- Nền kinh tế VN chủ yếu là gia công, làm thuê... giảm giá xăng dầu thá»±c chất là làm lợi cho DN nÆ°á»›c ngoài, VN không được gì

'Không ai tá»± móc túi mình'

Ông Đỗ Hữu Hào - Nguyên Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho rằng, giá xăng dầu thế giá»›i Ä‘ang giảm sâu (còn 64,1 Ä‘ô la Mỹ/thùng - tổng cá»™ng giảm hÆ¡n 40% kể từ tháng 6/2014). Trên lý thuyết, vá»›i má»™t nền kinh tế mà xăng dầu chiếm tá»›i 40% - 50% chi phí sản xuất, 10-15% chi phí giá thành sản phẩm hàng hóa, giá xăng dầu giảm chi phí toàn cầu cÅ©ng sẽ giảm, nền kinh tế có lợi.

Trong trường hợp này, có thể nhà nÆ°á»›c sẽ chịu má»™t khoản hụt thu ngân sách do giá xuất khẩu dầu thô bị giảm. NhÆ°ng để cân nhắc giữa cái được và cái mất, rõ ràng cái được cho nền kinh tế lá»›n hÆ¡n nhiều so vá»›i cái mất là nguồn thu ngân sách.

Xét má»™t cách tổng thể, xăng dầu giảm là tín hiệu tốt cho nền kinh tế vì VN là nÆ°á»›c vừa xuất lại vừa nhập. Theo nguyên tắc xuất Ä‘i rồi nhập về, xuất rẻ lại nhập rẻ trong trường hợp này có thể nhà nÆ°á»›c cÅ©ng không chịu thiệt nhÆ°ng nền kinh tế lại được lợi rõ ràng.

Tuy nhiên, Ä‘ó là theo nguyên tắc thuận, còn tại VN hiện nay giá xăng dầu Ä‘ã giảm tá»›i 11 lần vá»›i tổng số tiền lên tá»›i hÆ¡n 6.000 đồng/lít xăng nhÆ°ng giá cả hàng hóa, chi phí vận tải vẫn giữ nguyên, việc này phản ánh Ä‘iều gì?

Ông Hào phân tích, chi phí xăng dầu Ä‘óng vị trí rất quan trọng trong sản xuất (45-50% chi phí sản xuất), do Ä‘ó khi giá xăng dầu giảm lẽ thường chi phí vận tải và chi phí sản xuất phải giảm ngay. Tuy nhiên, do VN nền kinh tế Ä‘ang ở giai Ä‘oạn há»™i nhập, nên việc giảm giá này sẽ bị chậm má»™t nhịp.

Nếu theo tính toán, khi giá xăng dầu giảm, chi phí vận tải cÅ©ng phải giảm ít nhất tá»›i 8-9%. NhÆ°ng tại sao lại có tình trạng lên rất nhanh nhÆ°ng không muốn giảm?

Ở Ä‘ây phải nói thẳng Ä‘ó là do tâm lý chung, khi Ä‘á»™ng chạm tá»›i quyền lợi trá»±c tiếp của doanh nghiệp thì không ai muốn giảm. Nên không loại trừ có tình trạng cố chây ì, bắt tay giữ giá để hưởng lợi.

Điều này giải thích vì sao 11 lần giảm giá xăng dầu, nhÆ°ng tình trạng hàng hóa, cÆ°á»›c vận tải vẫn ì ra không chịu giảm. Đó là do lợi ích cá nhân, lợi ích cục bá»™. NhÆ° tôi Ä‘ã nói, trách nhiệm trÆ°á»›c hết thuá»™c các cÆ¡ quan quản lý Ä‘ã không ép được doanh nghiệp phải giảm giá.

Tất nhiên, trong trường hợp này không ai khác chính là Petrolimex người bán được xăng và khâu trung gian được hưởng lợi, người tiêu dùng và nền kinh tế vẫn chịu thiệt.

Nghiêm trọng hÆ¡n, khi giá xăng dầu giảm mà không có má»™t sức ép nào buá»™c doanh nghiệp giảm giá sẽ gây hậu quả rất nghiêm trọng tá»›i nền kinh tế. Cái lợi nhìn thấy chỉ là lợi cho má»™t nhóm người.

Ở Ä‘ây, là trách nhiệm của Bá»™ GTVT, Bá»™ Tài chính, lá»—i là do công tác quản lý nhà nÆ°á»›c Ä‘ã không Ä‘iều tiết, ép được doanh nghiệp phải giảm chi phí vận tải dẫn tá»›i chi phí sản xuất cao, không có sức lan tỏa tá»›i nền kinh tế, người tiêu dùng chịu thiệt.

NhÆ° vậy có thể thấy, lẽ ra giá xăng dầu giảm sẽ là tín hiệu tốt vá»›i nền kinh tế nhÆ°ng ngược lại do công tác quản lý nên việc giảm giá xăng dầu Ä‘ang có tác Ä‘á»™ng ngược lại.

Vá»›i vai trò là cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c, cần phải có trách nhiệm Ä‘iều hành để giá xăng giảm trở thành nhân tố tác Ä‘á»™ng lan tỏa tá»›i nền kinh tế, đời sống người dân được củng cố tốt hÆ¡n khi Ä‘ó người dân má»›i được hưởng lợi trá»±c tiếp, nền kinh tế má»›i phát triển.

NÆ°á»›c ngoài và trung gian hưởng lợi

Để trả lời câu hỏi xăng dầu giảm nền kinh tế lợi hay hại, lợi ở Ä‘âu theo PGS.TS Nguyá»…n Văn Duệ - Trường Đại học KTQD cho rằng phải quay trở lại câu chuyện bản chất nền kinh tế VN là gì.

PGS.TS Nguyá»…n Văn Duệ nêu ví dụ, VN có tá»›i 90 triệu dân, 80% là sá»­ dụng xe máy, vá»›i tÆ° duy tiểu nông sẽ thấy việc giảm giá vài ngàn/lít xăng là phấn khởi nhÆ°ng Ä‘ó chỉ là cái được rất nhỏ.

Quan trọng là đầu vào cho nền kinh tế giảm, phải làm cho chi phí sản xuất giảm, sẽ trở thành nhân tố đẩy tốc Ä‘á»™ phát triển kinh tế Ä‘i nhanh hÆ¡n, tác Ä‘á»™ng tá»›i nền sản xuất nhiều hÆ¡n, tạo ra nhiều hàng hóa hÆ¡n tức là có sức lan tỏa tá»›i nền kinh tế lá»›n hÆ¡n.

NhÆ°ng, giá xăng dầu giảm có Ä‘Æ°a đến việc sản xuất hiệu quả hay không lại là vấn đề khác.

Theo ông Duệ, nếu nhìn vào bản chất của nền kinh tế VN, trả lời được câu hỏi VN là nÆ°á»›c trá»±c tiếp sản xuất hay chỉ là nÆ°á»›c Ä‘i gia công, Ä‘i làm thuê. VN tham gia vào thị trường vá»›i vai trò là công xưởng sản xuất hay chỉ là khâu trung gian, kho chứa hàng, là nÆ¡i trung chuyển hàng hóa cho doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài?

Phải nói ngay rằng nền kinh tế VN là nền kinh tế gia công. Nguyên liệu đầu vào chủ yếu Ä‘i nhập, lợi nhuận xuất khẩu không cao. VN tăng trưởng chủ yếu dá»±a vào Ä‘ào và chặt, than và dầu thô là hai nhân tố tác Ä‘á»™ng không nhỏ tá»›i tăng trưởng của nền kinh tế.

Nền kinh tế VN không khác nào má»™t nÆ°á»›c Ä‘i làm công ăn lÆ°Æ¡ng cho các doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài, không trá»±c tiếp sản xuất tạo ra sản phẩm, giá trị gia tăng thấp nên việc giảm giá xăng dầu thá»±c tế Ä‘ang làm lợi cho doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài.

NhÆ° vậy có thể trả lời, việc giảm giá xăng dầu không tác Ä‘á»™ng nhiều tá»›i công việc gia công, làm thuê hiện tại của VN. Dù nói thế nào người dân và cả nền kinh tế VN đều không có lợi.

Vấn đề của VN là phải cải thiện môi trường kinh doanh, phát triển công nghiệp phụ trợ, vấn đề này tá»›i nay chÆ°a được cải thiện nhiều. Nếu không thay đổi, chỉ có doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài và khâu trung gian được lợi, nền kinh tế sản xuất và người dân không được lợi.

Gây Ä‘ình đốn cho nền kinh tế

PGS.TS Nguyá»…n Quang Thái - Há»™i Khoa học kinh tế Việt Nam cho rằng, xăng dầu là má»™t đầu vào quan trọng của nền kinh tế. Giá xăng dầu giảm mạnh nhất định có tác Ä‘á»™ng có lợi nói chung vá»›i nền kinh tế, do chi phí sản xuất giảm. Tất nhiên, cÅ©ng có mặt bất lợi cho những nÆ°á»›c dá»±a vào xuất khẩu dầu mỏ (nhÆ° Nga), hoặc giảm má»™t phần nguồn thu ngân sách cho xuất khẩu dầu thô từ Việt Nam.

Theo dá»± báo của Ngân hàng thế giá»›i, giá sản phẩm ngoài dầu cÅ©ng có xu hÆ°á»›ng giảm giá nhẹ hÆ¡n và tất nhiên cÅ©ng có “Ä‘á»™ trá»…” nhất định. Để thấy rõ lợi hại, hãy so sánh khi xăng dầu co lúc Ä‘ã tăng đến 147USD/thùng để thấy tình hình hai thời Ä‘iểm xăng dầu Ä‘ã tác Ä‘á»™ng đến kinh tế các nÆ°á»›c thế nào.

Xăng dầu giảm mạnh: Người dân hưởng lợi thế nào?

PGS.TS Nguyá»…n Quang Thái cho rằng, có mối tÆ°Æ¡ng quan nhất định giữa giá năng lượng và giá các mặt hàng khác và cuối cùng lợi nhiều hÆ¡n là có hại cho nền kinh tế và cho mọi người.

Tất nhiên, nếu Công ty khai thác dầu sẽ thu lợi ít hÆ¡n sẽ phải Ä‘iều chỉnh để tăng năng suất, giảm giá thành.

"Vấn đề giá dầu không khỏi có tác Ä‘á»™ng của yếu tố đầu cÆ¡, gây các tác hại nhiều mặt, kể cả tình trạng Ä‘ình đốn kinh tế ở má»™t số nÆ°á»›c", ông Thái nói.

Nguồn tin: Baodatviet