Đã hÆ¡n má»™t năm trôi qua kể từ khi dàn khoan Deepwater Horizon phát nổ ở Vịnh Mexico, ná»—i lo về những thảm họa tÆ°Æ¡ng tá»± vẫn còn Ä‘ó.

Liệu có tái diá»…n thảm họa tràn dầu? Má»™t cuá»™c Ä‘iều tra trong ngành dầu khí về vấn đề này cho câu trả lời: “Chắc chắn là có”.

Chính phủ Mỹ Ä‘ã “bật Ä‘èn xanh” cho việc nối lại các hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu mỏ đầy rủi ro ở khu vá»±c nÆ°á»›c sâu bằng cách nói rằng họ tin việc khoan dầu sẽ được thá»±c hiện má»™t cách an toàn. Ngành dầu khí cÅ©ng Ä‘Æ°a ra những đảm bảo tÆ°Æ¡ng tá»±.

Tuy nhiên, theo Giáo sÆ° Charles Perrow thuá»™c Đại học Yale chuyên nghiên cứu tai nạn do rủi ro công nghệ, vẫn còn nhiều nghi vấn xoay quanh việc người ta Ä‘ã học hỏi được những gì từ bài học Deepwater Horizon.

Giáo sÆ° Charles Perrow nhận định ngành dầu khí chÆ°a được chuẩn bị tốt để đối phó vá»›i sá»± cố và “không có gì chắc chắn rằng những ná»— lá»±c của họ đủ để đối phó vá»›i má»™t thảm họa tràn dầu lá»›n khác”. Ông khẳng định “Trong tÆ°Æ¡ng lai… thảm họa dầu tràn là không thể tránh khỏi”.

Thảm họa tràn dầu tồi tệ nhất trong lịch sá»­ nÆ°á»›c Mỹ Ä‘ã xảy ra hôm 20/4/2010, làm 11 công nhân làm việc tại giàn khoan Deepwater Horizon thiệt mạng, khiến hÆ¡n 200 triệu gallon (757 triệu lít) dầu thô tràn ra Vịnh Mexico. Kể từ sau sá»± cố này, hàng loạt quy định má»›i về khoan dầu Ä‘ã được áp dụng và các nhà chức trách từng bÆ°á»›c đẩy mạnh giám sát hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu khí ở vùng nÆ°á»›c sâu. Tuy nhiên, rủi ro vẫn cao và gây nên ná»—i lo sợ rằng hàng nghìn giếng dầu ở Vịnh Mexico có thể bất chợt rò rỉ hoặc phát nổ.

Hiện có hÆ¡n 3.200 giếng dầu “bị bỏ rÆ¡i” trên Vịnh Mexico và chủ sở hữu chẳng màng đến bất cứ biện pháp bảo đảm an toàn nào. Trên giấy tờ, các giếng Ä‘ó vẫn còn hoạt Ä‘á»™ng nhÆ°ng chúng không hề được khai thác trong ít nhất 5 năm và chÆ°a có kế hoạch hồi phục sản xuất. Chính phủ Mỹ cÅ©ng chÆ°a yêu cầu các công ty giành được quyền khai thác những giếng này phải đổ ximăng bịt chúng lại vì chÆ°a hết hạn hợp đồng. Hầu hết trong số những giếng dầu này đều trên 10 tuổi, đặc biệt má»™t số được khoan cách Ä‘ây 60 năm.

Các chuyên gia cảnh báo những lá»›p ximăng và kim loại bên trong giếng bị bỏ hoang cÅ©ng nhÆ° bá»™ phận đậy miệng giếng có thể bị ăn mòn theo thời gian, khiến dầu rò rỉ ra ngoài. Đó là chÆ°a kể các sá»± cố không lường trÆ°á»›c nhÆ° Ä‘á»™ng đất... đều có thể gây ra những vụ tràn dầu không kém gì thảm họa Deepwater Horizon. Theo giá»›i kỹ sÆ° dầu khí, những giếng dầu không được tiếp tục khai thác nhÆ°ng vẫn chÆ°a hết hạn thuê trên hợp đồng là mối Ä‘e dọa chủ yếu đối vá»›i môi trường sinh thái.

Những nhà khai thác dầu khí thường không muốn bịt giếng dầu vẫn còn thời hạn sá»­ dụng vì khi cần sẽ có thể khởi Ä‘á»™ng lại việc khai thác vào bất cứ lúc nào. Khi giếng dầu tại giàn khoan Deepwater Horizon của BP bị nổ hồi năm ngoái, giếng này Ä‘ã bị bỏ hoang tạm thời và BP chỉ trám tạm lá»›p xi măng bên trên. Các nhà Ä‘iều tra xác định Ä‘ây là má»™t trong những nguyên nhân gây ra thảm họa 20/4/2010.

Kể từ vụ nổ giàn khoan Deepwater Horizon, BP Ä‘ã và Ä‘ang phải đối mặt vá»›i hàng trăm vụ kiện cùng các khoản tiền phạt và bồi thường khổng lồ. Ngoài ra, má»™t số vụ Ä‘iều tra Ä‘ang tiến hành cÅ©ng có thể làm ảnh hưởng đến danh tiếng của hãng.

Tập Ä‘oàn BP Ä‘ã khởi kiện công ty Transocean (Ä‘Æ¡n vị chủ quản giàn khoan Deepwater Horizon) gây thiệt hại ít nhất 40 tá»· USD vì Ä‘ã cung cấp các hệ thống và thiết bị thiếu an toàn cÅ©ng nhÆ° quy trình Ä‘iều khiển giếng dầu trên giàn khoan Deepwater Horizon không đạt chuẩn. Ngoài ra, BP cÅ©ng kiện Halliburton Co. (công ty chịu trách nhiệm bịt giếng dầu bị rò rỉ bằng ximăng) và công ty Camron International vì cung cấp các thiết bị chống cháy nổ bị lá»—i thiết kế. Dá»± kiến phiên tòa xét xá»­ liên bang về vụ việc này sẽ diá»…n ra trong năm tá»›i. Trong khi Ä‘ó, Transocean khởi kiện lại Ä‘òi BP bồi thường 12,9 triệu USD vì Ä‘ã gây thiệt hại cho các hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của họ.

Những vụ kiện tụng chÆ°a có dấu hiệu chấm dứt và giá dầu cÅ©ng chÆ°a có dấu hiệu ngừng tăng. Kể từ thảm họa 20/4 năm ngoái, giá dầu thô kỳ hạn trên thị trường thế giá»›i thường xuyên trên ngưỡng 100 USD/thùng. Sau Ä‘ó, những bất ổn địa-chính trị tại Trung Đông và Bắc Phi tiếp tục đẩy giá dầu lên trên 110 USD/thùng.

Theo các nhà phân tích thuá»™c Barclays Capital, mặc dù Saudi Arabia khẳng định thế giá»›i hiện vẫn rất dồi dào nguồn cung dầu mỏ, song tình trạng bạo lá»±c leo thang ở Libya có nguy cÆ¡ làm gián Ä‘oạn nghiêm trọng nguồn xuất khẩu và có thể đẩy giá nhiên liệu này lên trên 200 USD/thùng.

Nguồn: AP