- Nếu so vá»›i mức giá xăng vào cuối năm ngoái thì mức giá hiện tại Ä‘ang cao hÆ¡n khoảng 2.500 đồng/lít.

Tính bình quân sÆ¡ bá»™, hiện má»—i tấn xăng dầu thành phẩm các loại nhập khẩu có giá trên 573 USD trong khi mức giá của cùng kỳ năm ngoái là trên 943 USD. Thêm má»™t số liệu nữa để thấy giá xăng dầu Ä‘ang có vấn đề, theo báo cáo tài chính hợp nhất quý I/2015, kết thúc quý I/2015, lợi nhuận sau thuế của Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đạt 461 tỉ đồng, tăng 80% so vá»›i con số đạt được cùng kỳ năm trÆ°á»›c; lãi sau thuế của cổ Ä‘ông công ty mẹ cÅ©ng tăng 77% lên gần 388 tỉ đồng.

Điều Ä‘ó cÅ©ng chÆ°a Ä‘áng sợ, theo tiết lá»™ của các đại lý bán xăng dầu, từ đầu năm tá»›i nay, nhiều thời Ä‘iểm các doanh nghiệp xăng dầu, kể cả Petrolimex, Ä‘ã chiết khấu hoa hồng cho các đại lý tá»›i 1000Ä‘/lít xăng. CÅ©ng theo các đại lý, vá»›i mức chiết khấu Ä‘ó, các đại lý (cây xăng) có lãi trên 500Ä‘/lít. Má»—i cây xăng sẽ có lãi tá»›i hàng chục triệu đồng/ngày. Vậy giá xăng cao có lý của nó rồi, chỉ có Ä‘iều Ä‘ó là lý của người bán, người kinh doanh xăng dầu, chÆ°a thấy lý của người dân và nền kinh tế, đặc biệt chÆ°a thấy lý của nhà quản lý vì giá xăng dầu được quản lý chặt theo Nghị định 83/CP.

Tăng hoa hồng, sao doanh nghiệp vẫn lãi?

Trao đổi vá»›i báo chí nhân dịp công bố Báo cáo tài chính Quý I-2015, Petrolimex cÅ©ng thừa nhận: Chính sách Ä‘iều hành giá xăng dầu những tháng đầu năm nay Ä‘ã luôn đảm bảo lợi nhuận, hiệu quả cho doanh nghiệp xăng dầu. Mặt khác, theo Nghị định 83/CP, trong công thức tính giá cÆ¡ sở, chi phí kinh doanh xăng dầu Ä‘ã được Ä‘iều chỉnh tiệm cận vá»›i chi phí thá»±c tế của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

Đồng thời giá cÆ¡ sở được tính bình quân 15 ngày sát vá»›i ngày tính giá của chu kỳ dá»± trữ xăng dầu bắt buá»™c (tối thiểu 30 ngày), vì vậy, khi giá xăng dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng theo xu hÆ°á»›ng tăng trở lại thì kết quả kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh xăng sẽ được há»— trợ từ hàng tồn kho. Vậy quy định về chi phí kinh doanh xăng dầu theo Nghị định 83/CP nhÆ° thế nào? Thông tÆ° liên tịch của liên Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính về phÆ°Æ¡ng pháp tính giá cÆ¡ sở; cÆ¡ chế hình thành, quản lý, sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá và Ä‘iều hành giá xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu quy định: Chi phí kinh doanh xăng dầu là 1050Ä‘/lít xăng, 950Ä‘/lít dầu.

Trong Ä‘ó quy định có 300Ä‘ lợi nhuận/lít xăng dầu. Vậy vá»›i việc chi hoa hồng cho đại lý tá»›i 1000Ä‘/lít xăng, làm sao doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có lãi? Nhiều chuyên gia cho rằng, trên thá»±c tế, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu Ä‘ang có lãi cao hÆ¡n rất nhiều so vá»›i mức 300Ä‘/lít. Lãi này ở Ä‘âu? Rất Ä‘Æ¡n giản. Số liệu công bố từ Tổng cục Hải quan cÅ©ng cho biết, 6 tháng đầu năm nay, lượng xăng dầu nhập khẩu Ä‘ã tăng vọt, hÆ¡n 23%.

Điều Ä‘áng nói, xét về giá trị nhập khẩu xăng dầu lại giảm tá»›i gần 29,3% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. Rõ ràng, giá trị nhập khẩu xăng dầu giảm mạnh là do giá các mặt hàng xăng dầu thành phẩm giảm theo xu hÆ°á»›ng của giá dầu thô. Tính bình quân sÆ¡ bá»™, hiện má»—i tấn xăng dầu thành phẩm các loại nhập khẩu có giá trên 573 USD trong khi mức giá của cùng kỳ năm ngoái là trên 943 USD.

Thêm nữa, ví dụ vá»›i má»™t doanh nghiệp chiếm thị phần lá»›n nhất trong kinh doanh xăng dầu, Petrolimex, tốc Ä‘á»™ tăng trưởng kinh tế quý I/2014 đạt khoảng 6,03%, sản lượng xuất bản dầu quý I/2015 của Petrolimex tăng trưởng 12% so vá»›i cùng kỳ, trong Ä‘iều kiện kinh doanh hiệu quả Ä‘ã làm cho quy mô lợi nhuận của Tập Ä‘oàn tăng so vá»›i cùng kỳ 2014. CÅ©ng theo Nghị định 83/CP, chi phí kinh doanh thá»±c tế của các doanh nghiệp và việc chi hoa hồng cho đại lý thuá»™c thẩm quyền quản lý của doanh nghiệp và doanh nghiệp phải tá»± chịu trách nhiệm về kết quả sản xuất, kinh doanh của mình, nhÆ°ng không được vượt qua giá»›i hạn 1050Ä‘/lít xăng, 950Ä‘/lít dầu.

Vậy khi doanh nghiệp Ä‘ã chi 1000Ä‘/lít cho đại lý thì doanh nghiệp phải có khoản lãi ngoài giá cÆ¡ sở để Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng tính giá bán lẻ. NhÆ° vậy có thể thấy, giá cÆ¡ sở của các Bá»™ không phản ánh Ä‘úng thá»±c tiá»…n kinh doanh xăng dầu. Giá xăng dầu của các doanh nghiệp nhập về thấp hÆ¡n giá trung bình trong 15 ngày chu kỳ tính giá. Và nền kinh tế cÅ©ng nhÆ° người tiêu dùng phải trả giá cho sá»± bất hợp lý Ä‘ó. Quả bóng bây giờ được Ä‘á sang các Bá»™ có trách nhiệm tính giá cÆ¡ sở.

Vẫn lãi lá»›n

CÅ©ng trong báo cáo kết quả kinh doanh quý I-2015, Petrolimex khẳng định: Do hoạt Ä‘á»™ng chính của Công ty mẹ là nhập khẩu và bán xăng dầu cho các Công ty con kinh doanh xăng dầu trong nÆ°á»›c. Trong Ä‘iều kiện Nghị định 83 Ä‘ã Ä‘i vào vận hành, bÆ°á»›c sang năm 2015, Tập Ä‘oàn Ä‘ã chủ Ä‘á»™ng Ä‘iều chỉnh cÆ¡ chế kinh doanh xăng dầu áp dụng trong ná»™i bá»™ Tập Ä‘oàn theo hÆ°á»›ng đảm bảo cân đối nguồn lá»±c giữa Công ty mẹ và các Công ty con trên nguyên tắc dá»± trữ nguồn lá»±c tại đầu nguồn, đồng thời ổn định nguồn lá»±c tại tuyến sau để phát triển thị phần, gia tăng sản lượng bán. NhÆ° vậy Ä‘ã có sá»± chia lãi của Công ty mẹ cho các công ty con, cho các đại lý để phát triển thị phần.

Vấn đề ở Ä‘ây là chúng ta xác định chi phí định mức kinh doanh xăng dầu bất hợp lý. Doanh nghiệp xăng dầu lợi nhuận cao Ä‘ã lợi dụng “đẩy” phần lợi ấy cho đại lý rồi được “lại quả” còn giảm giá cho người tiêu dùng thì ít. Vấn đề quan trọng là chi phí kinh doanh định mức, chiết khấu kinh doanh xăng dầu trong Ä‘iều kiện thị trường còn Ä‘á»™c quyền nhÆ° hiện nay thì phải được các cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c khách quan, công tâm kiểm tra, giám sát, tránh tình trạng “vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi”. Bá»™ Tài Chính nên giám sát chặt chẽ việc chiết khấu hoa hồng cho các đại lý. Không để người tiêu dùng vốn Ä‘ã chịu thiệt lâu nay giờ phải gánh thêm cả lãi khủng của các đại lý khi tăng hoa hồng.

Trong má»™t cÆ¡ chế không cạnh tranh nhÆ° hiện nay, Petrolimex tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trên thị trường ná»™i địa theo Ä‘úng chỉ đạo của Chính phủ. 42/68 Ä‘Æ¡n vị thành viên Petrolimex trá»±c tiếp kinh doanh xăng dầu trên địa bàn 62/63 tỉnh, thành phố. Đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng bán lẻ xăng dầu; trong số khoảng 13.500 cá»­a hàng xăng dầu thuá»™c tất cả các thành phần kinh tế, Petrolimex sở hữu 2.170 cá»­a hàng hiện diện trên khắp cả nÆ°á»›c.

Petrolimex có thị phần cao hÆ¡n so vá»›i thị phần bình quân của toàn Tập Ä‘oàn. Tính chung trên phạm vi cả nÆ°á»›c và căn cứ sản lượng xăng dầu thá»±c xuất bán tại thị trường ná»™i địa (tại Việt Nam) năm 2013, thị phần thá»±c tế của Petrolimex khoảng 48%. Đồng thời, công ty mẹ lại có cổ phần lá»›n tại hầu hết các công ty con, vì vậy có tăng chiết khấu hoa hồng, phần lợi nhuận của đại lý cÅ©ng có phần lá»›n chảy về công ty mẹ.

Rõ ràng lãi khủng của các doanh nghiệp xăng dầu trong Ä‘ó chủ yếu là Petrolimex là hưởng lãi bất hợp lý và giá của sá»± bất hợp lý chính là làm tăng giá thành hàng hóa, làm giảm sá»± cạnh tranh của nền kinh tế. Đã có ý kiến nên sá»­a lại Nghị định 83/CP về cách tính giá cÆ¡ sở, trên giá xăng dầu nhập khẩu thá»±c chứ không phải giá trên thị trường theo chu kỳ.

Doanh nghiệp được đảm bảo lợi nhuận định mức trong chi phí kinh doanh nhÆ° 1050Ä‘/lít xăng thì không nên Ä‘i buôn vá»›i chính nền kinh tế. Chỉ khi nào, chúng ta có má»™t thị trường xăng dầu cạnh tranh thật sá»±, lúc Ä‘ó có thể thả giá xăng dầu cho thị trường quyết định. Khi chÆ°a có thị trường cạnh tranh, cần quản chặt, không để các doanh nghiệp xăng dầu lợi dụng cÆ¡ chế làm tiền người dân và các doanh nghiệp trong nÆ°á»›c.

Nguồn tin: ANTĐ