Trong nhiều thập ká»·, Mỹ phụ thuá»™c nặng nề vào dầu mỏ nhập khẩu, trong Ä‘ó phần lá»›n từ Trung Đông và châu Phi, trong khi Trung Quốc hầu nhÆ° có khả năng tá»± Ä‘áp ứng nhu cầu dầu mỏ. Năm 2001, Mỹ tiêu thụ 19,6 triệu thùng dầu/ngày, trong khi bản thân chỉ sản xuất được 9 triệu thùng. Sá»± phụ thuá»™c vào các nhà cung cấp nÆ°á»›c ngoài để bù khoản thiếu hụt 10,6 triệu thùng/ngày là má»™t mối quan ngại lá»›n đối vá»›i các nhà hoạch định chính sách tại Washington. Mỹ Ä‘ã phản ứng bằng cách thiết lập các mối quan hệ gần gÅ©i và quân sá»± hóa hÆ¡n vá»›i các nÆ°á»›c sản xuất dầu mỏ tại Trung Đông và thỉnh thoảng gây chiến để đảm bảo sá»± an toàn của các dây chuyền cung cấp của Mỹ.

Trong khi Ä‘ó, năm 2001, Trung Quốc chỉ tiêu thụ 5 triệu thùng dầu/ngày, vá»›i sản lượng trong nÆ°á»›c khoảng 3,3 triệu thùng/ngày và chỉ cần nhập khẩu 1,7 triệu thùng. Những con số này khiến ban lãnh đạo Trung Quốc ít quan ngại hÆ¡n về sá»± Ä‘áng tin cậy của các nhà cung cấp dầu mỏ nÆ°á»›c ngoài của họ và do vậy Trung Quốc không cần phải bắt chÆ°á»›c kiểu chính sách đối ngoại phức tạp lâu nay của Mỹ.

Biếm họa về nguy cÆ¡ xảy ra xung Ä‘á»™t giữa Mỹ và Trung Quốc vì dầu mỏ

Giờ Ä‘ây, Chính quyền Obama kết luận rằng, bàn cờ Ä‘ang bắt đầu thay đổi. Do nền kinh tế hÆ°ng thịnh của Trung Quốc, mức tiêu thụ dầu mỏ của Trung Quốc Ä‘ang bùng nổ. Theo những dá»± báo má»›i Ä‘ây của Bá»™ Năng lượng Mỹ, mức tiêu thụ dầu của Trung Quốc sẽ tăng lên 13,6 triệu thùng/ngày vào năm 2020 và 16,9 triệu thùng/ngày vào năm 2035, so vá»›i mức 7,8 triệu thùng/ngày của năm 2008. NhÆ°ng sản lượng dầu mỏ của Trung Quốc chỉ tăng từ mức 4 triệu thùng/ngày năm 2008, lên 5,3 triệu thùng/ngày vào năm 2035. Do vậy, lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc sẽ tăng từ mức 3,8 triệu thùng/ngày năm 2008, lên 11,6 triệu thùng/ngày vào năm 2035, còn cao hÆ¡n mức dầu nhập khẩu của Mỹ.

Trong khi Ä‘ó, Mỹ có thể hy vọng tình hình năng lượng được cải thiện. Nhờ việc tăng cường khai thác tại các khu vá»±c dầu mỏ má»›i của Mỹ, trong Ä‘ó có vùng biển Bắc cá»±c tại ngoài khÆ¡i bang Alaska, vùng nÆ°á»›c sâu tại Vịnh Mexico, các mỏ dầu Ä‘á phiến tại Montana, Bắc Dakota và Texas, lượng nhập khẩu dầu mỏ tÆ°Æ¡ng lai của Mỹ có thể sẽ giảm, cho dù mức tiêu thụ năng lượng có tăng lên.

Thêm vào Ä‘ó, sản lượng dầu mỏ dường nhÆ° sẽ tăng lên ở Tây bán cầu nhiều hÆ¡n ở Trung Đông và châu Phi, lại má»™t lần nữa nhờ khai thác dầu tại những địa Ä‘iểm khó khăn nhÆ° dầu cát tại Canada, các mỏ dầu nằm sâu dÆ°á»›i Đại Tây DÆ°Æ¡ng của Brazil và các khu vá»±c giàu năng lượng ngày càng yên bình tại Colombia trÆ°á»›c Ä‘ây bị chiến tranh tàn phá.

Theo Bá»™ Năng lượng Mỹ, sản lượng tổng cá»™ng của Mỹ, Canada và Brazil dá»± kiến sẽ tăng thêm 10,6 triệu thùng/ngày trong các năm từ 2009 đến 2035, mức tăng mạnh trong bối cảnh sản lượng dầu tại hầu hết các nÆ¡i trên thế giá»›i được dá»± báo sẽ giảm.

Từ khía cạnh địa chính trị, tất cả những Ä‘iều trên dường nhÆ° Ä‘ang tạo má»™t lợi thế thá»±c sá»± cho Mỹ, trong khi Trung Quốc Ä‘ang ngày càng trở nên dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng hÆ¡n trÆ°á»›c những sá»± kiện xảy ra ở bên trong hoặc dọc các tuyến đường biển và các vùng đất xa xôi. Điều Ä‘ó có nghÄ©a là Mỹ có khả năng dá»± tính việc dần ná»›i lỏng những mối quan hệ quân sá»± và chính trị vá»›i các nÆ°á»›c dầu mỏ Trung Đông, từng chi phối chính sách đối ngoại của Mỹ trong má»™t thời gian quá dài và Ä‘ã dẫn đến các cuá»™c chiến tranh tàn phá và tốn kém. Quả thá»±c, nhÆ° Tổng thống Obama Ä‘ã nói, Mỹ hiện bắt đầu tập trung trở lại các khả năng quân sá»± của họ tại nÆ¡i khác. Ông Obama nói: “Sau má»™t thập ká»· vá»›i 2 cuá»™c chiến tranh quá tốn kém, Mỹ hiện chuyển sá»± chú ý sang khu vá»±c châu Á – Thái Bình DÆ°Æ¡ng”.

Đối vá»›i Trung Quốc, tất cả những Ä‘iều này nói đến sá»± suy yếu chiến lược tiềm tàng. Mặc dù phần nào dầu nhập khẩu của Trung Quốc được vận chuyển bằng đường bá»™, thông qua những đường ống dẫn dầu từ Kazakhstan và Nga, Ä‘a số lượng dầu nhập khẩu của họ được vận chuyển bằng tàu chở dầu từ Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh qua các tuyến đường biển do Hải quân Mỹ khống chế. Quả thá»±c, hầu nhÆ° mọi tàu chở dầu sang Trung Quốc đều phải Ä‘i qua Biển Đông, vùng biển mà Chính quyền Obama hiện Ä‘ang tìm cách đặt dÆ°á»›i má»™t sá»± kiểm soát hải quân hiệu quả.

Bằng việc giành được sá»± chi phối hải quân tại Biển Đông và các vùng biển xung quanh, Chính quyền Obama rõ ràng muốn giành được Æ°u thế năng lượng của thế ká»· XXI, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng sá»± hăm dọa hạt nhân trong thế ká»· XX. Chính sách này ngụ ý rằng, Bắc Kinh đừng đẩy Mỹ quá xa, nếu không Mỹ sẽ phong tỏa các nguồn cung cấp năng lượng quan trọng của Bắc Kinh. Tất nhiên là Ä‘iều này sẽ không bao giờ được nói công khai, nhÆ°ng người ta nhận thức được rằng các quan chức cao cấp Mỹ Ä‘ang suy nghÄ© theo hÆ°á»›ng Ä‘ó và có nhiều bằng chứng cho thấy Trung Quốc Ä‘ang cá»±c kỳ quan ngại về nguy cÆ¡ này, ví dụ nhÆ° Bắc Kinh Ä‘ang tìm cách xây dá»±ng các đường ống tốn kém qua toàn bá»™ châu Á, tá»›i khu vá»±c lòng chảo biển Caspi.

Khi bản chất ngầm này của kế hoạch chiến lược má»›i của ông Obama ngày càng trở nên rõ ràng hÆ¡n, chắc chắn Ban Lãnh đạo Trung Quốc sẽ có những biện pháp để đảm bảo sá»± an toàn của các phao cứu sinh năng lượng của mình. Chắc chắn trong số những Ä‘á»™ng thái này sẽ có những Ä‘á»™ng thái kinh tế và ngoại giao, ví dụ nhÆ° bao gồm cả những ná»— lá»±c nhằm ve vãn các nÆ°á»›c khu vá»±c, cÅ©ng nhÆ° các nÆ°á»›c cung cấp dầu mỏ lá»›n nhÆ° Angola, Nigieria và Arập Xêút. NhÆ°ng các Ä‘á»™ng thái khác sẽ mang bản chất quân sá»±. Việc tăng cường sức mạnh cho hải quân Trung Quốc, hiện vẫn nhỏ và lạc hậu so vá»›i các hạm Ä‘á»™i của Mỹ và các đồng minh chính, dường nhÆ° không tránh khỏi. TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° vậy, các mối quan hệ quân sá»± chặt chẽ hÆ¡n giữa Trung Quốc và Nga, cÅ©ng nhÆ° các thành viên của Tổ chức hợp tác Thượng Hải, là chắc chắn.

Thêm vào Ä‘ó, Mỹ hiện Ä‘ang châm ngòi cho sá»± khởi đầu má»™t cuá»™c chạy Ä‘ua vÅ© trang kiểu Chiến tranh lạnh tại châu Á, mà về lâu dài, không nÆ°á»›c nào đủ sức theo Ä‘uổi. Tất cả những Ä‘iều này dường nhÆ° Ä‘ang dẫn đến quan hệ căng thẳng hÆ¡n và sá»± nguy hiểm từ các vụ việc tÆ°Æ¡ng lai có liên quan đến các tàu của Mỹ, Trung Quốc và các đồng minh của họ. Những rủi ro và phí tổn tiềm tàng của má»™t chính sách quân sá»± trên hết nhÆ° vậy nhằm vào Bắc Kinh chắc chắn sẽ không hạn chế tại châu Á.

Nhằm thúc đẩy khả năng tăng sản lượng năng lượng tại Mỹ, Chính quyền Obama hiện Ä‘ã phê chuẩn các kỹ thuật khai thác khoan ở Bắc cá»±c, khoan ở khu vá»±c nÆ°á»›c sâu, chắc chắn sẽ dẫn đến các thảm họa môi trường ở trong nÆ°á»›c. Sá»± ngày càng phụ thuá»™c vào dầu cát của Canada sẽ dẫn đến mức khí thải gây hiệu ứng nhà kính tăng lên. Tất cả những Ä‘iều này Ä‘ang đảm bảo rằng chúng ta sẽ sống trong má»™t thế giá»›i nguy hiểm hÆ¡n.

Mong muốn chuyển sá»± chú ý từ các cuá»™c chiến tranh tại Trung Đông để đối phó vá»›i những vấn đề lá»›n Ä‘ang âm ỉ tại châu Á là có thể hiểu được, nhÆ°ng việc lá»±a chọn má»™t chiến lược, nhấn mạnh đến nhÆ° vậy vào sá»± chi phối và khiêu khích quân sá»± chắc chắn sẽ dẫn đến má»™t phản ứng tÆ°Æ¡ng tá»±.

Nguồn tin: (Petrotimes)