Giai Ä‘oạn 2005-2015, người Nhật đứng đầu thế giá»›i về đầu tÆ° dầu khí ra ngoài lãnh thổ vá»›i giá trị lÅ©y kế đạt 590 tỉ USD.

Trong má»™t báo cáo má»›i nhất liên quan đến thị trường xăng dầu, chính phủ Nhật Ä‘ang đẩy mạnh hoạt Ä‘á»™ng tìm nguồn cung má»›i ở nÆ°á»›c ngoài nhằm bù đắp cho sá»± thiếu hụt trong tÆ°Æ¡ng lai liên quan đến tình trạng thâm hụt nguồn cung từ Ä‘iện hạt nhân. Theo Ä‘ó, tính từ đầu năm đến nay, người Nhật Ä‘ã chi ra 1,7 tỉ USD vào hoạt Ä‘á»™ng khai thác, sản xuất và phân phối xăng dầu trên toàn cầu thông hoạt Ä‘á»™ng M&A.

Giá»›i chuyên gia đầu ngành, khi nghiên cứu sâu dá»±a trên cÆ¡ sở dữ liệu đồng bá»™ của Dealogic, Ä‘ã không khỏi ngạc nhiên khi không phải Trung Quốc, mà là người Nhật trong 10 năm qua (2005-2015) đứng đầu thế giá»›i về hoạt Ä‘á»™ng đầu tÆ° dầu khí ra ngoài lãnh thổ vá»›i giá trị lÅ©y kế đạt 590 tỉ USD. Trong khoảng thời gian này, đầu tÆ° dầu khí ra nÆ°á»›c ngoài của người Trung Quốc so vá»›i người Nhật thấp hÆ¡n khoảng 25 tỉ USD và Ä‘ang trong Ä‘à giảm.

Thị trường Việt Nam cÅ©ng không nằm ngoài tầm ngắm của các công ty Nhật. Đầu năm 2016, tâÌ£p Ä‘oaÌ€n năng lÆ°Æ¡Ì£ng Nhật JX Nippon Oil & Energy Ä‘ã mua lại 10% cổ phần Petrolimex với giá khoảng 177 triêÌ£u USD, nhằm khai thác hệ thống phân phối và thị phần rá»™ng khắp của Petrolimex. Theo chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong, tá»± do hóa kinh doanh là xu hÆ°á»›ng tất yếu và việc mở cá»­a cho nhà phân phối ngoại tham gia thị trường xăng dầu sẽ làm tăng năng lá»±c cạnh tranh của nền kinh tế, tăng nguồn lá»±c đầu tÆ° cho lÄ©nh vá»±c bán lẻ xăng dầu.

Bên caÌ£nh Ä‘ó, không phải vô tình maÌ€ trên lÄ©nh vá»±c khai thác, Công ty DâÌ€u khí Idemitsu Q8 do Idemitsu Kosan (Nhật) và Công ty Dầu khí Quốc tế Kuwait (KPI) thành lập cÅ©ng Ä‘ang xúc tiến dá»± án lọc dầu Nghi SÆ¡n nhằm hồi sinh dá»± án trị giá 9 tỉ USD này, Ä‘ôÌ€ng thÆ¡Ì€i nâng tổng công suất hoaÌ£t Ä‘ôÌ£ng lên gấp Ä‘ôi Ä‘aÌ£t 400.000 thuÌ€ng dâÌ€u/ngaÌ€y. Hay nhÆ° JX Nippon Oil & Energy, sau khi Ä‘âÌ€u tÆ° vaÌ€o mảng phân phối, cũng Ä‘ang cân nhắc hÆ¡Ì£p tác với Petrolimex Ä‘ể Ä‘âÌ€u tÆ° vaÌ€o dÆ°Ì£ án loÌ£c dâÌ€u taÌ£i Vân Phong (Phú Yên). Theo nguồn tin của NCĐT từ Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, không loại trừ khả năng nhiều doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài sẽ tham gia phân phối xăng dầu tại Việt Nam trong thời gian tá»›i.

 

 

 

 

Nhìn rá»™ng ra, Ä‘á»™ng thái này của nhà đầu tÆ° Nhật tại Việt Nam nằm trong thế trận cạnh tranh tổng thể của xứ sở mặt trời mọc vá»›i nền kinh tế lá»›n thứ 2 thế giá»›i. Trong thập niên gần Ä‘ây, Nhật luôn “kèn cá»±a” vị trí số 1 của Trung Quốc về quy mô thÆ°Æ¡ng vụ M&A trên toàn cầu, nhÆ°ng má»—i bên đều có phÆ°Æ¡ng thức hành Ä‘á»™ng rất khác nhau, tính từ năm 2005 đến nay. Cụ thể, khi các tập Ä‘oàn Nhật dùng gần 260 tỉ USD sáp nhập các công ty lá»›n của Mỹ thì các doanh nghiệp Trung Quốc lại tập trung 14% vốn trong hoạt Ä‘á»™ng đầu tÆ° dầu khí  “đổ bá»™” vào nÆ°á»›c Anh, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 83 tỉ USD. Và theo thống kê của Ethiopia, các công ty dầu khí thuá»™c châu Phi cÅ©ng Ä‘ã hấp thụ không dÆ°á»›i 17 tỉ USD dòng chảy tiền đầu tÆ° từ Trung Quốc.

Những thÆ°Æ¡ng vụ ở nÆ°á»›c ngoài của hai quốc gia này xuất phát từ hai vấn đề rất khác nhau. Nhật Ä‘ang đối mặt vá»›i tình trạng dân số già hóa, tỉ lệ sinh dân số luôn âm và lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng suy giảm. Còn Trung Quốc lại có chính sách phát triển cÆ¡ sở hạ tầng để biến thành công xưởng dầu khí lá»›n nhất thế giá»›i. Song song Ä‘ó, người Hoa cÅ©ng luôn nhất quán trong chính sách dá»± trữ tối Ä‘a tài nguyên quốc gia cho thế hệ kế cận. Hiện tại, họ Æ°u tiên việc nhập khẩu và tiêu thụ tài nguyên đến từ bên ngoài lãnh thổ.

Thời gian qua, khi giá dầu mỏ thế giá»›i sụt giảm cÅ©ng là lúc cuá»™c cạnh tranh thâu tóm tài sản ngành dầu khí trên toàn cầu giữa Nhật và Trung Quốc trở nên khốc liệt. Nhật tăng tốc trên đường Ä‘ua M&A khi gia tăng thêm 13% tổng số vốn đầu tÆ° ra nÆ°á»›c ngoài trong lÄ©nh vá»±c dầu khí vào năm ngoái. Tại thị trường Đông Nam Á, người Nhật và người Trung Quốc Ä‘ã công bố các giao dịch trị giá lên tá»›i chục tỉ USD, nhÆ°ng các thÆ°Æ¡ng vụ này Ä‘ang được chính phủ các nÆ°á»›c xem xét dừng hoặc thu hẹp lại, do lo ngại tài sản quốc gia có thể sẽ bị bán rẻ. Điều Ä‘ó dá»± báo cuá»™c đổ bá»™ mạnh mẽ hÆ¡n của người Nhật và Trung Quốc vào thị trường dầu khí Việt trong thời gian tá»›i. Vấn đề là mức giá bán nhÆ° thế nào và liệu có nên mở cá»­a ngành dầu khí - vốn được coi là an ninh năng lượng quốc gia - vào thời Ä‘iểm giá dầu giảm thấp nhất trong hÆ¡n 100 năm qua.

 Hãy trở lại thị trường ná»™i địa, nhiều chuyên gia trong ngành cho rằng Ä‘ây là tín hiệu má»›i mở ra hy vọng để Việt Nam tiến tá»›i mở cá»­a lÄ©nh vá»±c xăng dầu hoạt Ä‘á»™ng theo cÆ¡ chế thị trường sá»›m hÆ¡n dá»± báo. Nếu căn cứ vào các cam kết giảm thuế nhập khẩu xăng dầu mà Việt Nam Ä‘ã ký kết, theo ông Phan Thế Ruệ, Chủ tịch Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam, “khi dòng thuế nhập khẩu xăng dầu về 0% vào năm 2024 thì nghiá»…m nhiên thời Ä‘iểm Ä‘ó, Việt Nam phải mở cá»­a thị trường xăng dầu”.

Hiện tại, liên doanh giữa tập Ä‘oàn Nhật Idemitsu Kosan và KPI Ä‘ang lên kế hoạch tham gia đồng bá»™ vào mục tiêu phân phối các sản phẩm dầu khí, từ Ä‘ó sẽ làm tăng tính minh bạch và cạnh tranh về giá. Theo Giáo sÆ° - Tiến sÄ© Đặng Đình Đào, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển (Đại học Kinh tế Quốc dân), Ä‘iều Ä‘ó cÅ©ng giúp nâng cao chất lượng và có lợi hÆ¡n cho người tiêu dùng ná»™i địa. Công ty liên doanh nói trên cùng vá»›i Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam sẽ tham gia phân phối xăng dầu khi Nhà máy lọc dầu Nghi SÆ¡n Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng trong năm sau. Công suất 8,4 triệu tấn dầu thô/năm trong giai Ä‘oạn đầu của dá»± án và nâng lên 10 triệu tấn/năm giai Ä‘oạn sau. Thị trường xăng dầu Việt Nam hiện có 23 thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối và 69 thÆ°Æ¡ng nhân phân phối. Tuy nhiên, thị phần lá»›n nhất vẫn thuá»™c về Petrolimex.

Chia sẻ vá»›i NCĐT, đại diện của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho biết hiện các doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài mặc dù được đầu tÆ° vào lÄ©nh vá»±c này nhÆ°ng vẫn chÆ°a được cấp phép địa Ä‘iểm phân phối. Điều này đồng nghÄ©a vá»›i việc khi muốn thâm nhập thị trường ná»™i địa, doanh nghiệp ngoại vẫn phải dá»±a hoàn toàn vào hệ thống phân phối sẵn có của doanh nghiệp quốc doanh Việt Nam.

NCĐT có tìm hiểu về quy hoạch tổng thể thì được biết không chỉ các công ty Nhật, mà các nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài khác đến từ châu Âu (Nga, Ý) hay Úc đều chÆ°a được cấp phép mở địa Ä‘iểm phân phối xăng dầu. Ngoài ra, các tiêu chuẩn của Nghị định 83 nhÆ° về kho bãi, số lượng đại lý đều không dá»… Ä‘áp ứng trong Ä‘iều kiện mặt bằng khu trung tâm ngày má»™t đắt đỏ, cÅ©ng nhÆ° các quy định về an toàn kho bãi Ä‘ã trở nên đồng bá»™ và khắt khe hÆ¡n trÆ°á»›c.

Nguồn tin: nhipcaudautu