Kể từ những năm 1950, Trung Đông đã khẳng định mình là khu vực sản xuất dầu mỏ năng suất nhất thế giới, thường chiếm một phần ba sản lượng toàn cầu. Các cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973-1974 và 1978-1980 đã thúc đẩy tăng trưởng sản lượng dầu mỏ Trung Đông và bắt đầu quá trình chuyển giao quyền kiểm soát thị trường từ các tập đoàn đa quốc gia sang các công ty dầu mỏ quốc gia trong các quốc gia OPEC. Tuy nhiên, khu vực này vẫn xuất khẩu phần lớn dầu thô và có công suất lọc dầu hạn chế vào thời điểm đó. Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi trong những năm gần đây, với việc khu vực vùng Vịnh đã mở rộng công suất lọc dầu thêm một phần ba kể từ năm 2017, lên 10,5 triệu thùng mỗi ngày khi các nước GCC tìm cách thu được nhiều giá trị hơn từ nguồn tài nguyên nhiên liệu hóa thạch của họ. Điều này đã giúp khu vực này tăng đáng kể sản lượng xăng từ 1,7 triệu thùng/ngày lên gần 2,4 triệu thùng/ngày, và tăng gấp đôi lượng xăng xuất khẩu lên 654.000 thùng/ngày.

Tuy nhiên, sự gia tăng mạnh mẽ về công suất lọc dầu đã tạo ra một bài toán khó về giá do các sản phẩm dầu mỏ Trung Đông hiện đang tiếp cận một thị trường rộng lớn hơn bao giờ hết. Trước đây, khu vực vùng Vịnh dựa vào thị trường Singapore để định giá xăng của mình, sau khi điều chỉnh theo chi phí vận chuyển. Điều này hợp lý khi Singapore là nước mua xăng lớn nhất từ ​​khu vực Hạ Trung Đông. Tuy nhiên, hiện nay Singapore chỉ mua 7% lượng xăng xuất khẩu của khu vực, trong khi Pakistan, Hoa Kỳ, Úc, Biển Đỏ, Bờ Đông Châu Phi hiện là những nước mua chính các sản phẩm dầu mỏ vùng Vịnh. ​​Điều này đã buộc các quốc gia vùng Vịnh phải áp dụng một cơ chế định giá mới được thiết lập để nắm bắt các yếu tố cơ bản của thị trường địa phương. Được gọi là "MEBOB", cơ chế định giá mới này tương tự như EBOB của Châu Âu và RBOB của Hoa Kỳ. EBOB là chỉ số chuẩn Argus Eurobob cho giá xăng, một chỉ số đánh giá giá quan trọng trên thị trường xăng dầu Tây Bắc Âu, được sử dụng trong các hợp đồng cung ứng, sản phẩm tài chính và hợp đồng tương lai. Chỉ số này đóng vai trò là chuẩn kinh tế cho việc sản xuất xăng từ dầu thô, được gọi là "EBOB crack". Giá này do Argus Media công bố và được các nhà máy lọc dầu, thương nhân, nhà cung cấp dịch vụ hậu cần, nhà phân tích và chính phủ sử dụng. Trong khi đó, RBOB là chỉ số pha trộn được cải tiến để pha trộn oxy, một loại xăng pha trộn được giao dịch dưới dạng hợp đồng tương lai trên sàn NYMEX (Sàn giao dịch hàng hóa New York) của CME Group. Đây là nguyên liệu đầu vào chính để sản xuất xăng được cải tiến (RFG) khi được pha trộn với ethanol và là chỉ số chuẩn quan trọng để các nhà đầu tư đầu cơ vào thị trường năng lượng và giá các sản phẩm tinh chế.

Trong khi đó, các quốc gia GCC riêng lẻ đang tìm ra những cách thức sáng tạo để kiếm tiền từ nguồn tài nguyên hydrocarbon của họ. Bốn năm trước, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã mở cửa giao dịch dầu thô Murban để cạnh tranh với dầu thô Brent và WTI. Abu Dhabi đã ra mắt hợp đồng tương lai dầu thô Murban, một chuẩn mực đối thủ cạnh tranh trong giao dịch dầu thô Trung Đông. Hợp đồng này được giao dịch trên sàn giao dịch dầu mỏ ICE Futures Abu Dhabi (IFAD) mới. Các đối tác của IFAD bao gồm BP Plc (NYSE:BP), PetroChina (NYSE:PTR), Total (NYSE:TOT), Eneos Holdings của Nhật Bản, Vitol, Inpex, PTT Plc của Thái Lan và GS Caltex của Hàn Quốc. Murban là loại dầu thô ngọt nhẹ với hàm lượng lưu huỳnh 0,78% và tỷ trọng API là 39,9 độ.

Dầu thô Murban được vận chuyển đến Fujairah qua đường ống, cụ thể là đường ống ADNOC (Công ty Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi) vận chuyển dầu thô từ các mỏ dầu Habshan và kho chứa Jebel Dhanna đến Fujairah, tạo ra một tuyến đường xuất khẩu bên ngoài eo biển Hormuz. Đường ống này, còn được gọi là Đường ống Dầu thô Abu Dhabi (ADCOP), cho phép giao hàng thực tế dầu thô Murban để xuất khẩu. ADNOC đang xây dựng một kho chứa dầu ngầm khổng lồ tại Fujairah—được coi là kho chứa lớn nhất thế giới—với sức chứa 42 triệu thùng trải rộng trên ba hang động. Dự án trị giá 1,2 tỷ đô la này đã được giao cho SK Engineering and Construction của Hàn Quốc và ban đầu dự kiến ​​đi vào hoạt động vào năm 2023, nhưng đại dịch đã làm đảo lộn tiến độ.

Giao dịch hợp đồng tương lai Murban đã khởi sắc vào năm 2024, phá kỷ lục qua từng quý. Chỉ riêng trong quý 2, khối lượng giao dịch đạt 1,5 tỷ thùng, gấp hơn hai lần so với đầu năm. Tháng 6 đã lập kỷ lục mới trên toàn ngành, với trung bình 31 triệu thùng được giao dịch mỗi ngày và đạt mức đỉnh trong một ngày là 57.300 hợp đồng, tương đương 57,3 triệu thùng. Sự gia tăng này cho thấy Murban không còn là một loại dầu thô vùng Vịnh nhỏ lẻ nữa—mà đang trở thành một chuẩn mực được ưa chuộng với sức hút thực sự trên toàn cầu.

Dầu thô Murban đang được giao dịch ở mức cao hơn giá dầu Brent, với mức giá hiện tại là 70,72 đô la/thùng so với 67,75 đô la/thùng của dầu Brent. Chỉ có ba loại dầu của OPEC đang giao dịch ở mức cao hơn, bao gồm dầu Arab Light của Ả Rập Xê Út (72,33 đô la/thùng), dầu Bonny Light của Nigeria (78,62 đô la/thùng) và dầu Girassol của Angola (79,56 đô la/thùng).

Nguồn tin: xangdau.net