Dù công thức tính giá xăng dầu ở Mỹ khá phức tạp nhÆ°ng số thuế, phí (gọi chung là thuế) Ä‘ánh trên mặt hàng xăng và diesel ở nÆ°á»›c này gom vào hai loại, gồm thuế tiểu bang (state tax) và thuế liên bang (federal tax), má»—i tiểu bang áp má»™t mức khác nhau.

Kể từ tháng 7-2009, tính bình quân toàn nÆ°á»›c Mỹ, má»—i gallon (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 3,785 lít) xăng bán ra phải chịu thuế 47 cent (theo tỉ giá 1 USD = 19.000 đồng, 1 cent tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 190 đồng); má»—i gallon diesel bán ra chịu thuế 51,4 cent.

Tại website chuyên về giá bán lẻ xăng (U.S. Retail Gasoline Prices) của Bá»™ Năng lượng Mỹ ngày 11-5 cho biết giá bán xăng bình quân tại nÆ°á»›c này vào ngày 10-5 là 2,905 USD/gallon, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 14.580 đồng/lít. Giá này Ä‘ã bao gồm tất cả các loại thuế.

Tính ra, vá»›i mức thuế tiểu bang và liên bang phải Ä‘óng là 47 cent/gallon (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 2.360 đồng/lít), tỉ lệ thuế chỉ chiếm khoảng 16% trong tổng giá bán lẻ mặt hàng xăng. Riêng mặt hàng diesel, tỉ lệ thuế nhiều hÆ¡n xăng khoảng 1% - 2%, tức 17% - 18%. NhÆ° vậy, so vá»›i VN - thuế và phí chiếm đến 35% giá xăng, 30% giá dầu - ở Mỹ các khoản này chỉ bằng khoảng má»™t ná»­a.

Đáng chú ý, Wikipedia trích dẫn phát biểu của bá»™ trưởng Bá»™ Vận tải Mỹ: Khoảng 60% nguồn thu từ thuế liên bang đối vá»›i mặt hàng xăng được trÆ°ng dụng để xây cầu và xa lá»™, 40% còn lại sá»­ dụng vào các chÆ°Æ¡ng trình khác.

Kết quả Ä‘iều tra trÆ°á»›c Ä‘ó của Ban Quản lý xa lá»™ liên bang cho biết 94% nguồn vốn xây má»›i và bảo trì cầu đường toàn nÆ°á»›c Mỹ được trích từ nguồn thu thuế nhiên liệu; tỉ lệ vốn cho những công trình giao thông ở các tiểu bang và các địa phÆ°Æ¡ng cấp dÆ°á»›i (thành phố, quận, hạt...) lần lượt là 86,3% và 11,1%. Tính bình quân, có đến 69,6% lượng tiền dành cho giao thông ở Mỹ được lấy từ nguồn thu thuế nhiên liệu (79,6 tỉ USD).

Vá»›i phÆ°Æ¡ng thức tính giá bán và thuế - phí xăng dầu rõ ràng, mục Ä‘ích sá»­ dụng minh bạch nhÆ° vậy, có thể hiểu vì sao nÆ°á»›c Mỹ có hệ thống giao thông đường bá»™ vào loại tốt nhất thế giá»›i. Ngay thời Ä‘iểm này, về thu phí bảo trì đường bá»™ qua giá xăng dầu, chúng ta cần cân nhắc trÆ°á»›c không ít ý kiến cho rằng “nhiều nÆ°á»›c từ lâu Ä‘ã áp dụng, VN nên làm theo”!

NLD