Vai trò DN Nhà nÆ°á»›c ở Ä‘âu trong ổn định kinh tế vÄ© mô, năng lá»±c Ä‘iá»u hành của lãnh đạo DN xăng dầu… là những “dấu há»i” mà ngÆ°á»i dân mong muốn được giải Ä‘áp.
Gần ná»a tháng, xăng 2 lần tăng giá
Ngày 7 - 7, liên Bá»™ Tài chính và Công thÆ°Æ¡ng cho phép DN xăng dầu Ä‘iá»u chỉnh tăng giá bán lẻ. Cụ thể, giá xăng tăng 410Ä‘/lít, vá»›i xăng A92 lên 25.640Ä‘/lít; A 95 lên 26.140Ä‘/lít; Dầu diezel tăng 290Ä‘ vá»›i dầu loại 0,05S lên 22.820Ä‘/lít; Dầu mazut tăng 130Ä‘/kg, vá»›i dầu mazut 3,5S lên 18.690Ä‘/kg; Dầu há»a tăng 410Ä‘/lít lên 22.950Ä‘/lít.
Äây là lần tăng giá thứ hai liên tiếp trong ná»a tháng qua. Tính từ đầu năm tá»›i nay, giá xăng Ä‘ã tăng 5 lần và Ä‘ây cÅ©ng là lần tăng mạnh nhất. Vá»›i lần tăng này, giá xăng đến gần hÆ¡n vá»›i ngưỡng 27.000Ä‘/lít (xăng RON 95 ở vùng hai là 26.660Ä‘/lít).
TrÆ°á»›c Ä‘ó, ngày 23 - 6, giá xăng RON 92 và RON 95 đồng loạt tăng thêm 330Ä‘ má»™t lít. Cả hai lần tăng giá trong khoảng thá»i gian chÆ°a đầy ná»a tháng, giá xăng đ㠓đẩy” lên 740Ä‘/lít. Nếu tính tổng cá»™ng cả 5 lần tăng giá, tính từ đầu năm 2014 đến nay giá xăng tăng 1.440Ä‘/lít.
Theo “lý giải” của Bá»™ Tài chính thì liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu tối 8 – 7 là Ä‘úng quy định. Vá»›i chu kỳ tính giá cÆ¡ sở bình quân 10 ngày và chu kỳ tính lÆ°u thông giá trong 30 ngày. Việc này Ä‘ã được cân nhắc tính toán hài hòa lợi ích của các bên, để tránh việc ngÆ°á»i tiêu dùng bị sốc.
Tại cuá»™c há»p báo diá»…n ra chiá»u 8 – 7, trả lá»i các câu há»i của PV vá» việc giá xăng từ đầu năm 2014 đến nay liên tục tăng mà không giảm, ông Nguyá»…n Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) cho biết:
“Việc giá xăng liên tục tăng là do giá xăng dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng phức tạp theo chiá»u hÆ°á»›ng tăng. Theo tính toán của Bá»™ Tài chính, giá xăng thế giá»›i từ ngày 5 - 6 đến ngày 6 - 7 Ä‘ã tăng từ 116 USD/thùng lên 126 USD/thùng và biến Ä‘á»™ng khó lÆ°á»ng. Có lúc giá xuống 124 USD/thùng nhÆ°ng giá xăng tính bình quân theo chu kỳ 30 ngày là 122 USD/thùng. Vì váºy việc Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu Ä‘ã được tính toán rất kỹ theo hÆ°á»›ng kiá»m chế bằng cách sá» dụng linh hoạt quỹ bình ổn giá. Nếu không sá» dụng Quỹ bình ổn 500Ä‘/lít thì mức Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu sẽ cao hÆ¡n nhiá»u mức Ä‘ã tăng, giá xăng thá»±c tế phải tăng khoảng 900Ä‘/lít” - ông Tuấn khẳng định.
Äược biết, hiện tại giá xăng được Ä‘iá»u hành theo hÆ°á»›ng liên Bá»™ quyết định áp giá trần. Sau Ä‘ó các DN tá»± quyết định mức giá tăng cụ thể trong trần cho phép.
Ngày 7 – 7 – 2014, giá xăng tiếp tục tăng 410Ä‘/lít, Ä‘ây là lần tăng giá thứ 5 tính từ đầu năm 2014.
Có thể thấy, giá xăng tăng trong Ä‘iá»u kiện thu nháºp của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng chÆ°a được cải thiện Ä‘áng kể. Tình hình sản xuất kinh doanh còn nhiá»u khó khăn, diá»…n biến phức tạp của thiên tai, dịch bệnh… chắc chắn sẽ gây sức ép rất lá»›n tá»›i ná»n kinh tế, đặc biệt đối vá»›i các ngành sản xuất trong nÆ°á»›c. Chính vì váºy, dÆ° luáºn cÅ©ng Ä‘ang đặt ra dấu há»i vá» vai trò của DN xăng dầu trong trách nhiệm Ä‘iá»u hành kinh tế vÄ© mô.
“DN Nhà nÆ°á»›c được xác định nắm vai trò kinh tế chủ đạo trong việc Ä‘iá»u chỉnh ná»n kinh tế quốc dân. Trong bối cảnh kinh tế xã há»™i có nhiá»u dấu hiệu suy thoái: Nhiá»u DN phá sản, thu hẹp sản xuất kinh doanh, ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng bị thất nghiệp, hàng hóa ế ẩm, thu nháºp của ngÆ°á»i dân vẫn rất khó khăn… Vì thế, Nghị quyết 11 của Chính phủ Ä‘ã được ban hành, nhằm mục tiêu kiá»m chế lạm phát, ổn định phát triển kinh tế vÄ© mô; khẳng định vai trò quan trá»ng của khối DN quốc doanh trong việc thá»±c thi nhiệm vụ này. Thế nhÆ°ng, các DN xăng dầu được xác định là DN mạnh của Nhà nÆ°á»›c, những “đầu tàu” trong khối DN quốc doanh “Ä‘iá»u chỉnh” giá lại chỉ thấy tăng mà không giảm. Äiá»u này, rõ ràng là dá»… gây cho ngÆ°á»i dân sá»± bức xúc, băn khoăn và đặt dấu há»i vá» vai trò của các DN Nhà nÆ°á»›c trong việc ổn định kinh tế vÄ© mô” – Anh Nguyá»…n Thành HÆ°ng, trú tại táºp thể K14 phÆ°á»ng Bách khoa, Hà Ná»™i bày tá» ý kiến.
Chuyên gia kinh tế VÅ© Vinh Phú: “Kinh doanh xăng dầu cần phải công khai minh bạch. Nếu còn Ä‘á»™c quyá»n thì ngÆ°á»i dân còn khổ”. Ảnh: Sỹ Hào
“Thứ nhất, việc Ä‘iá»u hành quản lý kinh doanh xăng dầu còn chÆ°a minh bạch. Khi DN tăng giá thì cÆ¡ quan chức năng khÆ¡i khÆ¡i giải thích: giá xăng thế giá»›i tăng, giá bán lẻ thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở, lần tăng này há» nói khoảng 900Ä‘. Thế là được trích quỹ bình ổn “bù lá»—” đồng thá»i cho phép DN tăng 410Ä‘/lít. Hiện tại Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng chủ trì việc Ä‘iá»u chỉnh giá bán lẻ xăng dầu, nhÆ° váºy khó tránh tình trạng “vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi” – khi vừa nắm giữ “con cÆ°ng” Petrolimex giữ vai trò thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng; vừa quản lý cạnh tranh; vừa Ä‘iá»u hành xuất nháºp khẩu đối vá»›i mặt hàng này nay lại trao thêm quyá»n chủ trì Ä‘iá»u hành giá bán lẻ xăng dầu thì… không còn gì để nói.” – ông VÅ© Vinh Phú băn khoăn.
Thứ hai, theo ông VÅ© Vinh Phú kinh doanh xăng dầu mà có “lợi nhuáºn định mức” - trong cÆ¡ cấu giá thành “cho” DN hưởng “món” này là Ä‘iá»u rất vô lý. Vá» nguyên tắc Ä‘ã gá»i là kinh doanh thì lá»i ăn lá»— chịu. Nay cứ kêu lá»— thì được ngÆ°á»i dân bù lá»—, lại được Ä‘óng khung “lợi nhuáºn định mức” 300Ä‘/lít, lấy từ tiá»n thuế của dân nhÆ° váºy thì DN xăng dầu… sung sÆ°á»›ng quá. Lại thêm chi phí hao hụt trong quá trình sản xuất kinh doanh cÅ©ng được tính tất vào giá thành để ngÆ°á»i tiêu dùng gánh chịu.
Giá nháºp bao nhiêu nháºp ở thá»i Ä‘iểm nào? Chi phí hao hụt, chi phí váºn chuyển… cÅ©ng chÆ°a công khai minh bạch để má»i ngÆ°á»i được biết.
“Xăng dầu là đầu vào của toàn xã há»™i. Trong khi tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ 6 tháng đầu năm chỉ khoảng 5%, thấp hÆ¡n 1/2 so vá»›i cùng kỳ của những năm kinh tế phát triển mạnh – Ä‘iá»u này cho thấy Ä‘á»i sống của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng rất khó khăn, nhu cầu sá» dụng sản phẩm dịch vụ rất hạn chế. Vá»›i thu nháºp trung bình khoảng 3 triệu đồng/ tháng, xăng dầu tăng giá đồng nghÄ©a má»i thứ khác tăng, sẽ “ngốn” vào chi phí thịt, cá, sữa… Nếu vẫn còn Ä‘á»™c quyá»n trong lÄ©nh vá»±c này, thì ngÆ°á»i dân còn khổ” – ông VÅ© Vinh Phú nhấn mạnh.
Ở góc Ä‘á»™ ngÆ°á»i dân, rất nhiá»u ý kiến cÅ©ng bày tá» mong muốn lãnh đạo các DN xăng dầu phải là ngÆ°á»i có năng lá»±c tháºt sá»±. Äể biết khi nào nên nháºp và xuất nguyên liệu cho được giá, Ä‘em lợi nhuáºn vá» cho quốc gia. Không thể chấp nháºn mãi chuyện vác tiá»n thuế của dân Ä‘i kinh doanh mà lại “ấm á»›, gà má»” nháºp hàng vào thá»i Ä‘iểm giá cao, bán cho nÆ°á»›c ngoài vào thá»i Ä‘iểm giá hạ, để rồi cứ ca mãi “Ä‘iệp khúc” kinh doanh lá»— để ngÆ°á»i dân gánh chịu.
| Ông Thân Văn Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp há»™i Váºn tải ô tô Việt Nam  |
Nguồn tin: PL&XH
