Hai đợt tăng giá xăng dầu trong quý 1 năm nay Ä‘ã tạo gia tốc khiến cho lạm phát 6 tháng đầu năm cao ngất ngưởng. Xăng dầu tăng giá, người dân và doanh nghiệp chỉ còn biết “chấp hành”, không có sá»± lá»±a chọn nào khác.

Các cÆ¡ quan chức năng còn tuyên bố, từ nay sẽ Ä‘iều hành giá xăng dầu “theo cÆ¡ chế thị trường”, Ä‘iều này được hiểu là xăng dầu sẽ tăng hay giảm theo giá dầu thế giá»›i. Thế nhÆ°ng thời gian qua giá dầu thô thế giá»›i liên tục giảm, nằm khá lâu ở mức dÆ°á»›i 100 USD/thùng, tức là Ä‘ã thấp hÆ¡n mặt bằng giá mà căn cứ vào Ä‘ó giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tăng đợt đầu tiên kể từ đầu năm nay.

Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c vẫn không giảm, mặc dù việc giảm giá xăng dầu Ä‘ã được cÆ¡ quan chức năng Ä‘em ra bàn thảo, nhÆ°ng cuối cùng Bá»™ Tài chính chỉ “lo cho Nhà nÆ°á»›c trÆ°á»›c” bằng cách quyết định áp lại thuế đối vá»›i diesel, dầu hỏa và tăng phí bình ổn đối vá»›i xăng.

Tiếp Ä‘ó, giá dầu thô thế giá»›i tiếp tục hạ, nằm khá lâu ở mức dÆ°á»›i 93 – 94 USD. Tuần qua có lúc hạ xuống mức 90 USD/thùng. Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng đứng im không nhúc nhích. Má»™t lần nữa các cÆ¡ quan chức năng lại thất tín vá»›i dân khi hứa Ä‘iều hành giá xăng dầu “theo cÆ¡ chế thị trường”. “CÆ¡ chế thị trường” gì mà lạ vậy, khi giá dầu thế giá»›i tăng thì giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cấp tập tăng theo còn khi giá dầu thế giá»›i giảm thì giá xăng dầu trong nÆ°á»›c đứng im không chịu giảm?

Các cÆ¡ quan chức năng có thẩm quyền cần biết, không thể có chuyện Ä‘iều hành giá xăng dầu “theo cÆ¡ chế thị trường” trong khi kinh doanh nhập khẩu xăng dầu vẫn còn Ä‘á»™c quyền của má»™t nhóm doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c, trong Ä‘ó thị phần áp đảo là Tổng Công ty Xăng dầu.

Chỉ trong má»™t thị trường cạnh tranh thì các doanh nghiệp má»›i đủ thông minh khai thác được nguồn cung giá rẻ nhất để bán vá»›i giá có thể cạnh tranh được. Muốn vậy phải xóa Ä‘á»™c quyền, mở cá»­a tá»± do hóa kinh doanh xăng dầu.

Tá»± do kinh doanh là cái gốc, “giá thị trường” là cái ngọn. Không có tá»± do kinh doanh thì lấy căn cứ gì mà Ä‘iều hành “theo giá thị trường”? Trong trường hợp này, người dân chỉ còn biết nhờ Æ¡n Nhà nÆ°á»›c chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu hạ giá xuống cho tÆ°Æ¡ng thích vá»›i giá dầu thô thế giá»›i mà thôi.

Tổng Công ty Xăng dầu là doanh nghiệp nắm trong tay má»™t tài sản khổng lồ nhÆ°ng hoàn toàn không được kiểm toán và công bố công khai kết quả kiểm toán. Họ bảo lời thì biết lời, họ bảo lá»— thì biết lá»—, chÆ°a ai giám sát được họ. Thông tin dùng để quyết định tăng hay giảm giá xăng dầu cÅ©ng lấy từ họ.

Họ cung cấp cho các cÆ¡ quan chức năng giá xăng dầu của Việt Nam thấp hÆ¡n bao nhiêu so vá»›i Lào, Campuchia, Trung Quốc… nhÆ°ng lại không hề Ä‘Æ°a thông tin giá xăng dầu của Việt Nam cao hÆ¡n nhiều nÆ°á»›c khác. Giá xăng dầu nÆ°á»›c này cao hÆ¡n hay thấp hÆ¡n nÆ°á»›c khác còn phụ thuá»™c rất nhiều yếu tố khác nhÆ° chính sách thuế, giá nhân công dịch vụ... Ä‘iều này không được họ thông tin. Vì vậy chỉ có má»™t cÆ¡ quan Ä‘á»™c lập, không bị chi phối bởi các lợi ích cục bá»™ má»›i có thể Ä‘Æ°a ra thông tin vá»›i các phân tích khách quan được.

Việc Ä‘á»™c quyền kinh doanh xăng dầu được cho là để bảo đảm an ninh năng lượng, nhÆ°ng lý do này ngày càng không có sức thuyết phục. Các nÆ°á»›c có nền an ninh năng lượng vững chắc nhất nhÆ° nÆ°á»›c Anh, nÆ°á»›c Mỹ..., Nhà nÆ°á»›c Ä‘âu có Ä‘á»™c quyền kinh doanh xăng dầu.

Trở lại tình trạng lạm phát mà theo chúng tôi là có yếu tố rất quan trọng từ việc quản lý giá xăng dầu. Tất nhiên lạm phát cao vừa rồi có nguyên nhân sâu xa từ sá»± khiếm khuyết của chính sách tài khóa được tích tụ trong má»™t thời gian dài, nhÆ°ng rõ ràng việc tăng giá Ä‘iện, nhất là việc tăng giá xăng dầu Ä‘ã tạo gia tốc cho lạm phát.

Gia tốc cho lạm phát từ giá xăng dầu chỉ cần nhìn mắt thường cÅ©ng thấy được. Giá xăng dầu tăng vừa gây hiệu ứng lan tỏa khiến cho các sản phẩm, dịch vụ có sá»­ dụng xăng dầu tăng theo là má»™t chuyện.

Hiệu ứng thứ hai là “lạm phát kỳ vọng”, Ä‘ó là tình trạng “té nÆ°á»›c theo mÆ°a” Ä‘ã thành quán tính trong dân chúng, há»… giá dầu thế giá»›i tăng thì người dân biết kiểu gì Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng sẽ tăng giá xăng dầu và há»… giá xăng dầu tăng là lạm phát sẽ gia tăng, cho nên từ má»› rau con cá cho đến những sản phẩm, những dịch vụ không sá»­ dụng xăng dầu cÅ©ng thi nhau tăng giá trÆ°á»›c để Ä‘ón đầu.

Và cÅ©ng thành quán tính, khi giá dầu thế giá»›i giảm, người dân cÅ©ng biết rằng Nhà nÆ°á»›c còn lâu má»›i giảm giá xăng dầu nên giá cả các loại không việc gì phải giảm.

Sá»± thất tín về việc Ä‘iều hành giá xăng dầu “theo cÆ¡ chế thị trường” vừa rồi chắc chắn sẽ làm cho “lạm phát kỳ vọng” trở nên trầm trọng hÆ¡n.

Nguồn tin: Dân Việt