Chính phủ vừa ban hành Nghị định 83/2014/NÄ-CP (có hiệu lá»±c từ ngày 1-11 tá»›i) sẽ thay thế Nghị định 84/CP vá» kinh doanh xăng dầu. Vá»›i kỳ vá»ng từ những thay đổi trong Nghị định má»›i ban hành, ngÆ°á»i tiêu dùng có cÆ¡ há»™i được sá» dụng xăng dầu vá»›i mức giá hợp lý hÆ¡n, việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu cÅ©ng sẽ ít gây ra bức xúc. Tuy nhiên, nhiá»u ý kiến lại cho rằng, sá»± thay đổi vá» biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh giá và thá»i gian Ä‘iá»u hành giá vẫn không phù hợp trong Ä‘iá»u kiện thị trÆ°á»ng chÆ°a có cạnh tranh. Vá» bản chất, vẫn là "bình má»›i rượu cÅ©” so vá»›i quy định trÆ°á»›c Ä‘ó.
NgÆ°á»i dân kỳ vá»ng được sá» dụng xăng dầu vá»›i mức giá hợp lý hÆ¡n
Ảnh: Hoàng Long
Sá»a phần ngá»n
| Doanh nghiệp sẽ được quyết giá xăng nhÆ°ng vẫn phải tuân theo giá thế giá»›i. Tuy váºy, DN kinh doanh trên nguyên tắc lợi nhuáºn, các công cụ Ä‘iá»u tiết thuế cần phải linh hoạt hÆ¡n nữa. CÆ¡ quan quản lý muốn Ä‘iá»u hành tốt giá mặt hàng xăng trong bối cảnh chÆ°a có cạnh tranh tá»± do thì buá»™c phải nâng cao vai giám sát. Phải thÆ°á»ng xuyên kiểm toán các chi phí hoạt Ä‘á»™ng của DN. (TS Nguyá»…n Minh Phong) |
Äiá»u quan trá»ng hÆ¡n là cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành vá» giá, kiểm soát giá tiếp tục phân chia hai bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính. Khi tiến tá»›i cải cách thủ tục hành chính thì má»—i bá»™ quản lý chuyên sâu má»™t lÄ©nh vá»±c, cÆ¡ quan kiểm soát giá là Bá»™ Tài chính sẽ nắm trá»ng yếu phần lá»›n cách Ä‘iá»u hành giá xăng dầu. Trong khi Ä‘ó, Nghị định má»›i lại chia thêm quyá»n cho Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng nhiá»u hÆ¡n. Hai cÆ¡ quan hành chính cùng quản má»™t mặt hàng. Vá»›i má»™t phần cÆ¡ cấu giá nhÆ° Quỹ bình ổn, thuế thuá»™c bá»™ Tài chính. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng quản lý thị trÆ°á»ng xăng dầu, giá bán lẻ xăng dầu. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng có trách nhiệm công bố giá thế giá»›i, giá cÆ¡ sở, giá bán lẻ xăng dầu hiện hành…. Ông Long cho rằng những quy định này chÆ°a rõ ràng. Khi ngÆ°á»i tiêu dùng than phiá»n vá» giá tăng nhanh giảm cháºm, hay giá không sát vá»›i giá thế giá»›i thì hai bá»™ dá»… "Ä‘á bóng trách nhiệm” cho nhau.
Theo Nghị định 83, biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh giá bán lẻ dá»±a trên giá cÆ¡ sở được áp dụng nhÆ° sau: khi các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng 3%, từ trên 3% đến 7% và trên 7% thì sẽ có các Ä‘iá»u chỉnh tÆ°Æ¡ng ứng; trong khi biên Ä‘á»™ này ở Nghị định 84 cÅ© lần lượt là: 0-7%, từ trên 7% đến 12% và trên 12%.
Nếu các yếu tố cấu thành làm cho giá cÆ¡ sở tăng trong phạm vi 3% trở xuống so vá»›i giá cÆ¡ sở liá»n ká» trÆ°á»›c Ä‘ó thì thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được Ä‘iá»u chỉnh giá tÆ°Æ¡ng ứng. Giá cÆ¡ sở biến Ä‘á»™ng khoảng từ 3 đến 7% thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được Ä‘iá»u chỉnh giá má»™t phần, má»™t phần sá» dụng Quỹ bình ổn giá nhằm giảm bá»›t mức giá Ä‘iá»u chỉnh. Nghị định quy định thá»i gian giữa 2 lần Ä‘iá»u chỉnh giá liên tiếp tối thiểu là 15 ngày vá»›i trÆ°á»ng hợp tăng giá và tối Ä‘a 15 ngày đối vá»›i trÆ°á»ng hợp giảm giá.
Theo quan Ä‘iểm của ông Ngô Trí Long, chẳng qua Nghị định má»›i chỉ thu hẹp biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh giá. Thị trÆ°á»ng xăng dầu cÅ© có hẳn Nghị định 84 vá»›i những quy định tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ°ng chÆ°a bao giỠđược thá»±c hiện váºn hành theo Ä‘úng nghÄ©a. Tức là có nói đến biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở, nhÆ°ng từ trÆ°á»›c đến giá» cÆ¡ quan quản lý Ä‘ang Ä‘iá»u hành theo giá trần.
Bản chất của Nghị định 83 má»›i chỉ là chia nhá» biên Ä‘á»™ biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở. Và quyá»n định giá vẫn là DN mà cụ thể là Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam. Các biểu giá Ä‘á»u lấy số liệu từ táºp Ä‘oàn này. Táºp Ä‘oàn lại Ä‘ang chiếm thị phần chính trên "miếng bánh” kinh doanh xăng dầu. "Bá»™ Tài chính và Công thÆ°Æ¡ng quay lại vá»›i cách Ä‘iá»u hành cÅ© là dá»±a trên báo cáo của DN, Ä‘Æ°a ra quyết sách. NhÆ° váºy là trái vá»›i quy luáºt thị trÆ°á»ng, là duy ý chí”, ông Long nháºn xét.
NgÆ°á»i tiêu dùng cần sá»± minh bạch trong cách Ä‘iá»u hành
và quản lý ngành xăng dầu, không ná»a vá»i nhÆ° hiện nay
Ảnh: Hoàng Long
Bản chất không đổi, không thể có Ä‘á»™t phá
| Theo Nghị định 83, trong thá»i hạn 3 ngày làm việc kể từ khi nháºn được văn bản kê khai giá, dá»± kiến mức Ä‘iá»u chỉnh giá của thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n có văn bản trả lá»i thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối vá» việc Ä‘iá»u chỉnh mức giá, sá» dụng Quỹ bình ổn giá (nếu có). Quá thá»i hạn 3 ngày làm việc, nếu cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n không có văn bản trả lá»i, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được quyá»n Ä‘iá»u chỉnh giá bán lẻ tối Ä‘a tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức giá cÆ¡ sở tại thá»i Ä‘iểm Ä‘iá»u chỉnh, nhÆ°ng không được vượt quá 7% so vá»›i giá cÆ¡ sở liá»n ká» trÆ°á»›c Ä‘ó. |
Vá» Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Nghị định má»›i ghi, khi giá tăng đến mức Ä‘á»™ thì má»›i được sá» dụng Quỹ để bình ổn giá trong nÆ°á»›c. Chỉ có Chính phủ má»›i có quyá»n quyết định bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c và giao trách nhiệm cho Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính phối hợp triển khai thá»±c hiện biện pháp bình ổn giá trong thá»i hạn áp dụng biện pháp bình ổn giá. Ví dụ, áp dụng bình ổn theo phÆ°Æ¡ng án giữ giá bán hoặc tăng giá bao nhiêu, còn bao nhiêu sá» dụng Quỹ bình ổn...
Vá» việc này, ông Long bình luáºn rằng: "Tôi Ä‘á»c còn thấy khó hiểu, Quỹ bình ổn vẫn chÆ°a rõ ràng cách thức áp dụng”.
Còn chuyên gia kinh tế Lê Äăng Doanh thì cho rằng, việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu vẫn chÆ°a thá»±c sá»± vì lợi ích ngÆ°á»i tiêu dùng. Khi gốc vấn Ä‘á» là thị trÆ°á»ng xăng dầu cạnh tranh chÆ°a được hình thành, chÆ°a có Ä‘iá»u Ä‘ó thì Nghị định 83 dù má»›i vẫn không thể thoát được tÆ° duy Ä‘iá»u hành phi thị trÆ°á»ng.
Nguồn tin: Daidoanket
