Iran có thể tiếp tục sản xuất uranium làm giàu trong vòng vài tháng bất chấp thiệt hại đáng kể gây ra cho các cơ sở hạt nhân của nước này do các cuộc không kích gần đây của Hoa Kỳ và Israel, người đứng đầu cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc cho biết.
“Họ vẫn có đầy đủ năng lực. Tôi cho rằng chỉ trong vòng vài tháng – hoặc thậm chí ít hơn – họ có thể có một vài chuỗi máy ly tâm đang quay và sản xuất uranium được làm giàu”, Rafael Grossi trả lời phỏng vấn của CBS News phát sóng ngày 29 tháng 6.
Các cuộc tấn công của Hoa Kỳ và Israel vào các địa điểm ở Fordow, Natanz và Isfahan đã làm chậm lại khả năng chuyển đổi và làm giàu uranium của Iran, Grossi, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) có trụ sở tại Vienna, cho biết.
Tuy nhiên, ông cảnh báo: “Thành thật mà nói, người ta không thể khẳng định rằng mọi thứ đã biến mất và không còn gì ở đó nữa.”
“Iran là một quốc gia rất tinh vi về mặt công nghệ hạt nhân,” Grossi cho biết. “Vì vậy, bạn không thể phá bỏ điều này. Bạn không thể hủy bỏ kiến thức mà bạn có hoặc năng lực mà bạn có.”
Israel đã phát động chiến dịch ném bom vào các địa điểm quân sự và hạt nhân của Iran vào ngày 13 tháng 6, tuyên bố mục tiêu của họ là ngăn chặn Tehran phát triển vũ khí hạt nhân - một mục tiêu mà Iran phủ nhận, khẳng định chương trình của họ chỉ nhằm mục đích hòa bình.
Sau đó, Hoa Kỳ đã tham gia các cuộc tấn công, nhắm vào ba cơ sở quan trọng có liên quan đến chương trình nguyên tử của Iran.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố vào ngày 26 tháng 6 rằng chương trình hạt nhân của Iran đã bị chậm lại "hàng thập kỷ" và cho biết ông sẽ cân nhắc các cuộc tấn công tiếp theo nếu Iran tiếp tục làm giàu uranium ở mức đáng lo ngại.
Vào ngày 29 tháng 6, Trump nói với Fox News rằng khả năng hạt nhân của Iran đã "bị xóa sổ theo cách chưa từng thấy trước đây. Và điều đó có nghĩa là chấm dứt tham vọng hạt nhân của họ, ít nhất là trong một khoảng thời gian."
Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Aragchi xác nhận rằng thiệt hại đối với các cơ sở hạt nhân là "nghiêm trọng", mặc dù thông tin chi tiết vẫn chưa rõ ràng.
Một vấn đề lớn chưa được giải quyết là số phận của kho dự trữ uranium làm giàu cao của Iran, được làm giàu tới 60 phần trăm — trên mức cần thiết cho mục đích dân sự nhưng vẫn dưới cấp độ vũ khí. Iran ước tính có khoảng 400 kg uranium này.
"Chúng tôi không biết vật liệu này hiện có thể ở đâu", Grossi nói. "Vì vậy, một số có thể đã bị phá hủy như một phần của cuộc tấn công, nhưng một số có thể đã được di dời. Vì vậy, phải có một sự làm rõ tại một thời điểm nào đó."
Trong cuộc phỏng vấn với Fox News, Trump cho biết ông không tin rằng Iran đã di dời kho dự trữ của mình.
"Đó là một việc rất khó thực hiện cộng với việc chúng tôi không thông báo nhiều. Họ không di chuyển bất cứ thứ gì,” ông nói.
Trong khi đó, các nhà lập pháp Iran đã bỏ phiếu đình chỉ hợp tác với IAEA, và Tehran đã từ chối yêu cầu của Grossi về việc đến thăm các địa điểm bị hư hại, trong đó có Fordow, cơ sở làm giàu uranium chính của Iran.
“Chúng tôi cần phải xác định, xác nhận những gì ở đó, và điều gì đã xảy ra,” Grossi nói.
Sau khi tờ báo theo đường lối bảo thủ Kayhan của Iran kêu gọi "bắt giữ và hành quyết" giám đốc IAEA, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cho biết những tuyên bố như vậy là "không thể chấp nhận được và cần phải lên án".
"Chúng tôi ủng hộ các nỗ lực xác minh và giám sát quan trọng của IAEA tại Iran và khen ngợi Tổng giám đốc và lAEA vì sự tận tụy và tính chuyên nghiệp của họ", ông nói. "Chúng tôi kêu gọi Iran đảm bảo an toàn và an ninh cho nhân viên IAEA".
Tuy nhiên, đại sứ Iran tại Liên hợp quốc đã đảm bảo rằng Grossi không cần phải lo lắng. Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình CBS của Hoa Kỳ, Amir Saeid Iravani cho biết "không có bất kỳ mối đe dọa nào" đối với các thanh tra viên hoặc tổng giám đốc. "Các thanh tra viên ở Iran "đang trong tình trạng an toàn", ông nói thêm.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết ông đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Iran Masud Pezeshkian vào ngày 29 tháng 6, nói với ông rằng hành động tốt nhất của Tehran là quay lại bàn đàm phán và cho phép IAEA tiếp tục công việc tại quốc gia này.
Nguồn tin: xangdau.net/RFE/RL