Sang những năm 2020, thủ Ä‘ô năng lượng của thế giá»›i không phải ở Trung Đông nữa mà sẽ dịch chuyển về phía Tây Bán Cầu, nÆ¡i sẽ có những nÆ°á»›c cung cấp dầu mỏ khổng lồ và đầy uy lá»±c nhÆ° Saudi Arabia và Kuwait trong thập ká»· 60 của thế ká»· trÆ°á»›c. Nguyên do của sá»± thay đổi này là các thành tá»±u kỹ thuật và yếu tố chính trị.

Từ lâu, các nhà địa chất Ä‘ã phát hiện ra rằng châu Mỹ là khu vá»±c rất giàu hydrocarbon còn Ä‘ang ở dạng tiềm năng, khó khai thác ở các mỏ ngoài khÆ¡i, các vùng Ä‘á phiến sét trên bờ và những cấu tạo dầu nặng. Theo nghiên cứu tính toán, trữ lượng dầu mỏ phi truyền thống ở Mỹ là 2 nghìn tỉ thùng; ở Canada 2,4 nghìn tỉ thùng và ở Nam Mỹ là 2 nghìn tỉ thùng. Trong khi Ä‘ó, các nguồn dầu phi truyền thống ở Trung Đông và Bắc Phi chỉ Ä‘em lại được 1,2 nghìn tỉ thùng dầu. So sánh những con số Ä‘ó vá»›i nhau thì có thể thấy được tiềm năng hydrocarbon vô cùng to lá»›n của châu Mỹ, vấn đề là ở chá»— “mở khóa” kho tài nguyên này nhÆ° thế nào và khai thác chúng má»™t cách kinh tế.

Châu Mỹ là khu vá»±c rất giàu hydrocarbon còn Ä‘ang ở dạng tiềm năng, khó khai thác ở các vùng Ä‘á phiến sét,...

NhÆ°ng kể từ đầu những năm 2000, các vấn đề Ä‘ó phần lá»›n Ä‘ã được giải quyết bởi sá»± phát triển của ngành công nghiệp năng lượng. Chỉ trong vòng chÆ°a đầy má»™t thập ká»·, vá»›i sá»± tiến bá»™ của kỹ thuật khoan ngang cùng nhiều kỹ thuật má»›i khác, lượng khí đốt chiết xuất từ Ä‘á phiến sét từ chá»— hầu nhÆ° không có gì Ä‘ã tăng vọt và chiếm tá»›i 15 – 20% nguồn cung khí đốt của Mỹ. Đến năm 2040, Æ°á»›c tính lượng khí đốt chiết xuất từ Ä‘á phiến sét sẽ chiếm tá»›i 40% nguồn cung khí đốt của quốc gia tiêu thụ năng lượng lá»›n nhất thế giá»›i này. Và bây giờ, người Mỹ Ä‘ã bắt đầu lo lắng về việc tìm kiếm khách hàng tiềm năng cho sản phẩm “cây nhà lá vườn” này của mình.

Bên cạnh Ä‘ó, sản xuất dầu mỏ trên bờ ở Mỹ, sau hai thập ká»· giảm sút Ä‘ã có má»™t sá»± trở lại đầy bất ngờ vá»›i việc sản xuất dầu mỏ từ Ä‘á phiến dầu, má»™t kỹ thuật chiết xuất hydrocarbon từ Ä‘á trầm tích. Theo dá»± Ä‘oán của các nhà phân tích, trong vài năm tá»›i, chỉ riêng dầu chiết xuất từ Ä‘á phiến dầu khu vá»±c Great Plain và Texas sẽ đạt 1,5 triệu thùng/ngày và cung cấp 8% nhu cầu tiêu dùng dầu mỏ của cả nÆ°á»›c Mỹ.

Khu vá»±c Ä‘á phiến dầu Eagle Ford ở Texas (Mỹ) hiện tại Ä‘ang sản xuất 71 nghìn thùng dầu/ngày

Những sá»± phát triển này lại làm dấy lên má»™t câu hỏi “còn làm gì nữa” cho ngành công nghiệp năng lượng của Mỹ khi giá dầu vẫn cao và công nghệ thì liên tục tiến bá»™. Tăng tá»· lệ thu hồi dầu từ các giếng cÅ© để chống sụt giảm sản lượng cÅ©ng là má»™t ví dụ. NhÆ°ng trên tất cả, các nhà phân tích mong đợi việc khôi phục khoan dầu ở vịnh Mexico sẽ bổ sung cho nÆ°á»›c Mỹ thêm 1 – 2 triệu thùng/ngày. Và khi Ä‘ó, sẽ còn dài má»›i đến lúc người ta nói đến chuyện sản xuất dầu mỏ Ä‘ã đạt đến mức đỉnh.

Việc khôi phục khoan dầu ở vịnh Mexico sẽ bổ sung cho nÆ°á»›c Mỹ thêm 1 - 2 triệu thùng/ngày

Những triển vọng tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng được nhìn thấy ở nhiều nÆ¡i khác trên châu lục phía Tây Bán cầu. Người ta cho rằng, Brazil có thể khai thác được 2 triệu thùng/ngày từ “kho báu vàng Ä‘en” Ä‘ang ẩn dÆ°á»›i lá»›p muối dày đặc trên hàng trăm nghìn km2 bề mặt Đại Tây DÆ°Æ¡ng mà vài năm trở lại Ä‘ây, tiến bá»™ công nghệ má»›i cho phép con người “truy cập” tá»›i những mỏ dầu muối này. Và câu chuyện má»›i nhất là câu chuyện về mỏ dầu được tìm thấy tại khu vá»±c khai thác Albacora, vùng lòng chảo Campos, cách bờ biển Brazil 170 km và ở Ä‘á»™ sâu 4.385 mét. Theo công bố của Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia Brazil – Petrobras, mỏ dầu muối này có trữ lượng Æ°á»›c tính 80 tá»· thùng dầu và có tiềm năng Ä‘Æ°a quốc gia Nam Mỹ này trở thành má»™t nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thô lá»›n thế giá»›i.

Người ta cho rằng, Brazil có thể khai thác được 2 triệu thùng/ngày từ “kho báu vàng Ä‘en” Ä‘ang ẩn dÆ°á»›i lá»›p muối dày đặc trên hàng trăm nghìn km2 bề mặt Đại Tây DÆ°Æ¡ng

Má»™t câu chuyện tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng được kể ở Canada, nÆ°á»›c sản xuất cát dầu lá»›n nhất thế giá»›i hiện nay. Cát dầu của Canada, hay các lá»›p cát hắc ín, nhÆ° chất nhờn được biết đến, ngoại cỡ trên mọi phÆ°Æ¡ng diện. Chúng chứa 174 tỉ thùng dầu có thể thu hồi được má»™t cách có lợi nhuận, và 141 tỉ thùng khác Ä‘áng giá để khai thác nếu giá dầu mỏ tăng hay chi phí cho việc tinh chế giảm – đủ để tạo cho Canada má»™t lượng dầu dá»± trữ lá»›n hÆ¡n của Saudi Arabia. Chúng Ä‘ang thu hút sá»± đầu tÆ° lá»›n từ những nhà khổng lồ dầu lá»­a nhÆ° Royal Dutch Shell, Exxon Mobil và Total và khiến cho cả những con mắt từ Bắc Kinh phải thèm muốn và sẵn sàng bÆ¡m hàng tá»· USD trong những phi vụ thâu tóm các công ty năng lượng Ä‘ang có dá»± án khai thác sản xuất cát dầu tại Canada.

Canada là nÆ°á»›c sản xuất cát dầu lá»›n nhất thế giá»›i hiện nay

Trong khi Ä‘ó, Trung Đông Ä‘ang phải đối mặt vá»›i rất nhiều vấn đề phức tạp. Ai cÅ©ng biết rằng nguồn tài nguyên dầu mỏ không phải là vô tận, cho dù có là vô địch về trữ lượng dầu mỏ truyền thống thì vá»›i những nền kinh tế chỉ dá»±a vào công nghiệp dầu mỏ và khai thác ồ ạt theo thời gian cÅ©ng khiến kho báu không vô tận này bị hao hụt Ä‘i. ChÆ°a kể, những bất ổn chính trị chÆ°a bao giờ kết thúc ở khu vá»±c này cÅ©ng tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c đến việc sản xuất khai thác dầu.

Sản lượng dầu mỏ ở Libya chÆ°a bao giờ hồi phục lại được mức 3,5 triệu thùng/ngày kể từ năm 1969, khi đại tá Muamar Gaddafi lật đổ triều đại Vua Idri. Trong 3 thập ká»· sau Ä‘ó, sản lượng dầu mỏ của quốc gia Bắc Phi này chỉ “giậm chân tại chá»—” ở mức dÆ°á»›i 2 triệu thùng/ngày và đến bây giờ thì gần nhÆ° là con số không bởi ná»™i chiến.

DÆ°á»›i thời Shah Pahlavi, Iran sản xuất hÆ¡n 6 triệu thùng/ngày nhÆ°ng sau cuá»™c Cách mạng Hồi giáo 1979, sản lượng dầu mỏ của nÆ°á»›c này Ä‘ã rÆ¡i xuống dÆ°á»›i 2 triệu thùng/ngày. Dù những năm 1980 sau Ä‘ó, đất nÆ°á»›c Hồi giáo Ä‘ã ná»— lá»±c Ä‘áng kể để khôi phục lại mức sản lượng cÅ© nhÆ°ng cÅ©ng chỉ sản xuất được khoảng 4 triệu thùng/ngày trong những năm gần Ä‘ây.

Trung Đông Ä‘ang mất dần vị trí trung tâm năng lượng của thế giá»›i

Chiến tranh và những bất ổn chính trị ở Iraq cÅ©ng khiến sản xuất dầu mỏ ở quốc gia vùng Vịnh này bị ngừng trệ trong nhiều năm và bây giờ má»›i tiến lên được con số 2,7 triệu thùng/ngày, vẫn thấp hÆ¡n mức sản lượng 3,5 triệu thùng/ngày trÆ°á»›c thời gian Saddam Hussein lên nắm quyền.

Bên cạnh Ä‘ó, sá»± lan tràn của “mùa xuân Arab” trong thời gian qua Ä‘ã làm cho vấn đề càng trở nên phức tạp. Sá»± gián Ä‘oạn xuất khẩu dầu nhÆ° mô tip của năm 1979 Ä‘ã lặp lại khi những người công nhân dầu khí Ä‘ình công và bị cuốn vào các cuá»™c bạo Ä‘á»™ng có yếu tố chính trị tÆ° tưởng.

Và nhÆ° thế Trung Đông Ä‘ang dần để mất Ä‘i vị trí là trung tâm năng lượng của thế giá»›i vào tay châu Mỹ nhÆ° má»™t Ä‘iều tất yếu. Sá»± thay đổi địa chính trị này cùng vá»›i việc nắm trong tay những phát minh kỹ thuật trong ngành công nghiệp năng lượng má»™t lần nữa sẽ Ä‘Æ°a châu Mỹ trở lại vị trí thượng phong trên bàn cờ năng lượng thế giá»›i.

Nguồn tin: Petrotimes