- PGS,TS Ngô Trí Long cho rằng chính cÆ¡ chế quản lý giá theo kiểu lưỡng tính, ná»­a vời của ta dẫn tá»›i sá»± bất ổn định của giá xăng dầu trong nÆ°á»›c.

Đà giảm mạnh và liên tiếp của giá dầu thế giá»›i Ä‘ang ảnh hưởng tá»›i Việt Nam theo cả hai chiều, xuất khẩu dầu thô và nhập khẩu nhiên liệu thành phẩm. Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã giảm ở mức ká»· lục, nhÆ°ng vẫn bị Ä‘ánh giá chÆ°a bám sát giá xăng dầu thế giá»›i.

Để rá»™ng đường dÆ° luận, phóng viên Báo Giáo dục Việt Nam Ä‘ã có cuá»™c trao đổi vá»›i PGS,TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá cả (Bá»™ Tài chính).

- Vì sao giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chÆ°a bám sát thậm chí giảm bằng giá xăng dầu thế giá»›i thÆ°a ông?

PGS,TS Ngô Trí Long (Ảnh: Baohaiquan)

TS Ngô Trí Long: Giá dầu thô thế giá»›i Ä‘ã giảm 33-38% tính từ đầu năm đến nay, trong khi Ä‘ó ở Việt Nam má»›i chỉ giảm khoảng trên 20%. NhÆ° vậy có thể thấy mức giảm của giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chÆ°a tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i thế giá»›i.

Lẽ ra giá xăng dầu trong nÆ°á»›c phải bám sát vá»›i giá xăng dầu thế giá»›i bởi thứ nhất, chúng ta nhập khẩu tá»›i 70% tổng lượng xăng dầu. Thứ hai, trong há»™i nhập kinh tế, giá trong nÆ°á»›c phải hòa đồng vá»›i giá trên thế giá»›i.

Nói nhÆ° vậy không có nghÄ©a là giá xăng dầu trong nÆ°á»›c phải giảm bằng vá»›i giá xăng dầu trên thế giá»›i mà chúng ta chỉ cần bám sát là được. Nguyên nhân là bởi chúng ta còn phải tốn má»™t khoản cho chi phí vận chuyển, bảo hiểm… Khi mua xăng dầu vào vá»›i giá 1 đồng, chúng ta không thể bán ra vá»›i mức giá nguyên 1 đồng mà phải cao hÆ¡n thế thì má»›i có lợi nhuận trang trải cho các chi phí nhÆ° tôi vừa kể trên.

Ở Việt Nam, chúng ta không thể Ä‘òi giá xăng dầu trong nÆ°á»›c bằng vá»›i thế giá»›i vì khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp còn yếu. Chúng ta chỉ có thể cố gắng giảm được càng nhiều càng tốt để chi phí đầu vào giảm, giúp các doanh nghiệp có lợi nhuận hoặc duy trì sá»± tồn tại. Từ Ä‘ó Nhà nÆ°á»›c má»›i thu được thuế, người lao Ä‘á»™ng má»›i có công ăn việc làm, tăng sức mua và khuyến khích sản xuất phát triển.

- ThÆ°a ông, phải chăng còn má»™t nguyên nhân nữa là do chúng ta chÆ°a có cÆ¡ chế quản lý tốt giá xăng dầu trên thị trường?

TS Ngô Trí Long: Đúng vậy. Thá»±c chất cÆ¡ chế quản lý giá xăng dầu theo Nghị định 83 vẫn là bình cÅ© rượu má»›i, tức là bản chất tÆ° duy theo kiểu quản lý phi thị trường. Bất kỳ loại giá nào nếu theo quy luật của kinh tế thị trường thì chỉ có thể hoặc do Nhà nÆ°á»›c định giá hoặc do doanh nghiệp định giá.

Còn Nghị định trên lại quy định, về cÆ¡ chế quản lý giá, nếu đầu vào thay đổi từ 0 – 3% thì doanh nghiệp định giá, từ 3 – 7% doanh nghiệp và Nhà nÆ°á»›c cùng tham gia định giá, trên 12% Nhà nÆ°á»›c toàn quyền định giá. Không Ä‘âu lại có cÆ¡ chế quản lý giá lưỡng tính, ná»­a vời, vừa doanh nghiệp vừa Nhà nÆ°á»›c định giá nhÆ° ở Việt Nam. Điều Ä‘ó không phù hợp vá»›i tÆ° duy của kinh tế thị trường. Chính vì vậy, nó gây ra sá»± bất ổn.

- Sá»± bất ổn nhÆ° ông nói gây ảnh hưởng thế nào tá»›i nền kinh tế Việt Nam?

TS Ngô Trí Long: Khi giá xăng dầu trong nÆ°á»›c không phù hợp vá»›i giá trên thế giá»›i thì sẽ gây ra sá»± bất ổn, không tạo được năng lá»±c cạnh tranh cho doanh nghiệp cÅ©ng nhÆ° không Ä‘em lại lợi ích cho người tiêu dùng. Lẽ ra khi giá xăng thế giá»›i tăng, người tiêu dùng Ä‘ã phải gánh chịu mức tăng thì khi giảm, họ phải được hưởng lợi từ Ä‘iều Ä‘ó chứ?

- Rõ ràng, người tiêu dùng Ä‘ang chịu thiệt khi mà giá xăng dầu Ä‘ang giảm ở mức ká»· lục, cÆ°á»›c vận tải má»›i chỉ giảm từ 5 – 8%. Theo ông mức giảm cÆ°á»›c vận tải nhÆ° thế Ä‘ã hợp lý chÆ°a?

PGS,TS Ngô Trí Long cho rằng chính cÆ¡ chế quản lý giá theo kiểu lưỡng tính, ná»­a vời của ta dẫn tá»›i sá»± bất ổn định của giá xăng dầu trong nÆ°á»›c.

TS Ngô Trí Long: Tôi cho rằng Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Đinh Tiến DÅ©ng Ä‘ã nói chÆ°a chuẩn xác ở chá»—: Ông ấy nói giá xăng chiếm 25 – 35% trong giá cÆ°á»›c vận tải còn giá dầu chiếm từ 35 – 40%. Tôi nghÄ© nói nhÆ° vậy là chÆ°a chuẩn xác vì bất cứ ai có xe ô tô đều hiểu nhiên liệu xăng tốn hÆ¡n dầu trong khi giá dầu lại rẻ hÆ¡n giá xăng.

Nói cách khác, tôi đề nghị Bá»™ Tài chính xem lại cÆ¡ cấu tá»· lệ % của giá xăng, giá dầu trong việc cấu thành giá cÆ°á»›c vận tải.

Còn mức giảm của giá cÆ°á»›c vận tải nhÆ° trên Ä‘ã hợp lý hay chÆ°a cần phải có tính toán cụ thể. Cần phải có cÆ¡ quan thanh tra, giám sát xem việc giảm nhÆ° thế Ä‘ã hợp lý hay chÆ°a. Tuy nhiên, xin nhấn mạnh rằng không phải xăng giảm bao nhiêu % thì cÆ°á»›c vận tải cÅ©ng phải giảm bấy nhiêu % bởi xăng dầu chỉ chiếm má»™t phần nào Ä‘ó trong giá cÆ°á»›c vận tải thôi.

- Ông từng nói vá»›i giá xăng dầu cao nhÆ° hiện nay, lá»—i thuá»™c về cÆ¡ quan quản lý. Xin hỏi cụ thể trách nhiệm của cÆ¡ quan quản lý trong việc này ra sao?

TS Ngô Trí Long: Theo Nghị định 83, trÆ°á»›c kia 30 ngày má»›i Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu má»™t lần, còn giờ là 15 ngày. Dù Ä‘ã đổi thành 15 ngày, nhÆ°ng tần suất Ä‘ó vẫn chÆ°a phù hợp vá»›i diá»…n biến của giá xăng dầu trên thế giá»›i. Ở các nÆ°á»›c khác, theo cÆ¡ chế thị trường, họ Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu từng giờ, từng ngày.

Trong quá trình Ä‘iều hành giá xăng dầu, Ä‘áng lẽ những lúc nhÆ° thế này cần phải giảm thì cÆ¡ quan quản lý của ta lại tăng quỹ bình ổn lên. Quỹ bình ổn là tiền người ta ứng ra trÆ°á»›c để khi xảy ra biến Ä‘á»™ng về giá, họ sẽ dùng số tiền Ä‘ó để làm cho giá không tăng vọt quá.

Thêm vào Ä‘ó, vừa qua theo báo cáo về việc thu chi ngân sách, chúng ta Ä‘ang bá»™i chi, thu – chi mất cân đối. Đáng lẽ họ phải xem phần chi nào chÆ°a hợp lý thì cắt giảm nhất là trong bối cảnh doanh nghiệp Ä‘ang gặp nhiều khó khăn, sức mua của người tiêu dùng còn hạn chế nhÆ° hiện nay, nhÆ°ng họ lại tăng thuế nhập khẩu lên từ 10 – 15%.

Đó là mức tăng bất hợp lý! Không nên tăng nguồn thu bằng cách tăng thuế. Muốn thu được thì trÆ°á»›c tiên phải tạo ra và nuôi dưỡng nguồn thu Ä‘ó chứ không phải cứ khai thác đến kiệt quệ nguồn thu Ä‘ó.

- Nếu Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu theo từng giờ, từng ngày, nhiều doanh nghiệp taxi than rằng họ sẽ không thể Ä‘iều chỉnh bảng giá cÆ°á»›c theo kịp giá xăng. Ông có nghÄ© vậy không?

TS Ngô Trí Long: Giá cÆ°á»›c taxi của các nÆ°á»›c trên thế giá»›i cÅ©ng phải theo biến Ä‘á»™ng của giá xăng, dầu khi họ sá»­ dụng cÆ¡ chế Ä‘ó. Còn ở Việt Nam, các doanh nghiệp taxi nói nhÆ° thế là họ ngụy biện thôi. Thật phi lý khi doanh nghiệp taxi cho rằng giá xăng phải ổn định thì họ má»›i ổn định giá cÆ°á»›c được bởi theo cÆ¡ chế thị trường, không bao giờ có má»™t mức giá cố định.

Sá»± ổn định ở Ä‘ây là ổn định theo nhịp tăng, giảm của giá xăng dầu thế giá»›i. Chẳng hạn, thế giá»›i tăng 1 thì Việt Nam đừng có tăng 2 là được. Kiểu nhÆ° giá cÆ°á»›c taxi là ổn định tÄ©nh chứ không phải ổn định Ä‘á»™ng. CÆ¡ chế thị trường không giống nhÆ° cÆ¡ chế bao cấp. Do vậy, ngụy biện nhÆ° các hãng taxi Ä‘ó là sai.

- Xin cảm Æ¡n ông!

Nguồn tin: Giaoduc.net