Trong một thế giới đang chật vật để từ bỏ than đá, “hòn đá đen” này có thể đang thực sự quay trở lại — nhờ vào một cuộc chiến ở nửa bên kia địa cầu.

Giá dầu và khí đốt đã giảm mạnh vào thứ Ba tuần này sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump kêu gọi ngừng bắn giữa Iran và Israel, một ngày sau khi Không quân và Hải quân Hoa Kỳ tấn công ba cơ sở hạt nhân ở Iran. Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cho biết Tehran sẵn sàng tôn trọng lệnh ngừng bắn miễn là Israel không vi phạm, với hai bên cáo buộc nhau tiếp tục tấn công.

Eo biển Hormuz xử lý hơn 20 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, với phần lớn dầu của khu vực này đi qua eo biển này trên đường đến các thị trường quốc tế. Trong khi đó, hầu như toàn bộ LNG của Qatar đều đi qua Eo biển Hormuz, nơi cung cấp gần 20% nguồn cung LNG vận chuyển bằng đường biển toàn cầu.

Các chuyên gia dự đoán rằng than có thể chiếm ưu thế đáng kể so với LNG nếu tình hình thù địch tái diễn ở trung tâm năng lượng hàng đầu thế giới. Giá LNG giao đến Bắc Á đã tăng vọt 11% so với tuần trước lên 14 đô la/MMBtu trong tuần tính đến ngày 20 tháng 6, mức cao nhất trong bốn tháng, phản ánh mức phí bảo hiểm rủi ro tăng. Mặt khác, giá than nhiệt của Úc tại Cảng Newcastle đã tăng lên 12,18 đô la/mmBtu, cao hơn 13% so với giá LNG.

Đối với các công ty điện lực của Châu Á, các con số nói lên nhiều hơn các cam kết về khí hậu: than hiện có giá thành thấp hơn 13% cho mỗi MMBtu so với LNG.

Than nhiệt của Úc có hàm lượng năng lượng là 6.000 kilocalories trên một kilôgam là loại than được Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan sử dụng phổ biến nhất. Chỉ chưa đầy hai tuần kể từ khi căng thẳng giữa Iran và Israel leo thang, ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy than có thể chiếm ưu thế hơn so với LNG đắt đỏ hơn. Theo dữ liệu của Kpler, lượng than nhiệt nhập khẩu của Nhật Bản sẽ tăng vọt lên 7,23 triệu tấn vào tháng 7, mức cao nhất kể từ tháng 3. Con số này tăng so với mức 6,57 triệu tấn vào tháng 6 và 6,39 triệu tấn vào tháng 5.

Tuy nhiên, nhu cầu than của Châu Á có thể bị hạn chế do thực tế là Trung Quốc và Ấn Độ, hai trong số những nước nhập khẩu lớn nhất của lục địa này, đã phụ thuộc rất nhiều vào sản xuất điện từ than, khiến dư địa để chuyển từ LNG sang than gần như không còn. Tuy nhiên, hai gã khổng lồ này có thể sử dụng tình hình bất ổn đang diễn ra ở Trung Đông làm lý do thuyết phục để giảm sự phụ thuộc lâu dài của họ vào dầu khí để chuyển sang than.

Nhiệm vụ khó khăn

Hàng chục quốc gia đã đặt mục tiêu giảm tỷ trọng than trong cơ cấu năng lượng của họ do than được coi là nhiên liệu hóa thạch bẩn nhất từ ​​trước đến nay, gây ô nhiễm không khí dạng hạt cao nhất so với bất kỳ loại nhiên liệu nào khác, trên mỗi đơn vị năng lượng. Năm ngoái tại Ý, các thành viên của G7 đã nhất trí "loại bỏ dần việc sản xuất nhiệt điện than hiện tại" vào năm 2035. Các quốc gia G7 cùng nhau chiếm một phần năm lượng khí thải nhà kính toàn cầu. Tuy nhiên, một số quốc gia chắc chắn sẽ thấy đây là một nhiệm vụ khó khăn. Trong khi than chỉ đóng góp chưa đến 10% vào sản lượng điện của các quốc gia như Anh, Pháp, Ý và Canada, thì 125 triệu công dân Nhật Bản lại phụ thuộc vào than để sản xuất gần một phần ba lượng điện tiêu thụ. Thật vậy, cơ cấu năng lượng của Nhật Bản giống với một quốc gia có thu nhập thấp hơn là một quốc gia phát triển. Các chính sách năng lượng hiện tại của Nhật Bản có thể sẽ cắt giảm tỷ trọng điện than xuống còn 19% vào năm 2030, nghĩa là nước này sẽ chỉ có 5 năm để giảm dần phần còn lại.

Khó có thể đổ lỗi cho Nhật Bản ở đây. Mặc dù là nền kinh tế lớn thứ tư thế giới, Nhật Bản là một quốc đảo nghèo tài nguyên và thường nhập khẩu gần 95 phần trăm nguồn cung cấp năng lượng. Nhật Bản chỉ tự sản xuất khoảng 12% nhu cầu năng lượng của mình, thuộc nhóm tỷ lệ thấp nhất trong các quốc gia phát triển. Điều này làm tăng chi phí cho các hộ gia đình và doanh nghiệp, khiến than trở thành một đề xuất hấp dẫn. Bất chấp mọi nhược điểm, than có xu hướng rẻ và dồi dào - một lý do lớn khiến Nam bán cầu vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu này.

Tuy nhiên, Nhật Bản vẫn có cơ hội tốt để giảm sự phụ thuộc vào than trong thập kỷ tới. Một nghiên cứu năm 2023 của Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley phát hiện ra rằng Nhật Bản có công nghệ và phương tiện để tạo ra 90% điện từ năng lượng tái tạo vào năm 2035, đồng thời giảm chi phí năng lượng. Hiện tại, Nhật Bản chỉ tạo ra một phần tư điện từ các nguồn carbon thấp.

Nhật Bản có các công cụ để trở nên xanh hơn. Nhưng hiện tại, than đã quay trở lại cuộc chơi - và đang chiếm ưu thế.

Nguồn tin: xangdau.net