Má»›i Ä‘ây nhất, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú Ä‘ã nói về những Ä‘iểm má»›i của dá»± thảo Nghị định thay thế Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu - vốn Ä‘ã được cÆ¡ quan soạn thảo trình lên Thủ tÆ°á»›ng. Nghị định sắp được ban hành sẽ có nhiều thay đổi. Tuy vậy, sau tất cả sá»± thay đổi Ä‘ó, việc Ä‘iều hành giá vẫn là hồn cốt của Nghị định 84 vá»›i những lúng túng và băn khoăn cÅ©.

Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cho biết mục tiêu Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu của Chính phủ vẫn không thay đổi: kiên định theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Dá»± thảo Nghị định má»›i sẽ tiến thêm má»™t bÆ°á»›c nữa tá»›i thị trường, thể hiện qua các quy định nhằm tăng tính cạnh tranh về giá bán xăng dầu, về thị phần giữa các DN kinh doanh xăng dầu, qua Ä‘ó người tiêu dùng có cÆ¡ há»™i được tiêu dùng xăng dầu vá»›i mức giá hợp lý hÆ¡n, việc Ä‘iều hành giá xăng dầu cÅ©ng sẽ ít gây ra sá»± bức xúc trong xã há»™i…

Vá»›i những Ä‘iều chỉnh trong Nghị định thay thế, có thể thấy ban soạn thảo cố gắng trả quyền tá»± định giá về cho doanh nghiệp nhÆ°ng ít gây biến Ä‘á»™ng (và gây phản ứng trong dÆ° luận?) nhất. Điều này thể hiện ở việc hạ thấp biên Ä‘á»™ DN được quyền tá»± định giá từ mức dÆ°á»›i 7% xuống mức dÆ°á»›i 3%, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i khoảng trên 700 đồng/l (vá»›i mức giá xăng dầu hiện nay). Từ mức tăng 3 - 7% sẽ kết hợp giữa tăng giá má»™t phần và sá»­ dụng quỹ bình ổn xăng dầu má»™t phần. CÆ¡ chế chia sẻ này sẽ vừa giảm bá»›t gánh nặng tăng giá, vừa giảm gánh nặng cho quỹ bình ổn, tránh mang ra sá»­ dụng cả số quỹ chÆ°a có nhÆ° trÆ°á»›c kia. Dá»± thảo má»›i cÅ©ng định ra được nguyên tắc cho sá»­ dụng quỹ bình ổn, chứ không phụ thuá»™c vào quyết định của Bá»™ Tài chính nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây. Má»™t thay đổi khác Ä‘áng chú ý là chu kỳ tính giá cÆ¡ sở sẽ giảm 1 ná»­a, chỉ còn 15 thay vì 30 ngày nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây. Khoảng cách tối thiểu giữa 2 lần tăng giá cÅ©ng tăng từ 10 lên 15 ngày, do “tần suất Ä‘iều chỉnh giá 10 ngày/má»™t lần cÅ©ng khá dày” – theo Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú.

Điều hành xăng dầu luôn được quan tâm hàng đầu trong các mặt hàng thiết yếu.

Ngoài Ä‘iều hành giá, má»™t vấn đề không kém quan trọng là xây dá»±ng hệ thống phân phối tăng tính cạnh tranh để tiến tá»›i thị trường. Tại dá»± thảo má»›i, Thứ trưởng Tú cho biết, ngoài việc thiết lập hệ thống phân phối nhÆ° Nghị định 84, tức là chỉ có 1 loại hình duy nhất theo hệ thống chuá»—i từ tổng đại lý xuống đại lý, thì nay Dá»± thảo Nghị định Ä‘ã cho phép mở thêm hai đối tượng má»›i là thÆ°Æ¡ng nhân phân phối hoạt Ä‘á»™ng theo hình thức mua đứt bán Ä‘oạn và thÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền bán lẻ theo hình thức nhượng quyền thÆ°Æ¡ng mại. Việc đại lý chỉ được ký hợp đồng vá»›i má»™t đầu mối cÅ©ng được phá bỏ, mở ra cÆ¡ há»™i cho thÆ°Æ¡ng nhân phân phối được quyền tá»± định giá bán trong hệ thống của mình (không được cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở) để tăng tính cạnh tranh, thay vì chỉ bán giá Ä‘úng theo đầu mối quy định và ăn hoa hồng nhÆ° trÆ°á»›c kia. Quan trọng nhất, Nhà nÆ°á»›c vẫn giữ quyền quản lý, giám sát chứ không phải DN muốn tăng là tăng.

Từ yêu cầu ban đầu của Chính phủ là sá»­a đổi Nghị định 84, dẫn đến việc liên bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng – Tài chính soạn thảo hẳn má»™t Nghị định thay thế cho thấy mức Ä‘á»™ sá»­a đổi rất lá»›n ở các Ä‘iều khoản. Tuy nhiên, thá»±c chất về Ä‘iều hành giá, dá»± thảo má»›i chỉ làm được 1 việc là thay đổi các con số, tăng ngày nọ, giảm % kia. Đến thời Ä‘iểm này, có thể nhiều người không còn nhá»› cuá»™c Há»™i thảo về xăng dầu năm 2009 - thời Ä‘iểm thị trường bất ổn nhất, giá liên tục tăng cao, hệ thống phân phối Ä‘e dọa tan rã. Đó là thời Ä‘iểm các bất cập chính sách bá»™c lá»™ rõ nhất, cuá»™c há»™i thảo diá»…n ra gay gắt nhất, thẳng thắn nhất, bởi vậy cÅ©ng gợi ra nhiều vấn đề tồn tại nhất. Tuy nhiên, nhiều băn khoăn tại thời Ä‘iểm Ä‘ó đến giờ vẫn chÆ°a được giải quyết. Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính lúc Ä‘ó Ä‘ã đặt ra nhiều câu hỏi và cho biết sẽ rà soát lại toàn bá»™ cÆ¡ chế: có nên dùng giá Platt Singapore để tính giá cÆ¡ sở hay không, có nên để lợi nhuận định mức là 300 đồng, các chi phí định mức có hợp lý chÆ°a...

Má»™t số chuyên gia lúc Ä‘ó cÅ©ng cho rằng giá cÆ¡ sở “phải là giá tối thiểu, chi phí khách quan hoàn toàn” để làm căn cứ Ä‘iều hành, chứ không phải má»™t công thức chứa Ä‘á»±ng nhiều yếu tố “ảo” nhÆ°: giá căn cứ là giá Platt Singapore (trong khi đầu mối nhập từ rất nhiều nguồn khác nhau); chi phí định mức 860 đồng được chính các DN đầu mối kêu là lá»—i thời, Ä‘ã lâu không phản ánh chi phí thá»±c; tá»· giá dùng để thanh toán được quy định là tá»· giá do Vietcombank công bố, tuy nhiên DN vẫn kêu phải mua ngoại tệ ở ngoài vá»›i giá cao hÆ¡n để thanh toán... Tuy vậy, có vẻ đến nay ban soạn thảo vá»›i sá»± góp ý của nhiều nhà quản lý, DN kinh doanh và các chuyên gia trong nÆ°á»›c vẫn chÆ°a tìm được má»™t công thức nào thuyết phục hÆ¡n. Bài toán chÆ°a được giải quyết tận gốc, khó mà dám chắc sẽ không nảy sinh những bất cập. NhÆ°ng dù sao, người tiêu dùng cÅ©ng không biết làm gì hÆ¡n là kỳ vọng

Nguồn tin: CAND