Sá»± gia tăng mạnh mẽ sản lượng xuất khẩu của Iran kể từ đầu năm 2016 đến nay có lẽ sẽ khiến cho cả Ả Rập Saudi và đặc biệt là Nga phải hối tiếc vì Ä‘ã không chấp nhận những Ä‘iều kiện của Tehran ở há»™i nghị Doha cách Ä‘ây vài tháng.

Thời gian qua, khi mà cả thế giá»›i đều bị cuốn sá»± chú ý vào sá»± kiện nÆ°á»›c Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) – Brexit, và những hệ lụy của nó đối vá»›i nền kinh tế toàn cầu, thì dường nhÆ° tất cả Ä‘ã trở nên lãng quên má»™t vấn đề Ä‘ã gây rất nhiều sá»± chú ý trong nền kinh tế thế giá»›i suốt 2 năm trÆ°á»›c Ä‘ó: những biến Ä‘á»™ng trên thị trường dầu thế giá»›i. Xét trên khía cạnh tác Ä‘á»™ng thì Brexit xảy ra cÅ©ng khiến thị trường dầu thế giá»›i bị ảnh hưởng khá nặng. Giá dầu trÆ°á»›c Ä‘ó Ä‘ang ngấp nghé quay trở lại mức 50 USD/thùng thì sau khi Brexit diá»…n ra được hÆ¡n má»™t tháng giá dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm xuống chỉ còn khoảng 42 USD/thùng.

Tuy nhiên, khi mà tất cả các quốc gia xuất khẩu dầu hàng đầu thế giá»›i đều Ä‘iêu đứng vì Brexit, thì chỉ có duy nhất má»™t quốc gia âm thầm trá»—i dậy để có những bÆ°á»›c tiến ấn tượng trong việc gia tăng sản lượng xuất khẩu dầu của mình, Ä‘ó là Iran. Sá»± gia tăng mạnh mẽ sản lượng xuất khẩu của Iran kể từ đầu năm 2016 đến nay có lẽ sẽ khiến cho cả Ả Rập Saudi lẫn Nga phải hối tiếc vì Ä‘ã không chấp nhận những Ä‘iều kiện của Tehran ở há»™i nghị Doha cách Ä‘ây vài tháng.

Đến thời Ä‘iểm hiện tại, nếu thế giá»›i hÆ°á»›ng sá»± chú ý trở lại thị trường dầu lá»­a, thì hẳn không ít người sẽ phải giật mình. Giá dầu sau khi chạm mốc 50 USD/thùng hồi đầu tháng 6 giờ Ä‘ây chỉ còn khoảng 42 USD/thùng do tác Ä‘á»™ng của Brexit. Điều này Ä‘ang khiến phần lá»›n các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu hàng đầu thế giá»›i gặp khó khăn nghiêm trọng. Riêng Iran lại Ä‘ang đạt được những bÆ°á»›c tiến Ä‘áng nể trong lÄ©nh vá»±c xuất khẩu dầu.

Tính đến thời Ä‘iểm hiện tại, Iran Ä‘ã đạt mốc sản lượng khai thác là 3,8 triệu thùng/ngày, và Ä‘ã ở rất gần vá»›i mốc 4 triệu thùng/ngày mà nÆ°á»›c này có được trÆ°á»›c thời Ä‘iểm bị Mỹ và các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây cấm vận. Điều Ä‘áng nói ở chá»— các kênh phân tích đều cho rằng phải đến đầu năm 2017 Iran má»›i có thể đạt được mức sản lượng 3,8 triệu thùng/ngày. Ngoài ra, chính phủ Iran cÅ©ng dá»± báo nÆ°á»›c này có thể sẽ quay trở lại mức sản lượng 4 triệu thùng/ngày vào cuối năm nay.

Không chỉ có tốc Ä‘á»™ tăng sản lượng khai thác nhanh hÆ¡n nhiều so vá»›i dá»± Ä‘oán, mà Iran còn Ä‘ang có tốc Ä‘á»™ tăng trưởng sản lượng xuất khẩu dầu còn ấn tượng hÆ¡n nhiều. Trong khi các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu hàng đầu thế giá»›i nhÆ° Nga hay Ả Rập Saudi không những vừa phải giảm sản lượng khai thác, vừa giảm sản lượng xuất khẩu do giá thành thấp, thì tốc Ä‘á»™ tăng trưởng xuất khẩu dầu của Iran lại Ä‘ang tăng chóng mặt. Tính đến thời Ä‘iểm hiện tại, Iran Ä‘ã giành lại được 80% thị phần mà nÆ°á»›c này có được vào thời Ä‘iểm trÆ°á»›c cuá»™c cấm vận của Mỹ và Liên minh châu Âu vào năm 2012. Trong tổng số 3,8 triệu thùng/ngày mà Iran khai thác, thì tổng sản lượng xuất khẩu Ä‘ã ở mức 2 triệu thùng/ngày.

Tốc Ä‘á»™ tăng trưởng nhập khẩu dầu từ Iran của các quốc gia khách hàng của nÆ°á»›c này đều tăng vá»›i tốc Ä‘á»™ phi mã. Cụ thể, lượng dầu nhập khẩu từ Iran của Nhật Bản tính từ đầu năm 2016 đến nay Ä‘ã tăng 28%, vá»›i Ấn Độ tăng 63%, của Hàn Quốc tăng 123%, và vá»›i Trung Quốc là 2,5% - má»™t con số không hề nhỏ đối vá»›i thị trường nhập khẩu dầu lá»›n nhất châu Á. Sá»± tăng trưởng nhanh chóng trong tá»· trọng xuất khẩu dầu của Iran vá»›i các quốc gia châu Á này má»™t phần lá»›n là do nhu cầu Ä‘a dạng nguồn cung từ các nÆ°á»›c này, thay vì phụ thuá»™c vào nguồn dầu từ Nga và Ả Rập Saudi.

Dù Ä‘ã đạt được tốc Ä‘á»™ tăng trưởng trong sản lượng xuất khẩu ấn tượng nhÆ° vậy, nhÆ°ng có vẻ nhÆ° Iran không hề có dấu hiệu dừng lại. Theo nhà phân tích Kang Yoo Jin của NH Investment & Securities Co. có trụ sở tại Seoul, thì: “Iran Ä‘ang có má»™t chiến lược hoàn chỉnh nhắm đến các thị trường má»›i nổi ở châu Á để phục hồi thị phần cÅ©ng nhÆ° để phục hồi mức sản lượng trÆ°á»›c thời Ä‘iểm bị cấm vận. Đồng thời Iran cÅ©ng sẽ tiếp tục mở rá»™ng thị phần, trong Ä‘ó không chỉ hÆ°á»›ng đến các khách hàng truyền thống mà cả những khách hàng má»›i. Để làm được Ä‘iều Ä‘ó thì nÆ°á»›c này sẽ phải cạnh tranh gay gắt vá»›i Nga và Ả Rập Saudi”.

Việc Iran tìm cách đẩy mạnh thị phần xuất khẩu cao hÆ¡n là Ä‘iều dá»… hiểu. Dù nÆ°á»›c này Ä‘ã đạt được tốc Ä‘á»™ tăng trưởng sản lượng xuất khẩu dầu phi mã trong 6 tháng đầu năm 2016, thì mức sản lượng xuất khẩu của Iran hiện tại hãy còn quá khiêm tốn. Má»›i chỉ có 2 triệu thùng trong số 3,8 triệu thùng mà Iran khai thác má»—i ngày được dành cho xuất khẩu, và thá»±c tế là các nÆ°á»›c châu Á vẫn Ä‘ang nhập khẩu dầu của Iran vá»›i số lượng ít hÆ¡n nhiều so vá»›i Nga hay Ả Rập Saudi.

Cụ thể, dù Nhật Bản Ä‘ã tăng nhập khẩu dầu từ Iran thêm 28% từ đầu năm đến nay, thì thá»±c tế là nÆ°á»›c này cÅ©ng má»›i chỉ nhập khẩu từ Iran khoảng 206.000 thùng/ngày – má»™t con số quá khiêm tốn và má»›i chỉ bằng khoảng 1/10 tổng số dầu xuất khẩu của Iran. Kể cả khi Nhật Bản có kế hoạch tăng lượng dầu nhập khẩu từ Iran lên 339.000 thùng/ngày vào cuối tháng 6 thì Ä‘ó vẫn là má»™t con số khá nhỏ vá»›i nhu cầu của Nhật Bản.

TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° vậy, Ấn Độ dù Ä‘ã tăng nhập khẩu dầu từ Iran thêm 63% trong 6 tháng đầu năm, thì nÆ°á»›c này cÅ©ng má»›i chỉ nhập khẩu khoảng 338.000 thùng/ngày từ Tehran. Hàn Quốc dù tăng 123% lượng dầu nhập khẩu từ Iran thì cÅ©ng chỉ má»›i nhập khẩu khoảng 265.000 thùng/ngày. Trung Quốc thấp nhất, má»›i chỉ tăng 2,5% nhÆ°ng sản lượng nhập khẩu dầu từ Iran cÅ©ng Ä‘ã ở mức 603.000 thùng/ngày. Rõ ràng, Ä‘ó là những con số quá khiêm tốn so vá»›i nhu cầu nhập khẩu dầu khổng lồ của các nền kinh tế hàng đầu châu Á nhÆ° Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc. Yêu cầu Ä‘a dạng hóa nguồn cung của các nÆ°á»›c này sẽ cho phép tăng mức nhập khẩu dầu từ Iran nhiều hÆ¡n nữa, miá»…n là Tehran có thể gia tăng được sản lượng khai thác trong thời gian tá»›i.

Và người hối hận nhất ở thời Ä‘iểm hiện tại có lẽ không ai khác ngoài Nga và nhất là Ả Rập Saudi, đặc biệt là Nga vì họ cần bán dầu mỏ để phục hồi kinh tế. Tại há»™i nghị Doha cách Ä‘ây vài tháng để bàn về thỏa thuận Ä‘óng băng sản lượng, Ả Rập Saudi Ä‘ã khÆ°á»›c từ Ä‘iều kiện của Iran là cho phép nÆ°á»›c này quay trở lại sản lượng khai thác trÆ°á»›c thời Ä‘iểm bị cấm vận là 4 triệu thùng/ngày trÆ°á»›c khi tham gia thỏa thuận Ä‘óng băng sản lượng vá»›i Nga và OPEC. DÄ© nhiên thỏa thuận Doha Ä‘ã tan vỡ vá»›i niềm tin của Ả Rập Saudi rằng Iran sẽ không thể quay trở lại mức sản lượng cÅ© và giành lại được thị phần trÆ°á»›c Ä‘ây do sức ép cạnh tranh từ chính Ả Rập Saudi.

NhÆ°ng, đến thời Ä‘iểm hiện tại, khi Iran Ä‘ã ở rất gần mức sản lượng cÅ© là 4 triệu thùng/ngày và không có dấu hiệu sẽ dừng lại ở cá»™t mốc sản lượng khai thác Ä‘ó, trong khi tốc Ä‘á»™ tăng trưởng xuất khẩu dầu sang thị trường châu Á Ä‘ang tăng chóng mặt, thì Ả Rập Saudi sẽ chỉ có thể Æ°á»›c rằng giá nhÆ° họ có thể quay trở về thời Ä‘iểm cách Ä‘ây vài tháng, có lẽ Riyadh sẽ vui mừng mà chấp nhận Ä‘iều kiện của Iran để tiến hành Ä‘óng băng sản lượng để vá»±c giá dầu trở lại. Đáng tiếc tất cả Ä‘ã quá trá»….

Nguồn: Motthegioi