Trung Quốc, quốc gia vẫn được cho là nguyên nhân chính gây nên mất cân bằng trên toàn cầu vừa công bố thặng dÆ° cán cân vãng lai của nÆ°á»›c này sụt giảm nhanh chóng trong những năm gần Ä‘ây. Tuy nhiên, Trung Quốc chÆ°a bao giờ thá»±c sá»± là thủ phạm gây mất cân bằng trên phạm vi toàn cầu. Nguyên nhân chính gây nên thâm hụt cán cân vãng lai của Mỹ lại là các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ. Những nÆ°á»›c này Ä‘ã được hưởng lợi quá nhiều từ sá»± tăng lên của giá dầu. IMF Æ°á»›c tính trong năm nay các nÆ°á»›c này sẽ có thặng dÆ° cán cân vãng lai 740 tá»· USD, 3/5 trong số Ä‘ó là các nÆ°á»›c Trung Đông. Kể từ năm 2000, thặng dÆ° cán cân vãng lai lÅ©y kế của các nÆ°á»›c này Ä‘ã vượt quá con số 4 nghìn tá»· USD, gấp 2 lần Trung Quốc.

Lý do khiến các nÆ°á»›c này được chú ý ít hÆ¡n so vá»›i Trung Quốc là chỉ má»™t phần thặng dÆ° cán cân vãng lai được thống kê trong số liệu chính thức và phần lá»›n nằm trong các quỹ đầu tÆ° của chính phủ. Các quốc gia Trung Đông thường mua trái phiếu kho bạc thông qua  các trung gian ở London, do Ä‘ó rất khó xác định được chủ đầu tÆ° thá»±c sá»±. Rất nhiều tiền Ä‘ã được đầu tÆ° vào chứng khoán, quỹ đầu cÆ¡, quỹ tÆ° nhân và bất Ä‘á»™ng sản – những loại tài sản khó xác định được chủ sở hữu.

Tác Ä‘á»™ng của giá dầu tăng cao đối vá»›i nền kinh tế thế giá»›i phụ thuá»™c vào việc liệu các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ chi tiêu hay giữ lại những đồng Ä‘ô la thu được từ dầu mỏ. Nếu họ dùng số tiền này để mua các hàng hóa từ các nÆ°á»›c nhập khẩu dầu mỏ, lá»±c cầu trên toàn thế giá»›i sẽ tăng lên. Tuy nhiên, nếu họ tiết kiệm số tiền này, thu nhập sẽ chuyển từ các nÆ°á»›c tiêu thụ dầu mỏ sang các nÆ°á»›c sản xuất dầu mỏ, đồng thời khiến lá»±c cầu sụt giảm. Sau cú sốc giá dầu vào thập niên 70, khoảng 70% doanh số xuất khẩu được tăng lên được sá»­ dụng để nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, số liệu từ IMF cho thấy 3 năm trở lại Ä‘ây dường nhÆ° chỉ dÆ°á»›i 50% số tài sản này được sá»­ dụng.

Thêm vào Ä‘ó, những nÆ°á»›c này nhập khẩu từ châu Âu và châu Á nhiều hÆ¡n là từ Mỹ, vì vậy nhu cầu về hàng hóa Mỹ sụt giảm. Theo nghiên cứu của IEA, trong má»—i đồng USD được Mỹ chi cho nhập khẩu dầu từ các nÆ°á»›c OPEC trong năm 2011 chỉ có 34 cent quay trở lại Mỹ thông qua xuất khẩu, trong khi ở châu Âu thu về tá»›i 84 cent. Vá»›i má»—i USD Trung Quốc chi cho OPEC, có 64 cent quay trở lại Trung Quốc.

Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ không muốn lặp lại lá»—i lầm của thời kỳ trÆ°á»›c, khi chi tiêu quá nhiều khi giá dầu tăng và sau Ä‘ó đối mặt vá»›i tình trạng thâm hụt lá»›n khi giá dầu giảm. Cán cân vãng lai của Arab Saudi Ä‘ã chuyển từ tình trạng thặng dÆ° 26% GDP trong năm 1980 sang thâm hụt 13% năm 1983. Các nÆ°á»›c này vẫn duy trì thặng dÆ° nhÆ° là sá»± phòng vệ khi dầu rá»›t giá hoặc các giếng dầu cạn kiệt. Nga, Nigieria và Venezuela có mức thặng dÆ° 5% đến 7% GDP. Arab Saudi và Kuwait có thể có thặng dÆ° cán cân vãng lai lên tá»›i mức 28% và 46% GDP trong năm nay.

Thông thường, thặng dÆ° cán cân vãng lai có thể bị giảm xuống qua thời gian bởi tiêu dùng ná»™i địa tăng cao và tá»· giá cao. Tuy nhiên, đồng ná»™i tệ của các nÆ°á»›c vùng Vịnh được neo vào đồng USD. Trong 10 năm qua, tá»· giá dường nhÆ° không đổi hoặc thậm chí là giảm. Tá»· giá linh hoạt hÆ¡n có thể khiến cho nền kinh tế của các nÆ°á»›c này không ổn định và má»™t số lÄ©nh vá»±c bị mất Ä‘i lợi thế cạnh tranh khi đồng ná»™i tệ tăng giá. Tuy nhiên, các đồng tiền này có thể giúp cải thiện mất cân bằng toàn cầu nếu được thả nổi hÆ¡n chút ít.

Má»™t số chuyên gia kinh tế kiến nghị nên neo các đồng tiền này vào giỏ bao gồm cả giá dầu ngoài những đồng tiền khác. Tá»· giá linh hoạt hÆ¡n (biến Ä‘á»™ng cùng vá»›i giá dầu) sẽ làm tăng sức mua và nhập khẩu. Tuy nhiên, Ä‘ây không phải là giải pháp có thể giải quyết được tận gốc vấn đề. Theo tài liệu nghiên cứu của IMF năm 2009, tá»· giá cÅ©ng không có quá nhiều tác Ä‘á»™ng đến tình trạng cân bằng bên ngoài của các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ. Theo Æ°á»›c tính, khi đồng ná»™i tệ được nâng giá 100%, thặng dÆ° cán cân vãng lai chỉ giảm Ä‘i 2,5%. Điều này là do tá»· giá không ảnh hưởng mấy đến doanh thu từ dầu vốn được tính bằng USD và bởi sản xuất ná»™i địa không thể thay thế nhập khẩu do khu vá»±c sản xuất của các nÆ°á»›c này quá nhỏ.

Cách hiệu quả nhất để giảm bá»›t thặng dÆ° cán cân vãng lai của các nÆ°á»›c này là tăng chi tiêu công và đầu tÆ°. Chi tiêu công tăng cÅ©ng giúp các nÆ°á»›c này có thể Ä‘a dạng nền kinh tế ngoài việc chỉ lệ thuá»™c vào dầu mỏ, thúc đẩy phát triển kinh tế trng tÆ°Æ¡ng lai và tạo ra nhiều việc làm hÆ¡n. Để giữ vững ổn định xã há»™i, các nÆ°á»›c này đặc biệt là các nÆ°á»›c vùng Vịnh cần đầu tÆ° nhiều hÆ¡n vào giáo dục, y tế, nhà cá»­a và các phúc lợi xã há»™i. Kể từ năm 2005 đến nay, các nÆ°á»›c Arab Saudi, Kuwait và UAE Ä‘ã tăng chi tiêu công 7% đến 8% GDP nhÆ°ng vẫn có thặng dÆ° lá»›n hÆ¡n 15%. Điều Ä‘ó chứng tỏ các nÆ°á»›c này vẫn có thể tăng chi tiêu công nhiều hÆ¡n nữa.