Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) một lần nữa đã tìm thấy những "thùng dầu bị mất tích" của mình. Mặc dù thuật ngữ này nên được xem là một cách gọi sai. Dầu không bao giờ thực sự mất tích; chỉ là nhu cầu dầu toàn cầu đang bị đánh giá thấp một cách đáng kể.
Điều này một lần nữa được làm nổi bật trong Báo cáo Thị trường Dầu (OMR) tháng 5 năm 2025 của IEA, với một bản sửa đổi lớn về nhu cầu dầu trong quá khứ mà tích lũy lại đại diện cho sự thay đổi của 343 triệu thùng. Con số này gần bằng ba ngày rưỡi nhu cầu dầu toàn cầu.
Cái gọi là "những thùng dầu bị mất tích" của Cơ quan này đã là một chủ đề lặp đi lặp lại trong dữ liệu và dự báo của họ. Những lo ngại xung quanh vấn đề này có thể được truy ngược về năm 1997/98 và mọi trường hợp liên quan đến nó đều kết thúc bằng việc IEA điều chỉnh tăng các số liệu về nhu cầu.
Đối với năm 2025, báo cáo đề cập đến việc IEA đã báo cáo mức tồn kho trong những năm trước, đặc biệt là 2022, 2023 và 2024, cao hơn nhiều so với thực tế cuối cùng. Điều này có ý nghĩa lớn đối với cân bằng thị trường dầu mỏ trong quá khứ và tương lai.
Theo OMR tháng 5 của IEA, thế giới đã tiêu thụ nhiều hơn 0,26 triệu thùng/ngày (mb/d) vào năm 2022 so với báo cáo trước đó, với mức tăng 0,33 mb/d vào năm 2023 và 0,35 mb/d vào năm 2024. Những sửa đổi đáng kể này, với việc các mức tăng hàng năm trước đó được chuyển tiếp sang các năm tiếp theo, đã biến cán cân thị trường dầu mỏ của IEA cho cả ba năm từ dư cung thành thâm hụt.
Chỉ bằng một nút bấm xuất bản, Cơ quan này đã xóa sổ ba năm tồn kho dầu toàn cầu rõ ràng. Các bể chứa dầu ít đầy hơn nhiều so với những gì IEA đã báo cáo trước đây và cán cân toàn cầu chặt chẽ hơn nhiều. Điều này đã chuyển một triển vọng được coi là tiêu cực thành một triển vọng tích cực hơn.
Hậu quả của việc tính toán sai lệch và câu hỏi về tính minh bạch
Việc tính toán sai lệch động lực cung và cầu toàn cầu có thể dẫn đến việc hiểu sai các xu hướng thị trường, ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý và các yếu tố cơ bản của thị trường. Điều này có những tác động nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất, người tiêu dùng và rộng hơn là nền kinh tế toàn cầu.
Ngoài ra, điều này có thể củng cố luận điệu mà chính IEA đã tuyên truyền rằng không cần đầu tư vào nguồn cung dầu mới và làm suy yếu an ninh năng lượng hiện tại và tương lai.
Các câu hỏi đang được đặt ra về lý do tại sao IEA mất quá nhiều thời gian để điều chỉnh chuỗi dữ liệu của mình. Tất nhiên, chúng ta nhận ra rằng dự báo không phải là một khoa học chính xác, nhưng dữ liệu lịch sử, đặc biệt là từ nhiều năm trước, cần phải chính xác để có thể đưa ra những dự báo tốt nhất trong tương lai.
Hiện tại, IEA vẫn cho rằng nguồn cung sẽ vượt nhu cầu vào năm 2025 khoảng 0,7 mb/d, nhưng liệu con số này cũng có thể được điều chỉnh trong những năm tới? Điều rõ ràng là khi nói đến câu đố "những thùng dầu bị mất tích" của IEA, một sự điều chỉnh tăng đáng kể về nhu cầu thường là kết quả cuối cùng.
Các sửa đổi này cũng mâu thuẫn với nhận xét của Giám đốc điều hành IEA rằng "dữ liệu luôn thắng". Dữ liệu nào của IEA đã thắng trong trường hợp này? Dữ liệu chính xác là rất quan trọng – đây là bánh răng thúc đẩy tâm lý thị trường thực sự, cho phép khả năng dự đoán và cân bằng thị trường tốt hơn, và cung cấp ánh sáng phù hợp cho các khoản đầu tư trong tương lai.
Việc định hình lại cách thị trường dầu mỏ lịch sử có thể được nhìn nhận dẫn đến các câu hỏi về trách nhiệm giải trình và tính minh bạch, và điều quan trọng là phải suy ngẫm về những hậu quả tiềm tàng của việc đánh giá thấp nhu cầu trong một khoảng thời gian dài như vậy.
