Thị trưá»ng dầu mỠđối mặt rất nhiá»u nguy cÆ¡ suy thoái giá – dá»± trữ dầu thô ở mức cao cá»§a Mỹ và Châu Âu, sản lượng dầu thô Ä‘á phiến duy trì ổn định cá»§a mỹ, sá»± gia tăng nguồn cung từ OPEC, hiệp ước hạt nhân vá»›i Iran, khá»§ng hoảng ở Hy Lạp – nhưng má»™t nguy cÆ¡ nữa hiện vẫn chưa tháºt sá»± hiện diện ở thị trưá»ng này: khả năng đổ vỡ kinh tế ở Trung Quốc, nhà nháºp khẩu dầu má» lá»›n nhất trên thế giá»›i.
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc Ä‘ang dần hạ nhiệt trong những năm gần Ä‘ây, vá»›i năm 2014 Ä‘ánh dấu có tỉ lệ tăng trưởng GDP cháºm nhất trong má»™t phần tư thế kỉ. Nhưng Ä‘iá»u Ä‘ó không cho thấy tín hiệu bất ổn. Ä‘iá»u này hoàn toàn không lấy làm ngạc nhiên khi ná»n kinh tế lá»›n thứ hai thế giá»›i này không thể theo kịp tốc độ tăng trưởng má»™t cách nhanh chóng đến như váºy.
Tiu nhiên, các tín hiệu cảnh báo sâu sắc hÆ¡n Ä‘ang bắt đầu xuất hiện. Phần lá»›n chính là sá»± gia tăng bất ngá» cá»§a thị trưá»ng chứng khoán Trung Quốc trong suốt năm ngoái, mà ngày càng giống như má»™t thị trưá»ng bong bóng Ä‘ang bắt đầu bị vỡ vụn trong tích tắc. Shanghai Composite, chỉ số cá»§a toàn bá»™ chứng khoán giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải Shanghai Stock Exchange, Ä‘ã tăng vá»t khoảng 40% cho đến thá»i Ä‘iểm này trong năm nay Ä‘ang tăng gấp Ä‘ôi từ giữa năm 2014, và chỉ số Shenzhen Composite tăng vá»t Ä‘áng kinh ngạc 90% kể từ đầu năm 2015.
Tuy nhiên sá»± suy thoái có thể Ä‘ã xuất hiện, chỉ số Shanghai Composite cá»§a Trung Quốc Ä‘ang giảm dần trong suốt hai tuần qua, vá»›i mức giảm khoảng 25%. Mối e ngại bong bóng chứng khoán chuẩn bị vỡ vụn dưá»ng nhưng Ä‘ang lan rá»™ng. Kể từ hôm 12/06, cả hai sàn giao dịch chứng khoán Ä‘ã bị mất khoảng 2 ngàn tỉ usd vốn hóa thị trưá»ng. Chính phá»§ Ä‘ã phải can thiệp bằng cách giảm lãi suất, á»§y quyá»n quỹ lương hưu quốc gia đầu tư vào chứng khoán, để gần 100 tỉ usd chảy vào 2 thị trưá»ng giao dịch trên. Äiá»u Ä‘ó dưá»ng như Ä‘ã làm ổn định thị trưá»ng cho đến ngày 30/06, vá»›i mức Ä‘óng phiên tăng gần 5%.
Bất chấp sá»± phục hồi, thị trưá»ng chứng khoán Trung Quốc Ä‘ã bất ngá» bị tác động bởi tính bất ổn bất thưá»ng – khối lượng giao dịch hàng tháng Ä‘ã cao gấp 6 lần giá trị 10 ngàn tỉ usd thị trưá»ng đỉnh Ä‘iểm Trung Quốc. Bán tháo dưá»ng như chưa chấm dứt và quan ngại thị trưá»ng chứng khoán Ä‘ang trở nên bị tách rá»i ra khá»i ná»n kinh tế cháºm lại cá»§a Trung Quốc để bắt đầu chìm dần, bất ổn giao dịch sẽ có thể tiếp tục.
Những gì sẽ diá»…n ra tiếp theo hiện vẫn chưa rõ ràng, nhưng nếu Trung Quốc cho thấy xu hướng tiến vá» hạ cách cứng hÆ¡n là hạ cách má»m, Ä‘iá»u Ä‘ó sẽ ảnh hưởng tiêu cá»±c lên thị trưá»ng năng lượng. Sá»± rạn nứt Ä‘ó sẽ trở thành các vết nứt sâu rá»™ng hÆ¡n trong ná»n kinh tế Trung Quốc có thể dẫn đến kết quả nhu cầu tiêu thụ suy yếu đối vá»›i dầu thô và khí đốt, gây sức ép kéo giá Ä‘i xuống.
Mối nguy hiểm từ sá»± bất ổn trên thị trưá»ng chứng khoán Trung Quốc dẫn đầu má»™t loạt các tín hiệu cảnh báo nhu cầu tiêu thụ năng lượng cá»§a Trung Quốc. Má»™t báo cáo vừa má»›i phát hành cá»§a chính phá»§ Australia Ä‘ang làm gia tăng quan ngại vá» nhu cầu tiêu thụ ảm đạm cá»§a Trung Quốc đối vá»›i nhiên liệu LNG, mà Australia là má»™t trong những nhà sản xuất hàng đầu thế giá»›i. Báo cáo chi biết tiêu thụ LNG cá»§a Trung Quốc được dá»± báo tăng trưởng hÆ¡n 50% trong giai Ä‘oạn 2014 và 2016, nhưng “các nguy cÆ¡ sụt giảm dưá»ng như Ä‘ang tăng trưởng.”
Phần nhiá»u cảu sá»± suy giảm là do sá»± gia tăng công suất đưá»ng ống dẫn nhiên liệu từ Trung Á, cùng vá»›i sá»± phát triển năng lượng tái tạo, nhưng nhu cầu tiêu thụ suy yếu xuất phát từ má»™t ná»n kinh tế trì trệ cÅ©ng Ä‘ang Ä‘óng góp má»™t phần. Lần đầu tiên kể từ năm 2006, Trung Quốc Ä‘ã nháºp khẩu LNG trong 3 tháng đầu năm ít hÆ¡n so vá»›i cùng kỳ năm ngoái.
Mức nháºp khẩu dầu má» cá»§a Trung Quốc tháºm chí Ä‘ã bắt đầu không ổn định trước khi diá»…n ra các biến động thị trưá»ng gần Ä‘ây. Hồi tháng 04, nháºp khẩu cá»§a Trung Quốc đạt mức kỉ lục, nhưng tháng 05 lại giảm 11% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. HÆ¡n thế nữa, nháºp khẩu cao kỉ lục cá»§a Trung Quốc có thể chỉ là tạm thá»i do nhu cầu tích trữ các kho chiến lược cá»§a chính phá»§. Má»™t khi hoạt động này ngừng lại, nhu cầu cá»§a Trung Quốc có thể giảm Ä‘i. Tăng trưởng nhu cầu tiêu thụ dầu cá»§a Trung Quốc Ä‘ã thá»±c sá»± bắt đầu suy giảm trong vài năm gần Ä‘ây.
Phải thừa nháºn rằng, các Ä‘iá»u kiện cÆ¡ bản dài hạn cá»§a Trung Quốc Ä‘ang rất thuyết phục. Nhu cầu tiêu thụ cá»§a Trung Quốc sẽ có thể tăng ổn định trong những năm tá»›i. Và tháºm chí trong ngắn hạn, chính phá»§ Trung Quốc có thể che Ä‘áºy toàn bá»™ má»› lá»™n xá»™n tài chính này, tạm thá»i ngăn chặn được cuá»™c khá»§ng hoảng. Nó cÅ©ng Ä‘ang thể hiện cho sá»± sẵn sàng chá»§ động can thiệp và các biện pháp kích thích hÆ¡n nữa cá»§a chính phá»§ để ngăn chặn Ä‘à rÆ¡i tá»± do có thể làm tăng giá tạm thá»i.
Nhưng khá»§ng hoảng thị trưá»ng ở Trung Quốc Ä‘ang cho thấy má»™t nguy cÆ¡ Ä‘áng kể đến giá cả năng lượng toàn cầu.