Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c và chuyện minh bạch trong kinh doanh xăng dầu của doanh nghiệp luôn là vấn đề nhạy cảm, kéo theo sá»± "phỏng Ä‘oán" của dÆ° luận và những giải thích của cÆ¡ quan quản lý, nhất là trÆ°á»›c má»—i thời Ä‘iểm giá dầu thô thế giá»›i tăng hay giảm mạnh.

Ở thời Ä‘iểm này (tính từ sau ngày 1/7/2009, khi giá xăng dầu trong nÆ°á»›c được Ä‘iều chỉnh tăng lên), giá dầu thô trên thị trường thế giá»›i liên tục giảm, khiến cho dÆ° luận liên tục đặt các câu hỏi, tá»±u trung là giá xăng dầu bán lẻ trong nÆ°á»›c có giảm hay không và cÆ¡ chế giám sát doanh nghiệp Ä‘ã hoàn chỉnh hay chÆ°a?

Giải thích thay các doanh nghiệp, liên Bá»™ Tài chính và Công thÆ°Æ¡ng má»›i Ä‘ây khẳng định rằng, vá»›i giá được Ä‘iều chỉnh nhÆ° hiện nay (xăng 14.200 đồng/lít, diesel 12.100 đồng/lít) thì các doanh nghiệp Ä‘ang lá»— 179 đồng/lít xăng và lá»— 591 đồng/lít dầu mazút. Thông tin Petrolimex Ä‘ang lãi hÆ¡n 200 tá»· đồng từ hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu là do kinh doanh tạm nhập tái xuất có lãi để bù vào kinh doanh ná»™i địa Ä‘ang bị lá»—.

Ngay cả việc so sánh mức giá dầu thô giảm vá»›i sá»± đứng yên của giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng không hợp lý, bởi giá xăng dầu thành phẩm thế giá»›i nhiều lúc không vận hành theo giá dầu thô và doanh nghiệp vẫn Ä‘ang phải trích trả bù ngân sách tạm ứng từ những năm trÆ°á»›c. Bên cạnh Ä‘ó là việc duy trì các mức thuế để đảm bảo nguồn thu cho ngân sách...

Cần phải thấy rằng, người tiêu dùng trong nÆ°á»›c, mặc dù có thắc mắc trÆ°á»›c má»—i lần tăng giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c, song chÆ°a bao giờ phản đối việc Ä‘iều hành xăng dầu phải theo cÆ¡ chế thị trường, bởi thông qua giá thật của sản phẩm thì việc hạch toán cho sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng má»›i không bị bóp méo

Tuy nhiên, người tiêu dùng thường không nhận được những thông tin kịp thời về việc Ä‘iều chỉnh giá vá»›i cÆ¡ sở tính toán khoa học và minh bạch (có chăng chỉ là những giải thích từ cÆ¡ quan quản lý sau khi dÆ° luận quá ồn ào).

Ngay cả khi giải thích trÆ°á»›c công luận về việc tăng giá của các doanh nghiệp thì má»™t số quan chức vẫn khẳng định không thể thông báo hết được lượng xăng dầu mà doanh nghiệp Ä‘ang bán trên thị trường được nhập khẩu về từ thời Ä‘iểm nào, mức giá bao nhiêu, chịu thuế bao nhiêu, lượng tồn kho cÅ©, chi phí bán hàng, lãi là bao nhiêu... bởi Ä‘ó là bí mật kinh doanh của doanh nghiệp.

Chính những Ä‘iều này làm người tiêu dùng nghi ngại về sá»± không sòng phẳng, không minh bạch của doanh nghiệp trÆ°á»›c má»—i lần tăng giảm giá của doanh nghiệp xăng dầu. Mọi nguyên nhân dẫn tá»›i những nghi ngại của người tiêu dùng đối vá»›i mặt hàng xăng dầu đều bắt nguồn từ việc thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c chÆ°a có sá»± cạnh tranh Ä‘úng nghÄ©a, mà bằng chứng là các doanh nghiệp khác nhau, vá»›i mức vốn khác nhau, kỹ thuật kinh doanh khác nhau nhÆ°ng lại cùng thống nhất được má»™t mức giá bán sản phẩm nhÆ° nhau.

Thế nên, người tiêu dùng rất trông chờ vào sá»± trung thá»±c và minh bạch trong việc xây dá»±ng giá bán mặt hàng xăng dầu trong nÆ°á»›c của doanh nghiệp. Sá»± trông chờ này còn nhiều hÆ¡n khi hiện nay cÆ¡ quan chức năng Ä‘ang nghiên cứu để sá»­a Nghị định 55/2007/NĐ-CP nhằm tăng thêm quyền cho doanh nghiệp trong định giá bán lẻ theo hÆ°á»›ng để doanh nghiệp được tá»± chủ Ä‘iều chỉnh mức giá trong má»™t biên Ä‘á»™ cho phép nào Ä‘ó.

TrÆ°á»›c mắt, để người tiêu dùng cảm thấy được tôn trọng hÆ¡n, cÆ¡ quan quản lý và doanh nghiệp cần tăng tính chủ Ä‘á»™ng trong cung cấp thông tin đến người tiêu dùng thay vì phải đợi sau khi bị cật vấn quá nhiều má»›i tổ chức những cuá»™c họp báo để giải thích nhÆ° lâu nay vẫn làm.

vir