- Giá dầu thô giảm khoảng 40%, còn hÆ¡n 60 USD/thùng trong vòng chÆ°a đầy ná»­a năm qua. Giá dầu thô bình quân giảm cứ 1 USD thì ngân sách sẽ hụt thu khoảng 1.000 tỉ đồng.

CÅ©ng phải tính toán đến việc tranh thủ cÆ¡ há»™i giá dầu thấp thì tích trữ. Kể cả nhập dầu thô và xăng dầu tùy theo khả năng tài chính và kho dá»± trữ nhân giá thấp thay vì sau này phải nhập giá cao. Để làm việc này phải Ä‘ánh giá khả năng dá»± trữ của Việt Nam và xác định thời Ä‘iểm nào để mua vào
TS VŨ ĐÌNH ÁNH

Tuy nhiên, TS VÅ© Đình Ánh - chuyên gia tài chính - cho rằng giá dầu thô giảm không chắc Ä‘ã khó khăn. Ông Ánh nói:

- Giá dầu xuống tác Ä‘á»™ng cả tích cá»±c và tiêu cá»±c. NhÆ°ng xét về tổng thể phát triển kinh tế thì tác Ä‘á»™ng cá»±c kỳ tích cá»±c. Còn xét về tiêu cá»±c thì có nhiều Ä‘iểm nhÆ°ng Ä‘iểm lá»›n nhất là khả năng hụt thu.

Giá dầu thô giảm, theo Ä‘ó giá xăng dầu giảm tác Ä‘á»™ng tích cá»±c tá»›i sá»± phục hồi kinh tế của nÆ°á»›c ta. Qua Ä‘ó, thu ngân sách nhà nÆ°á»›c từ hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh và xuất khẩu có thể bù đắp cho khoản hụt thu từ khai thác và xuất khẩu dầu thô cÅ©ng nhÆ° từ nhập khẩu xăng dầu thành phẩm.

Thậm chí, việc thu ngân sách nhà nÆ°á»›c còn thuận lợi nhờ lạm phát có xu hÆ°á»›ng giảm nên tỉ lệ thu ngân sách nhà nÆ°á»›c trong cÆ¡ cấu giá cả nhiều hàng hóa dịch vụ có Ä‘iều kiện tăng lên.

Rất nhiều thuận lợi

* Ngoài thu ngân sách, còn thuận lợi gì khác cho nền kinh tế?

- Có rất nhiều thuận lợi. Lạm phát lên, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh khó khăn do chi phí năng lượng cao trong bối cảnh mình sá»­ dụng năng lượng chÆ°a tiết kiệm và hiệu quả. Bây giờ giá xăng dầu giảm không phải lo lắng nhiều đến kiềm chế lạm phát mà tập trung vào lo tăng trưởng.

Doanh nghiệp và người dân cÅ©ng được lợi do giảm chi tiêu khi giá xăng dầu giảm, nhờ Ä‘ó tiêu dùng trong nhân dân có thể sẽ tăng lên. Các hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh sẽ lên vùn vụt. Số doanh nghiệp phá sản có khi giảm mạnh. Triển vọng kinh tế rất thuận lợi.

NhÆ° thế là cá»±c tốt, thuận lợi cả phần vÄ© mô và vi mô.

Điều quan trọng là Nhà nÆ°á»›c phải Ä‘Æ°a ra các chính sách phù hợp để khuyến khích doanh nghiệp phát triển, tạo ra nhiều lợi nhuận.

* Ngân sách năm sau sẽ bị ảnh hưởng thế nào nếu giá dầu thô không tăng lên?

- Rõ ràng giá dầu thô sụt giảm mạnh không ảnh hưởng tá»›i thu ngân sách nhà nÆ°á»›c năm 2014 mà sẽ tác Ä‘á»™ng mạnh tá»›i khả năng thá»±c hiện dá»± toán thu ngân sách nhà nÆ°á»›c năm 2015, thậm chí gây ra thay đổi lá»›n trong cÆ¡ cấu thu ngân sách nhà nÆ°á»›c má»™t cách bị Ä‘á»™ng.

Do thu từ dầu thô gồm thuế tài nguyên và thuế thu nhập doanh nghiệp vẫn chiếm tỉ lệ không nhỏ nhÆ° dá»± toán năm nay là 11%.

Đó là chÆ°a kể các khoản thu thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường vốn chịu tác Ä‘á»™ng mạnh của giá xăng dầu nhập khẩu cÅ©ng chiếm tá»›i gần 20% tổng dá»± toán thu ngân sách năm 2014.

Giả định xấu nhất là giá dầu thô bình quân năm 2015 chỉ còn 40 USD/thùng nếu dá»± báo của má»™t số nhà kinh tế là chính xác thì ngân sách nhà nÆ°á»›c hụt thu từ dầu thô khoảng 60.000 tỉ đồng, nghÄ©a là trên dÆ°á»›i 10% tổng dá»± toán ngân sách nhà nÆ°á»›c năm 2015.

Đây là còn chÆ°a tính cả khoản hụt thu từ giảm giá nhập khẩu và tiêu thụ xăng dầu.

Nghiên cứu giảm khai thác dầu

* Nên có giải pháp gì để đảm bảo bù đắp nguồn thu?

- Theo tôi, trÆ°á»›c hết Bá»™ Tài chính cần lập các phÆ°Æ¡ng án quy mô hụt thu khác nhau tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i từng giả định về giá dầu thô và giá xăng dầu năm 2015, cả giá bình quân cÅ©ng nhÆ° giá cho từng giai Ä‘oạn theo tháng và theo quý.

Thứ hai, Bá»™ Tài chính phối hợp vá»›i các cÆ¡ quan có liên quan phân tích, Ä‘ánh giá toàn diện tác Ä‘á»™ng của từng phÆ°Æ¡ng án giá dầu thô và cả giá xăng dầu đến hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh trong nÆ°á»›c, tá»›i hoạt Ä‘á»™ng xuất nhập khẩu, tá»›i tiêu dùng trong nÆ°á»›c để xây dá»±ng các phÆ°Æ¡ng án thu ngân sách nhà nÆ°á»›c dá»±a trên dá»± báo tổng nguồn thu và chuyển dịch cÆ¡ cấu nguồn thu.

Thứ ba, trên cÆ¡ sở dá»± báo quy mô và tiến Ä‘á»™ hụt thu càng chính xác càng tốt, Bá»™ Tài chính cần chủ Ä‘á»™ng đề xuất phÆ°Æ¡ng án bù đắp thiếu hụt nguồn thu tạm thời và không tạm thời từ khai thác các nguồn thu khác, kể cả tăng cường chống thất thu ngân sách nhà nÆ°á»›c, đồng thời Ä‘iều chỉnh tiến Ä‘á»™ chi ngân sách nhà nÆ°á»›c cho phù hợp.

Thứ tÆ°, Bá»™ Tài chính phối hợp vá»›i các cÆ¡ quan chức năng tính toán khả năng không những không đẩy mạnh khai thác và xuất khẩu dầu thô cÅ©ng nhÆ° tăng nhập khẩu xăng dầu nhằm lấy tăng lượng bù cho giảm giá đảm bảo thu đủ ngân sách nhà nÆ°á»›c, mà ngược lại phải lấy lợi ích quốc gia làm trọng thông qua giảm sản lượng khai thác và xuất khẩu dầu thô.

Nhất là tại những địa Ä‘iểm có chi phí khai thác cao hÆ¡n so vá»›i giá xuất khẩu để tránh bán rẻ nguồn tài nguyên quý giá không thể tái tạo của đất nÆ°á»›c.

* Theo ông, thu khó khăn thì nên giảm chi?

- Quan Ä‘iểm của tôi là không giảm chi. Vì giá dầu thô giảm, nhÆ° tôi nói ở trên, không chắc Ä‘ã là khó khăn. Do Ä‘ó, mọi nhiệm vụ chi vẫn phải thá»±c hiện, không thể bỏ được. Bá»™ Tài chính phải tìm nguồn để hoàn thành nhiệm vụ thu.

Điều quan trọng là phải đặt ra thu từ cái gì và việc Ä‘iều hành thu cần gắn vá»›i tiến Ä‘á»™ chi. NhÆ° thu từ sản xuất phát triển kinh doanh là thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng theo quy định ba tháng thu má»™t lần.

HÆ¡n nữa, thu từ sản xuất kinh doanh trong nÆ°á»›c không phải Ä‘ùng má»™t cái mà doanh nghiệp làm ăn có lợi nhuận ngay để ná»™p thuế.

Trong trường hợp này, Bá»™ Tài chính có định vay tạm bên Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c hay phát hành trái phiếu, tín phiếu kho bạc? Mặt khác, người ta không thể bảo là quý đầu không thu được thì nợ lÆ°Æ¡ng và mấy tháng sau thu được sẽ trả. Không thể nhÆ° thế được.

Tăng thu từ xăng dầu

* Liệu chúng ta có nên vay về để chi?

- Làm gì thì làm nhÆ°ng không được làm tăng nợ công. NhÆ°ng lo ngại nhất là việc giá dầu giảm mà áp dụng giải pháp đẩy mạnh sản lượng khai thác dầu thô lên, dù khai thác không dá»…. Bởi Ä‘iều nguy hiểm là chi phí khai thác dầu thô của VN dao Ä‘á»™ng rất lá»›n, từ 35-70 USD/thùng.

Nên giả định giá dầu thô dÆ°á»›i 60 USD/thùng thì nên dừng lại vì khai thác là hết. Gốc của câu chuyện là khai thác sẽ chẳng được lợi gì, toàn bá»™ phần thuế thu nhập doanh nghiệp không thu được vì doanh nghiệp lá»—.

* Liệu Bá»™ Tài chính có tăng thuế xuất khẩu và nhập khẩu đối vá»›i dầu thô, xăng dầu và thuế các sản phẩm khác?

- Tỉ lệ thu trong giá xăng dầu thông thường cỡ khoảng 30%, nhÆ°ng vá»›i giá xăng dầu giảm hoàn toàn có thể Ä‘iều chỉnh tỉ lệ này lên 50-55% nhÆ° Ä‘ã từng làm. Bằng chứng là cuối tuần rồi Bá»™ Tài chính Ä‘ã nâng thuế nhập khẩu xăng từ 18% lên mức 27%, thuế các loại dầu diesel 23-26%. Ước tính, má»™t lít xăng dầu giá 20.000 đồng người dân phải ná»™p Nhà nÆ°á»›c 10.000 đồng tiền các loại thuế và phí.

Còn rất khó có thể tìm ra là sẽ tăng thuế ở chá»— nào khi suốt mấy năm qua cá»™ng đồng doanh nghiệp vẫn còn rất khó khăn. Bình quân má»—i năm hàng chục ngàn doanh nghiệp buá»™c phải phá sản, ngÆ°ng hoạt Ä‘á»™ng.

Vá»›i những Ä‘iều phân tích ở trên, nói tóm lại rất khó có thể Ä‘oán được giá dầu thô sẽ nhÆ° thế nào. Song chúng ta phải chủ Ä‘á»™ng. Đáng ra phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành ngân sách ứng vá»›i diá»…n biến về giá dầu thô phải được nghiên cứu và đặt ra từ trÆ°á»›c rồi.

Nhìn sang Nhật Bản, đứng trÆ°á»›c má»™t vấn đề gì, bao giờ người Nhật cÅ©ng Ä‘Æ°a ra khoảng 10 phÆ°Æ¡ng án, tùy theo biến Ä‘á»™ng của vấn đề Ä‘ó mà phÆ°Æ¡ng án nào cÅ©ng có.

Ảnh: V.Dũng

Tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp

Trao đổi vá»›i Tuổi Trẻ chiều 7-12, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Đinh Tiến DÅ©ng cho biết giải pháp để đảm bảo nhiệm vụ thu ngân sách trong năm 2015 là Bá»™ Tài chính tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp để tạo Ä‘iều kiện cho doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh, tạo nguồn thu lâu dài.

Đó là giải pháp căn cÆ¡. Cụ thể, má»™t trong những giải pháp sẽ tiếp tục thá»±c hiện là rà soát thủ tục hành chính, minh bạch chính sách nhằm giảm thời gian ná»™p thuế, thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp.

Mặt khác, cÅ©ng theo ông DÅ©ng, giá dầu giảm sẽ giúp chi phí sản xuất kinh doanh giảm theo. Bá»™ Tài chính sẽ chỉ đạo cÆ¡ quan thuế kiểm tra, rà soát kê khai thuế của các doanh nghiệp để xác định chi phí đầu ra, chi phí bán hàng, chi phí lÆ°u thông... qua Ä‘ó kịp thời phát hiện các trường hợp tăng giá bán, tăng chi phí sản xuất kinh doanh không hợp lý.

“Má»™t ná»™i dung nữa mà tôi cho rất quan trọng là Bá»™ Tài chính tiếp tục phối hợp vá»›i các ngành để tham mÆ°u cho Chính phủ xem xét đẩy nhanh lá»™ trình quản lý giá các mặt hàng thiết yếu theo cÆ¡ chế thị trường. Đơn cá»­ nhÆ° giá Ä‘iện, giá khí trong bao tiêu, giá các sản phẩm dịch vụ công ích, dịch vụ công...” - ông DÅ©ng nói.

Nguồn tin: TT