Vá»›i giá dầu thô vượt 90 USD/thùng lần đầu tiên trong vòng hai năm qua, má»™t trong những câu hỏi lá»›n đặt ra đối vá»›i giá»›i phân tích là liệu Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) Ä‘ã đủ khả năng "làm mát" các thị trường Ä‘ang quá nóng hiện nay?

Ít nhất 5 ngân hàng chủ chốt, trong Ä‘ó có Goldman Sachs, Societe Generale và JP Morgan, trong tuần qua Ä‘ã nâng dá»± báo giá dầu trong trung và dài hạn, cho rằng các nguồn cung "đệm" sẽ không thể Ä‘áp ứng Ä‘à tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ nhanh hÆ¡n dá»± kiến trong vòng 2-3 năm tá»›i.

Ngân hàng đầu tÆ° lá»›n nhất Goldman Sachs là định chế Ä‘Æ°a ra dá»± Ä‘oán có tác dụng làm tăng giá cổ phiếu cao nhất. Các nhà phân tích của ngân hàng này cảnh báo nếu các dá»± Ä‘oán của họ rằng nhu cầu dầu mỏ sẽ tăng hÆ¡n 2 triệu thùng/ngày trong cả năm 2011 và 2012 là Ä‘úng, "công suất" dôi dÆ° của OPEC có thể sẽ "khánh kiệt."

NhÆ°ng ngay cả vá»›i giá dầu ở mức đỉnh Ä‘iểm 26 tháng qua nhờ nhu cầu đạt gần mức ká»· lục trong quý 3/2010, các nhà phân tích hàng đầu trong lÄ©nh vá»±c dầu mỏ vẫn lạc quan hÆ¡n về triển vọng nguồn cung.

"Công suất" dôi dÆ° của OPEC được giữ bí mật

Các số liệu chính xác về "công suất" dôi dÆ° của OPEC vẫn được giữ bí mật trong từng cá nhân thành viên, nhÆ°ng giá»›i phân tích dá»± Ä‘oán con số này hiện vào khoảng 5-6 triệu thùng/ngày, so vá»›i 1,5 triệu thùng/ngày năm 2008 khi giá dầu vọt lên mức đỉnh Ä‘iểm 147 USD/thùng, trÆ°á»›c khi cuá»™c khủng hoảng tài chính toàn cầu ập đến làm giảm mạnh nhu cầu và khiến giá dầu "tuá»™t dốc không phanh."

Nhà phân tích cấp cao Manouchehr Takin, thuá»™c Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng Toàn cầu (CGES) có trụ sở tại London (Anh), nhận xét: "Nhìn chung, nhu cầu dầu thế giá»›i hiện không tăng đủ nhanh để làm giảm công suất dôi dÆ° của OPEC trong vòng 2-3 năm nữa."

Chuyên gia này cho rằng chỉ riêng Arập Xêút, nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thô lá»›n nhất thế giá»›i, hiện dôi dÆ° tá»›i 5 triệu thùng/ngày. Vá»›i quy mô và khả năng tăng sản lượng, Arập Xêút có thể gây ảnh hưởng đối vá»›i phần còn lại trong OPEC.

Trong khi Ä‘ó, bản thân OPEC cho hay họ hiện có công suất dôi dÆ° hÆ¡n 6 triệu thùng/ngày. Trong báo cáo Triển vọng dầu mỏ thế giá»›i má»›i công bố, OPEC nói rằng mức này sẽ không thay đổi cho tá»›i năm 2014.

Theo báo al-Hayat, Arập Xêút không có kế hoạch tăng "công suất" sau khi Ä‘ã tăng sản lượng lên 12,5 triệu thùng/ngày hồi năm 2009. Trái lại, Công ty Dầu mỏ Quốc gia Abu Đabi (ADNOC) dá»± định tăng sản lượng dầu thô thêm 213.000 thùng/ngày vào năm 2012, vá»›i mục tiêu dài hạn hÆ¡n là tăng sản lượng thêm 400.000 thùng/ngày lên 1,8 triệu thùng/ngày trong 10 năm tá»›i.

Các nhà phân tích dá»± Ä‘oán sản lượng dầu thô của Iraq, má»™t thành viên được miá»…n tính hạn ngạch trong OPEC, sẽ tăng từ khoảng 2,5 triệu thùng/ngày hiện nay lên 2,8 triệu thùng ngày trong năm tá»›i, trÆ°á»›c khi tăng lên 4,6 triệu thùng/ngày vào năm 2015.

Các chuyên gia của hãng JBC Energy có trụ sở tại Vienna (Áo) dá»± Ä‘oán, công suất dôi dÆ° của Các Tiểu vÆ°Æ¡ng quốc Arập Thống nhất (UAE) hiện ở mức 500.000 thùng/ngày, vá»›i Kuwait là 350.000 thùng/ngày.

Nhà phân tích Peter Wells, thuá»™c hãng tÆ° vấn Neftex Petroleum Consultants (Anh), Ä‘Æ°a ra mức công suất dôi dÆ° của Arập Xêút, là 3,4 triệu thùng/ngày, trong khi của Nigeria, Argentina, Libya, Qatar và Iran má»—i nÆ°á»›c chỉ khoảng 150.000-300.000 thùng/ngày má»—i nÆ°á»›c.

Nhu cầu dầu mỏ tăng nhanh hơn dự kiến

Giá»›i phân tích cho rằng xét về mặt lịch sá»­, thị trường sẽ không lo lắng cho tá»›i khi công suất dôi dÆ° giảm xuống 2 triệu thùng/ngày hoặc thấp hÆ¡n. Ngân hàng Societe Generale nhận định công suất dôi dÆ° của OPEC Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng giảm xuống còn 2 triệu thùng/ngày trong giai Ä‘oạn 2013-2015.

Các chuyên gia của JBC Energy dá»± Ä‘oán: "Công suất dôi dÆ° của OPEC sẽ giảm xuống 4,7 triệu thùng/ngày vào năm 2012 và năm 2013 trÆ°á»›c khi bắt đầu tăng trở lại. Khả năng sản xuất ngày càng tăng của Iraq và tăng trưởng nhu cầu toàn cầu ngày má»™t suy yếu là nhân tố chính đứng đằng sau diá»…n biến này. Công suất dôi dÆ° của Iraq có thể đạt 8 triệu thùng/ngày trong vòng 10 năm tá»›i."

Nhu cầu mạnh hÆ¡n dá»± Ä‘oán sẽ làm giảm công suất dôi dÆ° của các OPEC. Theo CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), trong khi nhu cầu Ä‘ã tăng 2,5 triệu thùng/ngày trong năm nay, hầu hết các chuyên gia cho rằng mức tăng này má»™t phần là do sá»± phục hồi từ nhu cầu suy giảm trong cuá»™c khủng hoảng kinh tế năm 2008-2009.

IEA dá»± báo nhu cầu dầu mỏ của thế giá»›i chỉ tăng hÆ¡n 1,3 triệu thùng/ngày trong năm 2011, thấp hÆ¡n mức tăng của năm nay. Trong khi Ä‘ó, OPEC dá»± Ä‘oán mức tăng nhu cầu của năm tá»›i chỉ là 1,2 triệu thùng/ngày, và sẽ được chính các nÆ°á»›c ngoài OPEC Ä‘áp ứng.

Chuyên gia Greg Priddy, thuá»™c hãng tÆ° vấn Eurasia Group, nói: "Dù là nhu cầu tăng nhanh hÆ¡n dá»± kiến, bạn vẫn khó có thể kêu gọi OPEC tăng sản lượng thêm hÆ¡n ná»­a triệu thùng/ngày vào năm tá»›i."

Bất chấp giá dầu thô trong tuần qua có lúc Ä‘ã lên tá»›i hÆ¡n 90 USD/thùng, mức cao ká»· lục trong hai năm qua, song trong cuá»™c họp tại Ecuador ngày 11/12 OPEC Ä‘ã quyết định giữ nguyên sản lượng khai thác của cả khối ở mức 24,8 triệu thùng/ngày.

Trong tuyên bố chung, 12 thành viên OPEC khẳng định nhu cầu năng lượng cao hÆ¡n dá»± Ä‘oán tại các nÆ°á»›c châu Âu và Bắc Mỹ trong mùa Đông giá lạnh và tình trạng đầu cÆ¡ là những nguyên nhân đẩy giá dầu lên cao trong năm nay.

Lý do giữ nguyên sản lượng được OPEC cho rằng là do những lo ngại về khả năng kinh tế thế giá»›i tăng trưởng chậm lại trong năm 2011, cùng vá»›i những thách thức đối vá»›i sá»± phục hồi của nền kinh tế thế giá»›i sau khủng hoảng, trong Ä‘ó có nguy cÆ¡ xảy ra cuá»™c chiến tiền tệ và cuá»™c khủng hoảng thứ hai trong lÄ©nh vá»±c ngân hàng ở châu Âu cÅ©ng nhÆ° tá»· lệ thất nghiệp cao và sản lượng công nghiệp thấp ở các nÆ°á»›c phát triển Ä‘ã và Ä‘ang gây ra những tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c đối vá»›i nhu cầu dầu mỏ của các nền kinh tế.

Cuá»™c họp tiếp theo của OPEC dá»± kiến diá»…n ra vào tháng 6/2011 tại Vienna (Áo), song theo Tổng thÆ° ký OPEC Abdulla Salem El-Badri, cho biết tổ chức này có thể nhóm họp sá»›m hÆ¡n nếu giá dầu thế giá»›i tiếp tục Ä‘à tăng cao.

Nguồn: (TTXVN/Vietnam+)