Việc giảm giá bán lẻ các mặt hàng dầu hôm 3.3 của TCty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) được giá»›i chuyên môn nhận định là Ä‘á»™ng thái tích cá»±c nhằm kiềm chế tốc Ä‘á»™ tăng giá của nhiều loại hàng hoá tiêu dùng thiết yếu.

Tuy nhiên, nhìn lại cách ứng xá»­ vá»›i giá xăng dầu thời gian qua (kể từ khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c, cho phép doanh nghiệp quy định giá) tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 2 vừa qua, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ Ä‘ã chỉ đạo các bá»™, ngành liên quan cần xem xét lại cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng, dầu, đảm bảo tuân theo nguyên tắc thị trường, nhÆ°ng phải tính toán về khoảng cách thời gian của má»—i lần Ä‘iều chỉnh và mức Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh, không để xảy ra tình trạng tăng giá dày đặc.

5 đợt tăng giá xăng dầu từ khi NĐ 84 có hiệu lá»±c:

Ngày 15.12.2009, xăng giảm 350Ä‘/lít và dầu diesel tăng 300Ä‘/lít.
Ngày 4.1.2010, dầu mazut tăng lên 200 đồng/kg.
Ngày 14.1.2010, xăng tăng 450 đồng/lít và các mặt hàng dầu tăng 300 đồng/lít/kg.
Ngày 21.2.2010, xăng tăng 590Ä‘/lít.
Ngày 3.3.2010, các mặt hàng dầu đồng loạt giảm 300-500 Ä‘/lít/kg

Chọn thời Ä‘iểm tăng chÆ°a hợp lý

Thừa nhận là Ä‘ã có sá»± Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng dầu chÆ°a phù hợp, hôm 3.3, lãnh đạo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng- Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú chủ trì cuá»™c họp vá»›i các doanh nghiệp xăng dầu, có sá»± tham gia của các thành viên tổ giám sát liên ngành về giá xăng dầu nhằm Ä‘ánh giá lại việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu theo Nghị định 84- Ä‘ã khẳng định: Mức tăng 590Ä‘/lít xăng vào ngày 21.2 (tức mùng 8 Tết Canh Dần) là “chÆ°a khéo” Ä‘ã gây tâm lý không tốt cho người tiêu dùng.

Theo đại diện Bá»™ Tài chính, từ khi Nghị định 84/NĐ-CP có hiệu lá»±c từ 15.12.2009, cho phép DN được tá»± Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu theo thị trường, Ä‘ã có 5 lần Ä‘iều chỉnh giá mặt hàng này. Trong Ä‘ó có 4 lần tăng, 2 lần giảm (1 lần giảm giá xăng, tăng giá dầu). Tuy nhiên, đợt tăng giá xăng gần Ä‘ây nhất (tăng 590 Ä‘/lít xăng) được dÆ° luận cho là bất ngờ và tăng ở mức cao, trong khi chiểu theo các mức giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giá»›i tại cùng thời Ä‘iểm thì đều hạ nhiệt.

Theo thẩm định của tổ giám sát liên ngành, việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng của DN Ä‘ã Ä‘i chậm má»™t nhịp so vá»›i giá thế giá»›i. Ông Võ Văn Quyền, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng), tổ phó tổ giám sát liên ngành cho biết: Lần tăng giá xăng gần nhất hôm 14.1, thì 10 ngày sau, giá xăng dầu thành phẩm vẫn diá»…n biến theo Ä‘à tăng lên, khiến các mặt hàng xăng dầu lá»— từ 300-700 Ä‘g/lít/kg.

20 ngày tiếp theo, xăng dầu vẫn lá»— 100-350 Ä‘/lít/kg, lẽ ra DN phải tăng giá, nhÆ°ng thời Ä‘iểm này là áp tết, các DN quyết định cầm cá»± để giữ giá bán lẻ. Đến thời Ä‘iểm ngày 21.2, tức sau 38 ngày so vá»›i quy định, do các biến Ä‘á»™ng đầu vào khiến giá cÆ¡ sở vượt giá bán lẻ đối vá»›i mặt hàng xăng tá»›i 2,9% (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng cao hÆ¡n 476Ä‘/lít), các DN má»›i buá»™c phải tăng giá xăng để đảm bảo hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh.

NhÆ° vậy là Ä‘i chậm má»™t nhịp, lẽ ra DN phải tăng giá ngay từ trong năm, lại để ra sau tết, nhÆ°ng thời Ä‘iểm này lại chịu tác Ä‘á»™ng mạnh bởi biến Ä‘á»™ng giá cả theo Ä‘à tăng cao, NHNN Ä‘iều chỉnh tỉ giá ngoại tệ... Ä‘ã khiến các DN không tăng không được.

Vá»›i mức giá bán lẻ xăng hiện nay (xăng A95: 17.490Ä‘/lít; A92: 16.990Ä‘/lít), theo ông VÅ© Ngọc Hải- Chủ tịch HĐQT TCty Xăng dầu: “Chỉ tính riêng mặt hàng xăng, tại thời Ä‘iểm tăng giá chúng tôi vẫn chÆ°a có lợi nhuận. So vá»›i giá thành phẩm xăng dầu thế giá»›i bình quân 30 ngày qua của mặt hàng xăng A92 (lấy giá giao dịch tại thị trường Singapore) là trên 84,01USD/thùng, tại thời Ä‘iểm hiện nay giá lên tá»›i 86,81USD/thùng.

Giá NK này còn phải cá»™ng thêm các loại thuế NK, thuế tiêu thụ đặc biệt, VAT, phí xăng dầu, trích quỹ bình ổn giá, chi phí kinh doanh... theo quy định thì so vá»›i giá bán, doanh nghiệp Ä‘ang lá»— khoảng 500Ä‘/lít xăng. Đó là chÆ°a kể từ trÆ°á»›c Tết Nguyên Ä‘án, tỉ giá USD/VND Ä‘ã tăng lên 3% (tÆ°Æ¡ng ứng khoảng 600 đồng). Vì vậy tăng giá 590Ä‘/lít, thì bù lá»— tỉ giá Ä‘ã hết 600Ä‘/lít, DN làm gì có lãi.

Các bá»™ sẽ giám sát chặt chẽ

Bà Nguyá»…n Thanh HÆ°Æ¡ng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) trao đổi vá»›i phóng viên Báo Lao Động chiều ngày 4.3 cÅ©ng chung ý kiến vá»›i ông Võ Văn Quyền, việc giám sát của liên bá»™ đối vá»›i giá xăng là khá chặt chẽ, đảm bảo DN tuân thủ Ä‘úng các quy định của NĐ 84, tuy nhiên, bà cÅ©ng đồng tình vá»›i quan Ä‘iểm: Đối vá»›i mặt hàng nhạy cảm nhÆ° xăng dầu, việc chọn thời Ä‘iểm tăng giá trong dịp tết cần được cân nhắc, bởi sau tết là lúc nhiều hàng hoá tiêu dùng chÆ°a trở về mặt bằng chung, gây tâm lý hoang mang trong nhân dân về giá cả tăng vọt, thậm chí cá»™ng cả yếu tố “té nÆ°á»›c theo mÆ°a”.

Tuy nhiên, sau khi tăng giá xăng, Ä‘á»™ng thái giảm giá các loại dầu của Petrolimex ngày 3.3 theo bà HÆ°Æ¡ng là phù hợp. Căn cứ vào các mức giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giá»›i mà Cục Quản lý giá cập nhật hàng ngày, giá các mặt hàng này chÆ°a hẳn Ä‘ã giảm nhiều, nhÆ°ng DN Ä‘ã chủ Ä‘á»™ng giảm giá cho tiêu dùng cho thấy Ä‘ây là má»™t cố gắng lá»›n.

Bà HÆ°Æ¡ng cho biết, trên thá»±c tế, giá xăng chỉ có tác Ä‘á»™ng chủ yếu đến người tiêu dùng, trong khi giá các mặt hàng dầu (nhÆ° dầu mazut, diesel) tỉ trọng sá»­ dụng đối vá»›i các ngành sản xuất là vô cùng lá»›n, từ Ä‘ó sẽ có hiệu ứng dây chuyền kéo giá xuống.

Bà HÆ°Æ¡ng cho hay, đợt tăng giá xăng gần Ä‘ây nhất (tăng 590 đồng/lít xăng), theo tính toán của Bá»™ Tài chính, chỉ làm tăng chỉ số CPI khoảng 0,001%, chủ yếu tác Ä‘á»™ng vào người tiêu dùng, không ảnh hưởng mạnh đến việc sản xuất nhÆ° dầu.

Cùng quan Ä‘iểm phải đảm bảo thá»±c hiện giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng không làm tăng giá quá cao, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú khẳng định, cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c sẽ giám sát, đảm bảo không có chuyện các doanh nghiệp xăng dầu lợi dụng quyền tá»± định giá theo Nghị định 84 để tăng giá bất hợp lý.

LĐ