Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Antonio Costa sẽ gặp Chủ tịch và Thủ tướng Trung Quốc tại Bắc Kinh vào ngày 24 tháng 7 trong một hội nghị thượng đỉnh EU-Trung Quốc dự kiến sẽ rất căng thẳng, với bối cảnh chiến tranh ở Ukraine và một cuộc chiến thương mại xuyên Đại Tây Dương tiềm ẩn đang rình rập.

Brussels sẽ nêu lên những lo ngại thường thấy về nhân quyền ở Tây Tạng, Tân Cương và Hồng Kông, và Bắc Kinh dự kiến sẽ nhanh chóng bác bỏ mọi lời chỉ trích.

Thay vào đó, những cuộc thảo luận gay gắt nhất có thể sẽ xoay quanh việc Trung Quốc ủng hộ cuộc chiến của Nga tại Ukraine và những gì EU coi là các hoạt động thương mại không công bằng của Trung Quốc, vốn đã dẫn đến thâm hụt thương mại Trung-Âu ngày càng tăng theo hướng có lợi cho Bắc Kinh.

Phát biểu trước báo chí trước hội nghị thượng đỉnh, các quan chức Liên minh Châu Âu nhấn mạnh rằng các chủ tịch EU được kỳ vọng sẽ "thẳng thắn, cởi mở và mang tính xây dựng" nhưng cũng "sẵn sàng bảo vệ lợi ích của chúng tôi".

50 năm quan hệ ngoại giao

Hội nghị thượng đỉnh này nhằm kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và khối, nhưng đừng mong đợi quá nhiều sự tế nhị hay kết quả cụ thể nào.

Do cả hai bên đều mong muốn thể hiện cam kết xanh của mình, EU đã hy vọng rằng ít nhất họ sẽ đồng ý về một tuyên bố chung về khí hậu, nhưng vẫn chưa chắc chắn liệu điều này có thành hiện thực hay không.

Điều này hoàn toàn trái ngược với hội nghị thượng đỉnh EU-Nhật Bản được tổ chức một ngày trước đó tại Tokyo, nơi một tuyên bố dài 24 trang dự kiến sẽ bao gồm một chương trình nghị sự chính sách rộng lớn, bao gồm tiến triển trong quan hệ an ninh song phương và một thỏa thuận về đất hiếm.

Cuộc họp quan trọng cần chú ý tại Bắc Kinh là phiên họp buổi sáng, khi bà von der Leyen và ông Costa sẽ có cuộc thảo luận "địa chiến lược" với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Liệu Ukraine đã cởi bỏ được sự e dè trong vấn đề Ukraine?

Ukraine sẽ chiếm một phần lớn trong cuộc họp, diễn ra chỉ vài tuần sau khi Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị phát biểu với các nhà ngoại giao châu Âu tại Brussels rằng nước này không thể chấp nhận thất bại của Nga trong chiến tranh.

Brussels từ lâu đã tìm cách không gây hấn quá mức với Trung Quốc về vấn đề này, nhưng dường như sự e dè đã giảm bớt, ít nhất là ở một mức độ nào đó.

Các quan chức EU hiện công khai tuyên bố rằng 80% các mặt hàng lưỡng dụng mà Nga sử dụng trong nỗ lực chiến tranh của mình có nguồn gốc từ Trung Quốc. Brussels cũng chỉ trích việc Bắc Kinh tiếp tục xuất khẩu các linh kiện như động cơ máy bay không người lái sang Moscow.

Trung Quốc cũng đã bị nhắm mục tiêu - cả trực tiếp và gián tiếp - trong gói trừng phạt mới nhất của EU đối với Nga được nhất trí vào tuần trước.

Một số công ty và một số tổ chức tài chính Trung Quốc hiện đã bị đưa vào danh sách đen, và Bộ Thương mại Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích động thái này.

Thực tế là Brussels hiện cảm thấy tự tin và có thể tìm được sự nhất trí để nhắm mục tiêu vào Bắc Kinh theo cách này là điều mới mẻ. Những hạn chế mới của EU, chẳng hạn như lệnh cấm các sản phẩm dầu mỏ tinh chế được sản xuất từ dầu thô của Nga và được xử lý tại các nước thứ ba, cũng được dự đoán sẽ ảnh hưởng gián tiếp đến Trung Quốc.

Một quan chức EU tham gia chuẩn bị hội nghị thượng đỉnh nói với RFE/RL rằng không có thay đổi lớn nào trong "quan hệ đối tác không giới hạn" của Bắc Kinh với Moscow, nhưng Brussels hy vọng sẽ có những bước đi khiêm tốn, chẳng hạn như hải quan siết chặt hơn và kiểm soát tài chính đối với hàng hóa lưỡng dụng.

Thâm hụt thương mại

Cuộc thảo luận buổi chiều với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường sẽ tập trung vào mối quan hệ kinh tế và dự kiến cũng sẽ rất tế nhị.

EU và Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của nhau, với kim ngạch thương mại đạt 2,3 tỷ đô la mỗi ngày.

Nhưng chính thâm hụt thương mại mới là điều khiến Brussels lo ngại.

So với năm ngoái, con số này đã tăng gấp đôi lên mức hiện tại là 350 tỷ đô la, với các khoản trợ cấp, rào cản mua sắm và kiểm soát xuất khẩu được EU coi là những yếu tố gây khó chịu thực sự.

Không có đột phá lớn nào được kỳ vọng tại Bắc Kinh, nhưng các quan chức EU hy vọng Trung Quốc ít nhất có thể thừa nhận những lo ngại và thực hiện các biện pháp để kích thích nhu cầu trong nước hoặc giải quyết tình trạng mất cân bằng.

Brussels cũng sẽ ám chỉ đến các biện pháp đáp trả tiềm năng, nhắc lại các hành động trước đây chống lại xe điện và các sản phẩm sữa của Trung Quốc.

Nhưng câu hỏi đặt ra là khối này thực sự sẵn sàng đi xa đến đâu.

EU phụ thuộc vào Trung Quốc về các khoáng sản quan trọng và nam châm vĩnh cửu - những mặt hàng thiết yếu cho hầu hết các công nghệ hiện đại.

Và, bất chấp những nỗ lực hết mình của EU nhằm đạt được các thỏa thuận thương mại mới với các nước như Úc, Ấn Độ và Indonesia để "giảm thiểu rủi ro" từ Trung Quốc, khoản thâm hụt này sẽ không được bù đắp ngay lập tức. Bắc Kinh cũng hiểu rõ điều này.

Và sau đó là vấn đề tế nhị trong quan hệ EU-Mỹ.

Nếu không thể đạt được thỏa thuận trong những ngày tới, mức thuế 30% của Mỹ sẽ áp dụng đối với EU vào ngày 1 tháng 8, và Brussels sẵn sàng đáp trả bằng các biện pháp trả đũa đối với các sản phẩm của Mỹ trị giá hàng tỷ USD, một động thái sẽ làm chệch hướng thương mại xuyên Đại Tây Dương.

Một nhà ngoại giao EU nói với RFE/RL rằng đây là "một viễn cảnh khiến Trung Quốc vô cùng vui mừng", vì Bắc Kinh từ lâu đã tìm cách gây chia rẽ giữa Brussels và Washington.

Vì vậy, dự đoán trong vài ngày tới, Trung Quốc sẽ tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ luận điệu rằng họ, cùng với châu Âu, hiện đại diện cho trật tự thương mại quốc tế dựa trên luật lệ, và kẻ thực sự bóp méo thương mại và chủ nghĩa bảo hộ không phải ở Bắc Kinh mà là ở Washington.

Tùy thuộc vào những gì đang diễn ra với các cuộc đàm phán thương mại xuyên Đại Tây Dương, EU có thể bị cám dỗ bởi những luận điệu như vậy.

Nguồn tin: xangdau.net/RFE/RL