Trong năm 2015, hàng loạt các nguyên, vật liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất và tiêu dùng nhÆ° xăng dầu, khí hóa lỏng (LPG), nhá»±a, cao su Ä‘ã giảm giá mạnh. Tuy vậy, người tiêu dùng trong nÆ°á»›c không được thụ hưởng tÆ°Æ¡ng ứng, vì sao?

Thuế bảo vệ môi trường tăng gấp ba, má»™t số phí tăng thêm Ä‘ã khiến giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c giảm không tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức giảm của giá thế giá»›i trong năm qua - Ảnh: Minh Tâm

Xăng dầu giảm hơn 40%

Giảm giá mạnh nhất có lẽ là các mặt hàng xăng dầu. Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan tính đến ngày 15-12 cho thấy tổng lượng xăng dầu nhập khẩu từ đầu năm đến thời Ä‘iểm này là 9,5 triệu tấn vá»›i giá trị hÆ¡n 5,1 tỉ Ä‘ô la Mỹ. Tính bình quân, giá má»—i tấn xăng dầu nhập khẩu là 537,9 Ä‘ô la Mỹ. So vá»›i cùng kỳ năm trÆ°á»›c, giá bình quân giảm tá»›i gần 41%.

Cụ thể, xăng nhập khẩu trong gần 12 tháng năm nay đạt hÆ¡n 2,47 triệu tấn, tăng không Ä‘áng kể so vá»›i cùng kỳ nhÆ°ng giá lại giảm tá»›i 40,6%. TÆ°Æ¡ng tá»±, dầu diesel nhập khẩu tăng rất mạnh về lượng (26,2% vá»›i gần 5 triệu tấn) nhÆ°ng lại giảm giá tá»›i 41,1%.

Ở mặt hàng nhiên liệu bay, tình hình lần lượt là tăng 14,6% về lượng nhÆ°ng giảm 40,8% về giá trị so vá»›i cùng kỳ.

Vá»›i má»™t mặt hàng cÅ©ng gần vá»›i xăng dầu là khí hoá lỏng LPG, tổng sản lượng nhập khẩu tính từ 1-1 đến 15-12 đạt hÆ¡n 1 triệu tấn, tăng 22,3% về lượng. Tính bình quân, giá nhập khẩu trong năm qua là 496 Ä‘ô la Mỹ/tấn, giảm 42,4% so vá»›i cùng kỳ.

Cao su, chất dẻo giảm trên dÆ°á»›i 25%

Các nguyên liệu quan trọng trong sản xuất nhÆ° chất dẻo, cao su (có nguồn gốc từ dầu thô) cÅ©ng tiếp tục xu hÆ°á»›ng giảm giá mạnh Ä‘ã bắt đầu từ năm 2014.

Vá»›i chất dẻo nguyên liệu, số liệu của Tổng cục Hải quan ghi nhận số lượng nhập khẩu từ đầu năm đến ngày 15-12 là gần 3,75 triệu tấn vá»›i tổng giá trị hÆ¡n 5,71 tỉ Ä‘ô la Mỹ. Tính bình quân, giá má»—i tấn chất dẻo nguyên liệu nhập khẩu là 1.523,5 Ä‘ô la Mỹ, giảm 27% so vá»›i cùng kỳ (lượng nhập khẩu tăng nhẹ).

Trong khi Ä‘ó, cao su nguyên liệu đạt tổng lượng nhập khẩu hÆ¡n 366.000 tấn vá»›i giá trị hÆ¡n 615 triệu Ä‘ô la Mỹ. So vá»›i cùng kỳ năm ngoái, lượng tăng 18,6% nhÆ°ng giảm 16% về giá trị.

Đại diện má»™t số doanh nghiệp sản xuất sá»­ dụng nguyên liệu nhá»±a, cao su cÅ©ng thừa nhận, chi phí sản xuất năm 2015 “đỡ” hÆ¡n rất nhiều nhờ giá nhập khẩu nguyên liệu giảm.

Tổng cục Thống kê tại Báo cáo tình hình kinh tế xã há»™i năm 2015 thì ghi nhận, có 24,4% số doanh nghiệp khẳng định chi phí sản xuất trên má»™t Ä‘Æ¡n vị sản phẩm qúi 4 tăng so vá»›i qúi trÆ°á»›c; 10,4% số doanh nghiệp cho biết chi phí giảm và 65,2% số doanh nghiệp cho rằng chi phí ổn định.

Giá trong nÆ°á»›c không giảm tÆ°Æ¡ng ứng

Tuy giá thế giá»›i giảm sâu nhÆ° vậy nhÆ°ng giá bán lẻ các mặt hàng xăng dầu hay giá bán các sản phẩm sản xuất từ nhá»±a, cao su đến tay người tiêu dùng lại không giảm tÆ°Æ¡ng ứng.

Tính đến ngày 18-12, ngày có lần Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ cuối cùng trong năm 2015 của các mặt hàng xăng dầu thì giá xăng A92 ở vùng 1 còn 16.400 đồng/lít. So vá»›i mức giá hồi đầu năm, ngày 6-1 (17.570 đồng/lít) thì giá cuối năm chỉ giảm 6,7%!

Còn tính theo giá bình quân thì giá bán lẻ trong năm 2015 là 17.200 đồng/lít, giảm 27,2% so vá»›i giá bình quân năm 2014, vẫn thấp hÆ¡n mức giảm giá bình quân nhập khẩu.

Giá dầu diesel bán lẻ đến ngày 18-12 còn 11.930 đồng, giảm 28,3% so vá»›i mức giá 16.630 đồng/lít hôm 6-1. Giá bình quân năm 2015 (14.760 đồng/lít) giảm 34,8% so vá»›i năm 2014 (mức 19.625 đồng/lít).

Tại sao mức giảm giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chÆ°a tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức giảm giá nhập khẩu?

Ngoài yếu tố thuế nhập khẩu biến Ä‘á»™ng (tăng hai lần trong thời gian từ tháng 12-2014 đến tháng 1-2015, đẩy xăng lên mức 35%; dầu diesel lên 30% rồi giảm dần xuống 20% đối vá»›i xăng và 5-10% đối vá»›i dầu tùy thị trường nhÆ° hiện tại) thì nguyên nhân chính nằm ở việc thuế bảo vệ môi trường của các mặt hàng Ä‘ã tăng mạnh từ ngày 1-5.

Trong Ä‘ó, thuế bảo vệ môi trường, tính theo con số tuyệt đối Ä‘ã tăng gấp ba lần ở các mặt hàng (trừ dầu hỏa). Xăng, nhiên liệu bay tăng từ 1.000 đồng/lít lên 3.000 đồng/lít; dầu diesel từ 500 đồng lên 1.500 đồng/lít.

Ngoài ra, chi phí định mức Bá»™ Tài chính quy định để tính giá cÆ¡ sở của các mặt hàng xăng dầu (hình thành bởi giá nhập khẩu bình quân, thuế, phí… làm cÆ¡ sở áp giá bán lẻ trong nÆ°á»›c) cÅ©ng tăng thêm vài trăm đồng má»—i lít.

Các yếu tố về thuế, phí, nhất là thuế bảo vệ môi trường Ä‘ã đẩy giá cÆ¡ sở tăng. Giá bán lẻ do vậy không giảm tÆ°Æ¡ng ứng nhÆ° mức giảm của giá nhập khẩu.

Trong khi Ä‘ó, giá bán các sản phẩm sản xuất từ nhá»±a, cao su đến tay người tiêu dùng cuối cùng thì suốt năm qua vẫn gần nhÆ° không biến Ä‘á»™ng.

Báo cáo tình hình kinh tế xã há»™i năm 2015 của Tổng cục Thống kê ghi nhận, có 15,4% số doanh nghiệp được hỏi cho biết giá bán sản phẩm tăng trong quí 4-2015 so vá»›i cùng kỳ; 13,6% số doanh nghiệp có giá bán thấp hÆ¡n và 71% số doanh nghiệp có giá bán sản phẩm ổn định. Đồng thời, dá»± kiến giá bán sản phẩm qúi 1 năm 2016 so vá»›i quí 4 năm 2015 sẽ tiếp tục ổn định (73,4% số doanh nghiệp dá»± báo).

Đại diện má»™t số doanh nghiệp lý giải, trong khi giá nguyên liệu đỡ hÆ¡n thì các chi phí về nhân công, Ä‘iện lại tăng. Bên cạnh Ä‘ó, mặt trái của việc giá nguyên liệu giảm là phải bù lá»— vì hàng về đến kho phải mất má»™t vài tháng, thậm chí lâu hÆ¡n tính từ thời Ä‘iểm đặt hàng và giá lúc Ä‘ó lại còn giảm thêm.

Nhu cầu tiêu thụ tăng

Số liệu thống kê ở các mặt hàng kể trên có má»™t Ä‘iểm chung, Ä‘ó là lượng nhập khẩu đều tăng so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. Trong Ä‘ó, có những mặt hàng tăng khá nhÆ° xăng dầu các loại, LPG... Điều này phản ánh việc giá nhập khẩu giảm nên doanh nghiệp tăng cường nhập. Đồng thời cÅ©ng cho thấy nhu cầu tiêu dùng trong nÆ°á»›c trong năm qua cÅ©ng Ä‘ã tăng lên. Sản lượng tiêu thụ của Petrolimex, doanh nghiệp xăng dầu đầu mối lá»›n nhất cả nÆ°á»›c, trong nhiều tháng qua đều tăng trên dÆ°á»›i 10%, theo báo cáo tài chính của doanh nghiệp này.

Tổng cục Thống kê thì ghi nhận, tính chung cả năm 2015, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp Æ°á»›c tính tăng 9,8% so vá»›i năm 2014 (quý I tăng 9,3%; quý 2 tăng 10,2%; quý 3 tăng 9,3%; quý 4 Æ°á»›c tính tăng 10%), cao hÆ¡n nhiều so vá»›i mức tăng 5,9% của năm 2013 và 7,6% của năm 2014.

Trong khi Ä‘ó, tổng mức bán lẻ haÌ€ng hóa vaÌ€ doanh thu diÌ£ch vuÌ£ tiêu duÌ€ng Æ°á»›c tính đạt 3.242.900 tỉ đồng, tăng 9,5% so vá»›i năm trÆ°á»›c (loại trừ yếu tố giá tăng 8,4%, cao hÆ¡n mức tăng 8,1% của năm 2014).

Nguồn tin: Thesaigontimes