Sá»± gia tăng mạnh mẽ sản lượng xuất khẩu cá»§a Iran kể từ đầu năm 2016 đến nay có lẽ sẽ khiến cho cả Ả Ráºp Saudi và đặc biệt là Nga phải hối tiếc vì Ä‘ã không chấp nháºn những Ä‘iá»u kiện cá»§a Tehran ở há»™i nghị Doha cách Ä‘ây vài tháng.
Thá»i gian qua, khi mà cả thế giá»›i Ä‘á»u bị cuốn sá»± chú ý vào sá»± kiện nước Anh rá»i khá»i Liên minh châu Âu (EU) – Brexit, và những hệ lụy cá»§a nó đối vá»›i ná»n kinh tế toàn cầu, thì dưá»ng như tất cả Ä‘ã trở nên lãng quên má»™t vấn đỠđã gây rất nhiá»u sá»± chú ý trong ná»n kinh tế thế giá»›i suốt 2 năm trước Ä‘ó: những biến động trên thị trưá»ng dầu thế giá»›i. Xét trên khía cạnh tác động thì Brexit xảy ra cÅ©ng khiến thị trưá»ng dầu thế giá»›i bị ảnh hưởng khá nặng. Giá dầu trước Ä‘ó Ä‘ang ngấp nghé quay trở lại mức 50 USD/thùng thì sau khi Brexit diá»…n ra được hÆ¡n má»™t tháng giá dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm xuống chỉ còn khoảng 42 USD/thùng.
Tuy nhiên, khi mà tất cả các quốc gia xuất khẩu dầu hàng đầu thế giá»›i Ä‘á»u Ä‘iêu đứng vì Brexit, thì chỉ có duy nhất má»™t quốc gia âm thầm trá»—i dáºy để có những bước tiến ấn tượng trong việc gia tăng sản lượng xuất khẩu dầu cá»§a mình, Ä‘ó là Iran. Sá»± gia tăng mạnh mẽ sản lượng xuất khẩu cá»§a Iran kể từ đầu năm 2016 đến nay có lẽ sẽ khiến cho cả Ả Ráºp Saudi lẫn Nga phải hối tiếc vì Ä‘ã không chấp nháºn những Ä‘iá»u kiện cá»§a Tehran ở há»™i nghị Doha cách Ä‘ây vài tháng.
Äến thá»i Ä‘iểm hiện tại, nếu thế giá»›i hướng sá»± chú ý trở lại thị trưá»ng dầu lá»a, thì hẳn không ít ngưá»i sẽ phải giáºt mình. Giá dầu sau khi chạm mốc 50 USD/thùng hồi đầu tháng 6 giá» Ä‘ây chỉ còn khoảng 42 USD/thùng do tác động cá»§a Brexit. Äiá»u này Ä‘ang khiến phần lá»›n các nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giá»›i gặp khó khăn nghiêm trá»ng. Riêng Iran lại Ä‘ang đạt được những bước tiến Ä‘áng nể trong lÄ©nh vá»±c xuất khẩu dầu.
Tính đến thá»i Ä‘iểm hiện tại, Iran Ä‘ã đạt mốc sản lượng khai thác là 3,8 triệu thùng/ngày, và Ä‘ã ở rất gần vá»›i mốc 4 triệu thùng/ngày mà nước này có được trước thá»i Ä‘iểm bị Mỹ và các nước phương Tây cấm váºn. Äiá»u Ä‘áng nói ở chá»— các kênh phân tích Ä‘á»u cho rằng phải đến đầu năm 2017 Iran má»›i có thể đạt được mức sản lượng 3,8 triệu thùng/ngày. Ngoài ra, chính phá»§ Iran cÅ©ng dá»± báo nước này có thể sẽ quay trở lại mức sản lượng 4 triệu thùng/ngày vào cuối năm nay.
Không chỉ có tốc độ tăng sản lượng khai thác nhanh hÆ¡n nhiá»u so vá»›i dá»± Ä‘oán, mà Iran còn Ä‘ang có tốc độ tăng trưởng sản lượng xuất khẩu dầu còn ấn tượng hÆ¡n nhiá»u. Trong khi các nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giá»›i như Nga hay Ả Ráºp Saudi không những vừa phải giảm sản lượng khai thác, vừa giảm sản lượng xuất khẩu do giá thành thấp, thì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu dầu cá»§a Iran lại Ä‘ang tăng chóng mặt. Tính đến thá»i Ä‘iểm hiện tại, Iran Ä‘ã giành lại được 80% thị phần mà nước này có được vào thá»i Ä‘iểm trước cuá»™c cấm váºn cá»§a Mỹ và Liên minh châu Âu vào năm 2012. Trong tổng số 3,8 triệu thùng/ngày mà Iran khai thác, thì tổng sản lượng xuất khẩu Ä‘ã ở mức 2 triệu thùng/ngày.
Tốc độ tăng trưởng nháºp khẩu dầu từ Iran cá»§a các quốc gia khách hàng cá»§a nước này Ä‘á»u tăng vá»›i tốc độ phi mã. Cụ thể, lượng dầu nháºp khẩu từ Iran cá»§a Nháºt Bản tính từ đầu năm 2016 đến nay Ä‘ã tăng 28%, vá»›i Ấn Äá»™ tăng 63%, cá»§a Hàn Quốc tăng 123%, và vá»›i Trung Quốc là 2,5% - má»™t con số không há» nhỠđối vá»›i thị trưá»ng nháºp khẩu dầu lá»›n nhất châu Á. Sá»± tăng trưởng nhanh chóng trong tá»· trá»ng xuất khẩu dầu cá»§a Iran vá»›i các quốc gia châu Á này má»™t phần lá»›n là do nhu cầu Ä‘a dạng nguồn cung từ các nước này, thay vì phụ thuá»™c vào nguồn dầu từ Nga và Ả Ráºp Saudi.
Dù Ä‘ã đạt được tốc độ tăng trưởng trong sản lượng xuất khẩu ấn tượng như váºy, nhưng có vẻ như Iran không há» có dấu hiệu dừng lại. Theo nhà phân tích Kang Yoo Jin cá»§a NH Investment & Securities Co. có trụ sở tại Seoul, thì: “Iran Ä‘ang có má»™t chiến lược hoàn chỉnh nhắm đến các thị trưá»ng má»›i nổi ở châu Á để phục hồi thị phần cÅ©ng như để phục hồi mức sản lượng trước thá»i Ä‘iểm bị cấm váºn. Äồng thá»i Iran cÅ©ng sẽ tiếp tục mở rá»™ng thị phần, trong Ä‘ó không chỉ hướng đến các khách hàng truyá»n thống mà cả những khách hàng má»›i. Äể làm được Ä‘iá»u Ä‘ó thì nước này sẽ phải cạnh tranh gay gắt vá»›i Nga và Ả Ráºp Saudi”.
Việc Iran tìm cách đẩy mạnh thị phần xuất khẩu cao hÆ¡n là Ä‘iá»u dá»… hiểu. Dù nước này Ä‘ã đạt được tốc độ tăng trưởng sản lượng xuất khẩu dầu phi mã trong 6 tháng đầu năm 2016, thì mức sản lượng xuất khẩu cá»§a Iran hiện tại hãy còn quá khiêm tốn. Má»›i chỉ có 2 triệu thùng trong số 3,8 triệu thùng mà Iran khai thác má»—i ngày được dành cho xuất khẩu, và thá»±c tế là các nước châu Á vẫn Ä‘ang nháºp khẩu dầu cá»§a Iran vá»›i số lượng ít hÆ¡n nhiá»u so vá»›i Nga hay Ả Ráºp Saudi.
Cụ thể, dù Nháºt Bản Ä‘ã tăng nháºp khẩu dầu từ Iran thêm 28% từ đầu năm đến nay, thì thá»±c tế là nước này cÅ©ng má»›i chỉ nháºp khẩu từ Iran khoảng 206.000 thùng/ngày – má»™t con số quá khiêm tốn và má»›i chỉ bằng khoảng 1/10 tổng số dầu xuất khẩu cá»§a Iran. Kể cả khi Nháºt Bản có kế hoạch tăng lượng dầu nháºp khẩu từ Iran lên 339.000 thùng/ngày vào cuối tháng 6 thì Ä‘ó vẫn là má»™t con số khá nhá» vá»›i nhu cầu cá»§a Nháºt Bản.
Tương tá»± như váºy, Ấn Äá»™ dù Ä‘ã tăng nháºp khẩu dầu từ Iran thêm 63% trong 6 tháng đầu năm, thì nước này cÅ©ng má»›i chỉ nháºp khẩu khoảng 338.000 thùng/ngày từ Tehran. Hàn Quốc dù tăng 123% lượng dầu nháºp khẩu từ Iran thì cÅ©ng chỉ má»›i nháºp khẩu khoảng 265.000 thùng/ngày. Trung Quốc thấp nhất, má»›i chỉ tăng 2,5% nhưng sản lượng nháºp khẩu dầu từ Iran cÅ©ng Ä‘ã ở mức 603.000 thùng/ngày. Rõ ràng, Ä‘ó là những con số quá khiêm tốn so vá»›i nhu cầu nháºp khẩu dầu khổng lồ cá»§a các ná»n kinh tế hàng đầu châu Á như Trung Quốc, Nháºt Bản, Ấn Äá»™ và Hàn Quốc. Yêu cầu Ä‘a dạng hóa nguồn cung cá»§a các nước này sẽ cho phép tăng mức nháºp khẩu dầu từ Iran nhiá»u hÆ¡n nữa, miá»…n là Tehran có thể gia tăng được sản lượng khai thác trong thá»i gian tá»›i.
Và ngưá»i hối háºn nhất ở thá»i Ä‘iểm hiện tại có lẽ không ai khác ngoài Nga và nhất là Ả Ráºp Saudi, đặc biệt là Nga vì há» cần bán dầu mỠđể phục hồi kinh tế. Tại há»™i nghị Doha cách Ä‘ây vài tháng để bàn vá» thá»a thuáºn Ä‘óng băng sản lượng, Ả Ráºp Saudi Ä‘ã khước từ Ä‘iá»u kiện cá»§a Iran là cho phép nước này quay trở lại sản lượng khai thác trước thá»i Ä‘iểm bị cấm váºn là 4 triệu thùng/ngày trước khi tham gia thá»a thuáºn Ä‘óng băng sản lượng vá»›i Nga và OPEC. DÄ© nhiên thá»a thuáºn Doha Ä‘ã tan vỡ vá»›i niá»m tin cá»§a Ả Ráºp Saudi rằng Iran sẽ không thể quay trở lại mức sản lượng cÅ© và giành lại được thị phần trước Ä‘ây do sức ép cạnh tranh từ chính Ả Ráºp Saudi.
Nhưng, đến thá»i Ä‘iểm hiện tại, khi Iran Ä‘ã ở rất gần mức sản lượng cÅ© là 4 triệu thùng/ngày và không có dấu hiệu sẽ dừng lại ở cá»™t mốc sản lượng khai thác Ä‘ó, trong khi tốc độ tăng trưởng xuất khẩu dầu sang thị trưá»ng châu Á Ä‘ang tăng chóng mặt, thì Ả Ráºp Saudi sẽ chỉ có thể ước rằng giá như há» có thể quay trở vá» thá»i Ä‘iểm cách Ä‘ây vài tháng, có lẽ Riyadh sẽ vui mừng mà chấp nháºn Ä‘iá»u kiện cá»§a Iran để tiến hành Ä‘óng băng sản lượng để vá»±c giá dầu trở lại. Äáng tiếc tất cả Ä‘ã quá trá»….
Nguồn: Motthegioi