» này, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng - ông Nguyá»…n Cẩm Tú - cho rằng, nói Nhà nÆ°á»›c trao quyá»n quyết định giá xăng dầu cho DN là hoàn toàn chÆ°a chính xác. Cụ thể là Nghị định 84 quy định giá xăng dầu được quyết định theo giá thị trÆ°á»ng có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c.
Còn vá»›i câu há»i vì sao máºt Ä‘á»™ tăng giá xăng dầu quá dày, mức Ä‘á»™ tăng giá quá cao thì cả đại diện Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính và Petrolimex Ä‘á»u cho rằng tăng giá là do giá thế giá»›i tăng cao. Äồng thá»i, mức Ä‘á»™ tăng giá và thá»i gian Ä‘iá»u chỉnh giá Ä‘á»u tuân thủ theo Nghị định 84.
Bên cạnh Ä‘ó, đại diện các cÆ¡ quan trên cho rằng các chuyên gia và dÆ° luáºn Ä‘ã... hiểu sai phÆ°Æ¡ng pháp tính giá cÆ¡ sở xăng dầu. Cụ thể, cách tính của các bá»™ và DN là theo giá bình quân 30 ngày. Còn chuyên gia và dÆ° luáºn lại tính theo giá ở thá»i Ä‘iểm cụ thể.
Má»™t vấn Ä‘á» là yêu cầu DN xăng dầu phải tiết giảm chi phí, góp phần hạ giá thành xăng dầu. Thứ trưởng Tú cho biết, DN nào có chi phí cao hÆ¡n thì hưởng lợi ít hÆ¡n và ngược lại. Còn hiện nay, Ä‘úng là cần phải tính toán lại định mức cho phù hợp. Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ang xem xét vấn Ä‘á» này. Trong khi Ä‘ó, TGÄ Petrolimex Bùi Ngá»c Bảo cho rằng Petrolimex Ä‘ã thá»±c hiện nghiêm túc, theo dõi tốt vấn Ä‘á» hao hụt, có sá»± tiết giảm lá»›n so vá»›i định mức của Nhà nÆ°á»›c.
Petrolimex bị cho là Ä‘á»™c quyá»n khi chiếm tá»›i hÆ¡n 60% thị phần. Ảnh: Kỳ Anh
Cần quen vá»›i tăng giá
Không chỉ ngÆ°á»i dân, mà ngay cả các chuyên gia, đại biểu Quốc há»™i cÅ©ng cho rằng đợt tăng giá 590Ä‘/lít vào ngày 21.2 – tức mùng 8 tết (trÆ°á»›c khi hệ thống hành chính cả nÆ°á»›c bắt đầu ngày làm việc đầu tiên sau Tết Nguyên Ä‘án) được coi là nhạy cảm và gây tâm lý không tốt cho NTD.
Lý giải vấn Ä‘á» này, Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cho rằng cần xem xét tổng thể. Khi Ä‘ó, thấy rằng DN Ä‘ã làm Ä‘úng; còn vá» thá»i Ä‘iểm, việc chá»n Ä‘úng ngày Ä‘ó quả là chÆ°a “nhạy cảm”. Tuy nhiên, ngÆ°á»i dân phải làm quen vá»›i việc Ä‘iá»u chỉnh này. Trong má»™t năm, có rất nhiá»u thá»i Ä‘iểm được Ä‘ánh giá là nhạy cảm, sau tết sẽ đến các ngày lá»…, chẳng hạn nhÆ° ngày 8.3, rồi 30.4 - ngày 1.5... NhÆ° váºy, không thể lấy Ä‘iá»u này để ngăn cản DN hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh và thu lợi nhuáºn má»™t cách hợp pháp.
Äồng quan Ä‘iểm, đại diện Bá»™ Tài chính cho rằng cần quen dần vá»›i cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng có quản lý nhà nÆ°á»›c. TrÆ°á»›c Ä‘ây, Nhà nÆ°á»›c giữ giá trong thá»i gian dài hÆ¡n nên mức Ä‘á»™ má»—i lần Ä‘iá»u chỉnh có thể cao hÆ¡n; còn hiện nay, DN Ä‘iá»u chỉnh vá»›i tần suất ngắn vá»›i mức Ä‘á»™ thấp hÆ¡n.
Äại diện này cÅ©ng nhấn mạnh, xăng dầu có tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp, gián tiếp tá»›i ná»n kinh tế. Tuy nhiên, mức Ä‘á»™ tăng giá của DN rất thấp, nên ảnh hưởng không lá»›n. Cụ thể, việc tăng giá xăng 590Ä‘/lít chỉ tác Ä‘á»™ng tăng chỉ số CPI 0,01%. Còn tác Ä‘á»™ng tá»›i NTD thì đối vá»›i cá nhân Ä‘i xe máy, chi tiêu cho xăng dầu cÅ©ng không nhiá»u, khoảng từ 10.000 - 15.000Ä‘/tháng.
Nói vá» vấn Ä‘á» “Ä‘á»™c quyá»n” của Petrolimex, Thứ trưởng Tú phân tích: Ná»n kinh tế thị trÆ°á»ng bao giá» cÅ©ng có sá»± tích tụ làm cho DN ngày lá»›n dần lên. Äiá»u quan trá»ng là không cho DN chiếm thị phần lá»›n lợi dụng địa vị thống trị để ngăn cản sá»± cạnh tranh công bằng vá»›i DN khác.
Vá»›i Petrolimex, những Ä‘iá»u Ä‘ó chÆ°a xảy ra, bởi xăng dầu cÅ©ng nhÆ° Petrolimex nằm dÆ°á»›i sá»± quản lý chặt chẽ của Nhà nÆ°á»›c. ChÆ°a bao giá» DN này có thể sá» dụng quyá»n, lợi thế của mình để gây ảnh hưởng tá»›i cạnh tranh thị trÆ°á»ng.
Thứ trưởng Tú phân tích: Nếu Petrolimex tăng giá, DN khác không tăng thì các DN khác được lợi, chiếm hết thị phần, đại lý của Petrolimex. Các DN khác có thể không tăng giá nếu không muốn. Ngược lại, nếu Petrolimex giảm giá, các DN khác không giảm thì Petrolimex được lợi. Từ láºp luáºn này, Thứ trưởng Tú cho rằng trong suốt thá»i gian vừa qua, Nhà nÆ°á»›c, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính sá» dụng Petrolimex để Ä‘iá»u tiết giá những lúc cần giảm. Phạm Anh ghi
| Quỹ bình ổn giá xăng dầu Ä‘ã có 1.500 tỉ đồng: Äây là con số đến đầu tháng 3.2010, do các DN báo cáo. |
(LÄ)
