Khi Cục Dá»± trữ Liên bang Mỹ chấm dứt chÆ°Æ¡ng trình ná»›i lỏng định lượng, vào tháng Mười, thì cÆ¡ quan này cÅ©ng đồng thời chấm dứt thời kỳ kiểm soát chứng khoán Mỹ trong sáu năm qua. Vì vậy, trong suốt quãng thời gian ngân hàng trung Æ°Æ¡ng duy trì thị trường  vá»›i má»™t lượng tiền mặt khổng lồ, nhà đầu tÆ° Ä‘ã có ít lý do để lo lắng về má»™t nền kinh tế rá»™ng lá»›n hÆ¡n trì trệ ở mức tăng trưởng giá»›i hạn dÆ°á»›i 2%.

Hiện giờ nhà đầu tÆ° phải đối mặt vá»›i thị trường chứng khoán biến Ä‘á»™ng hÆ¡n và các thị g trường này không còn di chuyển chặt chẽ cùng vá»›i nhau. Trong khi Ä‘ó, các nhà đầu tÆ° phải đối mặt vá»›i tăng trưởng chậm ở Trung Quốc, tăng trưởng rất thấp trong khu vá»±c đồng euro và tăng trưởng âm tại Nhật Bản.

Nhu cầu tiêu thụ chậm chạp trên diện rá»™ng nhÆ° vậy - cùng vá»›i nguồn cung cấp dÆ° thừa của dầu thô và hầu hết tất cả mọi thứ khác - là lý do giá cả hàng hóa Ä‘ang giảm. Nhu cầu tiêu thụ chậm Ä‘ã xuất hiện từ đầu năm 2011, nhÆ°ng hầu hết mọi người Ä‘ã không để tâm đến cho đến khi gần Ä‘ây, thời Ä‘iểm dầu thô Ä‘á»™t ngá»™t rá»›t giá mạnh mẽ.

Thông thường, khi nhu cầu thấp và má»™t cung thừa bất sẽ khiến OPEC, bắt đầu vá»›i Saudi Arabia, cắt giảm sản lượng. Vì là nhà lãnh đạo hiển nhiên của nhóm,Saudi Arabia thường giảm mức sản xuất để ngăn chặn nguồn cung tăng kèo giá Ä‘i xuống.

DÄ© nhiên, Ä‘iều này gây tổn thất cho thị phần của Saudi đồng thời khuyến khích sá»± gian lận của các thành viên OPEC khác. Các nhà lãnh đạo Saudi Ä‘a phải nghiến răng chịu Ä‘á»±ng để duy trì nhu cầu tiêu thụ dầu thô OPEC không đổi trong suốt thập niên qua, trong khi hầu nhÆ° toàn bá»™ tăng trưởng toàn cầu Ä‘ang nằm trong khu vá»±c các nhà cung cấp ngoài OPEC, chủ yếu là ở khu vá»±c Bắc Mỹ.

Điều Ä‘ó có thể giải thích lí do trong khi người Mỹ tận hưởng Lá»… Tạ Æ¡n vá»›i gà tây truyền thống thì OPEC Ä‘ã khiến thế giá»›i phải bất ngờ vá»›i quyết định của mình. Bị thúc ép bởi Saudi và các nhà sản xuất dầu lá»›n ở khu vá»±c Vùng Vịnh, OPEC Ä‘ã từ chối cắt giảm sản lượng mục tiêu bất chấp việc giá dầu thô Brent, chuẩn dầu quốc tế Ä‘ã giảm 38% vào lúc Ä‘ó, kế từ tháng Sáu.

Thá»±c tế là OPEC Ä‘ang thách thức các nhà sản xuất khác trong má»™t cuá»™c chiến giành thị phần. Chắc chắn rằng các nhà sản xuất dầu lá»›n hÆ¡n cần mức giá gần 100 usd/thùng để tài trợ cho ngân sách cồng kềnh của chính phủ. NhÆ°ng các nÆ°á»›c này cÅ©ng có má»™t trữ lượng tiền mặt khổng lồ mà họ tin rằng sẽ đủ để tồn tại lâu hÆ¡n các nhà sản xuất chiêu trò cÅ©ng nhÆ° các nhà sản xuất dầu Ä‘á phiến Mỹ khi dầu ở mức giá thấp. 

Người Saudi cÅ©ng Ä‘ang nắm lấy cÆ¡ há»™i để gây thiệt hại cho các đối thủ của mình, đặc biệt là Iran và những gì mà theo Saudi là Iran Ä‘ã thống trị Iraq, trong cuá»™c xung Ä‘á»™t ở Syria. Saudi cÅ©ng muốn há»— trợ cho đồng mình Ai Cập và Pakistan cắt giảm các khoản trợ cấp năng lượng đắt đỏ khi giá dầu Ä‘i xuống.

Ngoài ra có Nga, má»™t đối thủ khác của Saudi Arabia trong cuá»™c xung Ä‘á»™t ở Syria, vá»›i sá»± phụ thuá»™c vào xuất khẩu dầu để tài trợ cho hàng hóa nhập khẩu và 42 phần trăm của chi tiêu chính phủ. Vá»›i sá»± sụp đổ của đồng Rúp, ngân hàng trung Æ°Æ¡ng Nga Ä‘ã thả nổi tiền tệ trong tháng 11 sau khi tiêu tốn 75 tỉ usd để  há»— trợ đồng Rúp. Sau Ä‘ó, ngân hàng trung Æ°Æ¡ng Ä‘ã cố gắng để ngăn chặn sá»± rá»›t giá không phanh của đồng ná»™i tệ bằng cách tăng lãi suất thêm 6,5 Ä‘iểm phần trăm lên 17 phần trăm vào ngày 15/12.

Tuy nhiên, tiền tệ Nga Ä‘ang khá loạng choạng cùng vá»›i nền kinh tế. Giá tiêu dùng tại Nga Ä‘ã tăng 9,1% trong tháng 11 so vá»›i mức cùng kỳ năm ngoái. Trong má»™t thông báo Ä‘Æ°a ra ngày 2/12 trÆ°á»›c khi bị xóa bỏ, website bá»™ kinh tế Nga Ä‘ã cho biết nÆ°á»›c này sẽ rÆ¡i vào suy thoái vào năm tá»›i.

Venezuela cÅ©ng là quốc gia hứng chịu nhiều tổn thất. Chính phủ Caracas cần mức giá dầu 125 usd/thùng để có thể cân bằng chi tiêu ngân sách, mà 65% trong số Ä‘ó phụ thuá»™c vào xuất khẩu dầu. Sản lượng dầu thô của Venezuela Ä‘ã giảm 1/3 kể từ năm 2000. Vá»›i tình trạng lạm phát nhÆ° hiện nay, tỉ giá chính thức của đồng bolivar so vá»›i USD là 6,26, nhÆ°ng tại thị trường chợ Ä‘en là 180.

Tại Nigeria, nÆ¡i dầu thô và khí đốt chiếm 80% nguồn thu chính phủ và gần nhÆ° toàn bá»™ hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu của đất nÆ°á»›c, đồng naira Ä‘ã giảm 11% so vá»›i đồng bạc xanh cho đến thời Ä‘iểm này.

Giá dầu có thể ở mức thấp nhÆ° thế nào? Trong cuá»™c chiến giá dầu này, thị trường giá toàn cầu cần há»— trợ cho ngân sách chính phủ không thật sá»± là vấn đề chính. CÅ©ng càng không phải là tổng chi phí thăm dò, khai thác và vận chuyển.

Vấn đề chính là chi phí biên – mức chi phí sản xuất dầu và lắp đặt đường ống dẫn. Con số Ä‘ó là khoảng 10 đến 20 usd/thùng ở khu vá»±c Vùng Vịnh, và cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± cho các nhà sản xuất dầu Ä‘á phiến. Mức Æ°á»›c tính hòa vốn 50 đến 69 usd/thùng cho hầu hết sản lượng dầu Ä‘á phiến má»›i tại Mỹ thì ít liên quan hÆ¡n.

Các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển phụ thuá»™c vào xuất khẩu hàng hóa cho các ngoại tệ mạnh để trả nợ nÆ°á»›c ngoài sẽ sản xuất và xuất khẩu thậm chí vá»›i giá thấp hÆ¡n chi phí biên của mình. Cho đến khi má»™t số đối thủ sản xuất tuyên bố cắt giảm sản xuất, giá dầu sẽ vẫn duy trì ở mức thấp. Họ có thể giảm nhiều hÆ¡n so vá»›i mức giảm 50 phần trăm cho đến nay.

Nguồn: xangdau.net