Hồ sÆ¡ hạt nhân Iran mấy ngày qua Ä‘ã trở thành chủ Ä‘á» thá»i sá»± nóng hổi, thu hút sá»± quan tâm đặc biệt của báo chí. Nhiá»u tÆ°á»›ng lÄ©nh hải quân Iran Ä‘ã lên tiếng Ä‘e dá»a, tuyên bố rằng việc phong tá»a Hormuz còn dá»… hÆ¡n uống má»™t cốc nÆ°á»›c. Hoa Kỳ cảnh báo sẽ không khoan dung má»i hành Ä‘á»™ng ngăn cản giao thông ở Ä‘ây.
Kể từ tháng 9/2011, căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Iran ngày càng trầm trá»ng, trong Ä‘ó sá»± kiện gây căng thẳng nhất gần Ä‘ây là việc Iran Ä‘e dá»a sẽ cho phong tá»a eo biển Hormuz nếu bị phÆ°Æ¡ng Tây cấm váºn dầu há»a. Äe dá»a Ä‘ó đối vá»›i Mỹ nhÆ° má»™t Ä‘á»™ng thái gây chiến, bởi ảnh hưởng nghiêm trá»ng đến tuyến Ä‘Æ°á»ng váºn chuyển khí đốt qua eo biển này. Tình hình ngày càng nghiêm trá»ng đến mức mà ngÆ°á»i ta thấy rằng, má»™t cuá»™c chạm trán quân sá»± giữa hai bên không phải là không thể.
Vá» phần EU, sau khi Iran thông báo cho tiến hành làm giàu uranium tại cÆ¡ sở Fordo, cách thủ Ä‘ô Iran 150km vá» phía Äông Nam, ngày 10/1/2012, khối này tuyên bố sẽ nhóm há»p há»™i nghị cấp ngoại trưởng sá»›m hÆ¡n dá»± kiến má»™t tuần, vào ngày 23/1 thay vì đợi đến ngày 30/1. Mục Ä‘ích cuá»™c há»p là thảo luáºn chi tiết các biện pháp thá»±c hiện cấm váºn dầu lá»a đối vá»›i Iran. Mặc dù đạt được đồng thuáºn vá» nguyên tắc là phải cấm váºn Iran để buá»™c nÆ°á»›c này từ bá» các chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân bị nghi ngá» có mục Ä‘ích chế tạo vÅ© khí nguyên tá», nhÆ°ng các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây vẫn còn bị chia rẽ vá» thá»i Ä‘iểm để áp dụng trừng phạt. Má»™t số nÆ°á»›c Ä‘á» nghị kéo dài thá»i hạn quá Ä‘á»™ chá» cho đến khi các hợp đồng giao dầu lá»a vá»›i Iran kết thúc, trong khi Ä‘ó, có những nÆ°á»›c lại muốn tiến hành cấm váºn càng nhanh càng tốt. Toàn thể EU Ä‘ang làm việc vá»›i Hoa Kỳ và các nÆ°á»›c khác để tìm kiếm những giải pháp thay thế nguồn cung ứng dầu lá»a từ Iran.
IranÄ‘e dá»a sẽ cho phong tá»a eo biển Hormuz. |
Cụ thể là châu Âu Ä‘ã có các cuá»™c tiếp xúc vá»›i Aráºp Xêút để xác định xem nÆ°á»›c này có thể nâng mức sản xuất, bù đắp số lượng thiếu hụt hay không. Äối vá»›i má»™t số nÆ°á»›c châu Âu, việc cấm váºn dầu lá»a Iran sẽ gây khó khăn nghiêm trá»ng. Cho đến nay, má»—i ngày, Teheran bán cho EU 450.000 thùng dầu thô, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 18% tổng xuất khẩu của Iran, trong Ä‘ó, Italy mua tá»›i 180.000 thùng, Tây Ban Nha 160.000 và Hy Lạp 100.000 thùng. Äây cÅ©ng là ba nÆ°á»›c Ä‘ang gặp nhiá»u khó khăn do khủng hoảng kinh tế và tài chính. Do váºy, Hy Lạp hiện nháºp khẩu 14% dầu thô từ Iran, Ä‘ã Ä‘á» nghị chỠđợi thêm má»™t năm nữa thì má»›i cấm váºn Iran, nhÆ°ng Pháp và Äức lại muốn làm ngay. Còn Italy thì lại muốn được miá»…n áp dụng cấm váºn. Thủ tÆ°á»›ng Mario Monti đặt Ä‘iá»u kiện là việc cấm váºn phải được tiến hành từng bÆ°á»›c, giảm dần số lượng dầu lá»a nháºp khẩu từ Iran và không liên quan gì đến lượng dầu thô trị giá má»™t tá»· euro mà Teheran sẽ kết giao cho Roma để trả nợ.
Tại châu Á, Nháºt Bản và Hàn Quốc tá» ra lo lắng. Tokyo phải nháºp khẩu toàn bá»™ dầu khí, phụ thuá»™c nặng ná» vào nguồn cung ứng từ Trung Äông, đặc biệt là Iran. Trong 11 tháng năm 2011, dầu lá»a của Iran chiếm tá»›i 9% tổng mức tiêu thụ nhiên liệu của Nháºt Bản. Nếu cấm váºn Iran, Nháºt Bản chỉ còn biết quay sang cầu cứu Aráºp Xêút, hiện Ä‘ã cung cấp tá»›i 30,8% tổng nháºp khẩu dầu thô của nÆ°á»›c này. Tình hình cÅ©ng không kém phần phức tạp đối vá»›i Hàn Quốc. Seoul nêu khả năng sẽ Ä‘á» nghị được miá»…n áp dụng cấm váºn dầu lá»a đối vá»›i Iran. Trong 11 tháng năm ngoái, dầu lá»a của Iran chiếm tá»›i 9,6% tổng nháºp khẩu loại nhiên liệu này của Hàn Quốc.
Tuy nhiên, theo nháºn định của má»™t nhà ngoại giao châu Âu thì má»i láºp luáºn chần chừ hoặc chống lại cấm váºn dầu lá»a Iran sẽ không có sức thuyết phục nữa nếu nhÆ° Teheran phong tá»a eo biển Hormuz, nÆ¡i có tá»›i hÆ¡n má»™t phần ba tổng khối lượng dầu lá»a toàn thế giá»›i được váºn chuyển qua.
Tình hình leo thang hay tháºm chí chiến tranh sẽ là cÆ¡ há»™i để các phe đối láºp trong ná»™i bá»™ chóp bu Chính phủ Iran tranh thủ khẳng định mình, trong viá»…n cảnh cuá»™c bầu cá» Tổng thống và Quốc há»™i năm 2013. Äó cÅ©ng sẽ là cÆ¡ há»™i để Lá»±c lượng vệ binh cách mạng hồi giáo Iran được có dịp thể hiện mình. Bên cạnh Ä‘ó, Chính phủ của ông Ahmadinejad cÅ©ng sẽ có thể khiến ngÆ°á»i dân tạm gác lại việc Chính phủ Ä‘iá»u hành kinh tế bất lá»±c để táºp trung má»i chú ý vá» cuá»™c chiến. Cuối cùng, má»™t cuá»™c chạm trán quân sá»± trá»±c tiếp sẽ giúp phá vỡ thế cô láºp ngoại giao trong khu vá»±c, vốn luôn lo ngại vÅ© khí hạt nhân và sá»± lá»›n mạnh của nhánh hồi giáo dòng Sunnit. NhÆ° váºy, đối vá»›i Iran, việc chá»n vị thế là nÆ°á»›c duy nhất dám thách thức siêu cÆ°á»ng Hoa Kỳ bá»—ng nhiên trở nên có lợi. |
Nguồn tin: Sức Khá»e Äá»i Sống