Nếu một phần của Aramco được bán, hầu như chắc chắn sẽ ở mức định giá sẽ vượt xa các công ty công ty hàng đầu của Thung lũng Silicon.

Không giống như một công ty thông thường khi bán ra công chúng, Aramco và các nhà lãnh đạo của nó là những người điều khiển chính trị.

Vài tháng vừa qua đã chứng kiến ​​hàng loạt những tin đồn về tương lai được thồi phồng qúa mức - hoặc tiềm năng – của quyết định bán cổ phần lần đầu ra thị trường của Aramco. Vào đầu năm 2016, Mohammed bin Salman (nay được gọi là MbS), nay là Thái tử của Saudi Arabia, đã đưa ra một tin gây sốc khi ông nói với tờ báo The Economist rằng Saudi Arabia đang xem xét việc đưa công ty dầu khí quốc gia của vương quốc ra công chúng. Vài tháng sau, trong cuộc phỏng vấn truyền hình đầu tiên của mình, (đã diễn ra bằng Tiếng Ả-Rập trên Al Arabiya News) MbS một lần nữa đề cập đến việc IPO và đề xuất rằng Aramco có thể có giá trị là 2 nghìn tỷ USD.

Kể từ đó, nhiều người đã tranh cãi về tương lai của công ty mà Hoàng gia Ả-Rập đã làm chủ kể từ năm 1980. (Vua thường được gọi là "Cổ đông" theo cách nói của công ty). Nhiều người tin rằng công ty chỉ có thể được định giá ở mức 1,5 hoặc 1 nghìn tỷ USD. Một phân tích đưa ra giá trị 500 tỷ USD. Một số khác cho rằng việc IPO sẽ không xảy ra, và những tin tức gần đây đã tràn ngập thị trường với những lời đồn đoán nói rằng một thương vụ bán riêng cho Trung Quốc có nhiều khả năng hơn. Điều được biết là nếu một phần của Aramco được bán ra, hầu như chắc chắn nó sẽ ở mức định giá cao hơn hẳn công ty hàng đầu của Thung lũng Silicon che khuất.

Đây là một tóm lược của các kịch bản tiềm năng khác nhau cho việc bán một phần của Saudi Aramco.

Kịch bản đầu tiên là IPO như mô tả của MBS. Aramco sẽ IPO khoảng 5% của công ty trong giai đoạn cuối 2018 và 2019. Cổ phiếu sẽ được niêm yết trên nhiều sàn giao dịch để phù hợp với quy mô bán và sự thuận tiện cho các nhà đầu tư tiềm năng. Một trong những sàn giao dịch này chắc chắn sẽ là Tadawul, sàn giao dịch 10 năm tuổi của Saudi Arabia, nhưng cũng có một số sự kết hợp của New York, London và Hong Kong. Saudi Arabia có khả năng sẽ bán cổ phiếu thứ cấp với số tiền thu được sẽ được chuyển cho cổ đông hiện hữu (Vua) thay vì của công ty. Trên thực tế, số tiền thu được từ đợt IPO sẽ được sử dụng một phần cho ngân sách chung của chính phủ và một phần để tài trợ cho PIF. Ngoài ra, có thể trước khi IPO Saudi Arabia chuyển quyền sở hữu Aramco sang Quỹ Đầu tư Công (PIF), sau đó sẽ bán cổ phiếu trong đợt IPO (tất nhiên, Vua, với tư cách chủ quyền của mình, sở hữu PIF cho mọi ý định và mục đích). Nhà vua cũng có cơ hội bán thêm cổ phần trong các thị trường công trong những năm tới.

Trong một kịch bản khác, một trong những điều đã gây chú ý và là chủ đề của tin đồn gần đây, nhà Vua sẽ bán một phần cổ phần của mình trong Aramco cho một người mua tư nhân hoặc nhiều người mua tư nhân. Một lần nữa, đây có thể là một sự đợt bán của khoảng 5% của Aramco. Các báo cáo vào tuần trước nói rằng Aramco đã nhận được lời đề nghị từ nhóm tập đoàn Trung Quốc. Aramco là một trong những nhà cung cấp dầu thô hàng đầu cho Trung Quốc và cũng hợp tác với các công ty khác của Trung Quốc trong các hoạt động hạ nguồn. Một khoản đầu tư của Trung Quốc vào Aramco có thể cải thiện mối quan hệ này, nhưng nếu Aramco vẫn là một công ty tư nhân thì các nhà đầu tư Trung Quốc có thể bị bỏ lại với một tài sản phi tiền mặt và lợi nhuận tối thiểu.

Một số người cho rằng Trung Quốc có thể mua cổ phần một cách cá nhân với sự quan tâm bổ sung từ Aramco sẽ bán giảm giá một lượng dầu nhất định cho Trung Quốc hoặc chia sẻ thông tin về công ty này. Nếu đúng, Aramco sẽ tự làm giảm giá trị của mình dưới mức giá đã định, vì bất kỳ nhà đầu tư nào trong tương lai sẽ phải khấu trừ giá trị của dầu giá rẻ hơn giá bán cung cấp cho Trung Quốc. Đối với Saudi Arabia, việc bán cổ phần chỉ cho Trung Quốc có ý nghĩa nhất nếu nước này thuyết phục được khách hàng rằng họ có đóng góp trong sự thành công của Aramco. Tất nhiên, việc bán cố phần mang tính chất cá nhân sẽ mang lại doanh thu cho nhà vua, nhưng nếu giá bán rất cao (50 đến 100 tỷ USD) thì đó có thể là một khoản cơ cấu thanh toán có thể ít hứa hẹn hơn cho Saudi Arabia vì tiền mặt có thể trả góp nhiều lần một khoảng thời gian kéo dài.

Một lựa chọn khác mà ít chú ý hơn là Aramco có thể theo đuổi IPO nhỏ hơn để được niêm yết chỉ  trên sàn Tadawul. Do khả năng hạn chế của Tadawul, mức này sẽ là rất nhỏ so với IPO quốc tế. Tuy nhiên, lợi ích cho Saudi Arabia sẽ gấp đôi. Thứ nhất, nó sẽ giúp thúc đẩy sàn giao dịch này cũng như các công ty Saudi khác. Trong trường hợp này, người nước ngoài sẽ có thể đầu tư vào Aramco dễ dàng nhất thông qua các quỹ có cổ phần của Aramco. Thứ hai, công dân Saudi sẽ có cơ hội để mua tài sản quốc gia, quan đó cung cấp một ích lợi tài chính cho người dân và tăng niềm tự hào quốc gia. Nó sẽ tương tự như tình hình ở Anh, nơi mà trong nhiều thập kỷ qua BP là một phần quan trọng của hầu hết các quỹ hưu trí. Hơn nữa, Aramco có thể niêm yết trên các sàn quốc tế vào thời điểm khác sau đó. Một lợi ích của việc niêm yết trên Tadawul là Aramco sẽ không cần phải trải qua những thay đổi về quản trị và công bố thông tin để trở thành một công ty đại chúng trên thị trường nước ngoài, cũng không làm lộ ra các vụ kiện tụng có thể có của công ty này ở một nước có niêm yết.

Một lựa chọn thứ tư là một số sự kết hợp của ba lựa chọn đầu tiên. Nhà vua có thể bán một tỷ lệ phần trăm nhỏ cho các nhà đầu tư tư nhân như là khách hàng chính và các đối tác kinh doanh để tạo vị thế cho họ trước khi IPO và đặt ra một giá trị cơ bản cho công ty. Aramco có thể chọn để IPO trên Tadawul trước khi chào bán quốc tế, như là một cách để bao gồm các công dân Saudi trong lễ kỷ niệm đầu tiên này. Sau đó, Aramco có thể IPO quốc tế trên một số sàn giao dịch lớn. Kịch bản này sẽ dẫn đến nhiều tin đồn và nghi ngờ trên báo chí và giữa các nhà đầu tư, nhưng nó sẽ cho phép Aramco xoa dịu các đối tác quan trọng nhất, khách hàng lớn nhất và công dân Saudi, đồng thời cung cấp một số hướng dẫn định giá cho các thị trường quốc tế.

Kịch bản cuối cùng là nếu Aramco và nhà Vua không đồng ý với kế hoạch. Tuy nhiên, ba người đàn ông quan trọng nhất trong quyết định này, ngoại trừ Vua Salman, đều có tất cả các phần đóng góp đáng kể trong danh tiếng của họ về kế hoạch bán cổ phần của Aramco. Không giống như một công ty thông thường khi bán ra công chúng, Aramco và các nhà lãnh đạo của nó là những người điều khiển chính trị. Giám đốc điều hành Aramco, Amin Nasser; Bộ trưởng dầu mỏ Saudi, Khalid Al-Falih; và con trai của vua và người kế nhiệm được chọn, Muhammed bin Salman, sẽ cần phải giải thích về việc không công khai sau khi tuyên bố đã kế hoạch cho người dân Saudi Arabia. Vương quốc này cũng đã giảm gánh nặng thuế cho Aramco đáng kể để chuẩn bị cho niêm yết quốc tế, làm gián đoạn ngân sách của nước này. Bất chấp vô số tin đồn, những người này đã ra sức củng cố nỗ lực trong thời gian gần đây. Chỉ mới tuần trước, Al-Falih một lần nữa tuyên bố rằng kế hoạch cho một đợt IPO (cả trong nước và quốc tế) đang được tiến hành. Có lẽ quan trọng nhất, MBS đang chuẩn bị trở thành Vua trong tương lai không xa, và người dân cần phải có khả năng tin tưởng vào lời nói và kế hoạch của ông. Và ông thì cũng chắc chắn nằm được  điều này.

Nguồn: xangdau.net