Việc tăng giá của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu là khó tránh khỏi khi giá dầu thô và giá xăng dầu thành phẩm Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng nhích lên.

Theo tính toán của các nhà nhập khẩu đầu mối, từ hÆ¡n 20 ngày qua, giá xăng thế giá»›i đứng ở mức bình quân 65 USD/thùng. Tại thị trường Singapore, nÆ¡i cung cấp hàng chính cho các DN Việt Nam, giá xăng dầu thành phẩm có giá cao hÆ¡n trÆ°á»›c. Dầu thành phẩm DO 0,25 dao Ä‘á»™ng quanh mức 65 USD/thùng và xăng A92 thành phẩm dao Ä‘á»™ng dÆ°á»›i 70 USD/thùng. Các DN khẳng định, vá»›i mức giá này thì DN Ä‘ang lá»— gần 1.200 đồng/lít xăng, lá»— 1.000 đồng/lít dầu hoả và lá»— 1.500 đồng/lít dầu diesel.

TrÆ°á»›c Ä‘á»™ng thái xin tăng giá xăng dầu trong nÆ°á»›c của DN, người tiêu dùng dá»… dàng nhận thấy khả năng tăng giá bán lẻ xăng dầu sắp tá»›i là khó tránh khỏi. Mặc dù sẽ không thể ngay lập tức bù được mức lá»— xăng dầu do giá nhập khẩu Ä‘ang cao, nhÆ°ng nhiều khả năng DN sẽ được phép tăng thêm 500 đồng/lít.
Và khi giá xăng dầu Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng tăng trở lại nhÆ° hiện nay, thì câu chuyện trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c lại nhận được sá»± quan tâm của dÆ° luận.

Trở lại vá»›i việc đề xuất hình thành quỹ bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c, ngày 23/3/2009 Bá»™ Tài chính ban hành Thông tÆ° 56/2009/TT-BTC hÆ°á»›ng dẫn cÆ¡ chế hình thành, sá»­ dụng và quyết toán Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. 3 ngày sau Ä‘ó, Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) có Công văn 44/CQLG-TLSX yêu cầu các DN trích quỹ bình ổn giá đối vá»›i các loại dầu kể từ ngày 27/3/2009.

NhÆ°ng tá»›i ngày 3/4/2009, việc trích lập quỹ vá»›i mặt hàng diesel được tạm dừng lại và tá»›i ngày 9/5/2009, thì mặt hàng dầu ma dút cÅ©ng tạm ngừng trích quỹ bình ổn. NhÆ° vậy, tính tá»›i thời Ä‘iểm này, chỉ còn mặt hàng dầu hoả là Ä‘ang còn trích quỹ bình ổn giá vá»›i mức 460 đồng/lít. Theo Bá»™ Tài chính, mặt hàng này chỉ chiếm chÆ°a đến 2% lượng tiêu thụ xăng dầu, nên có thể thấy quỹ bình ổn này hiện có số tiền không Ä‘áng kể, chÆ°a thể thá»±c hiện nhiệm vụ bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c.

Má»™t trong những lý do mà Bá»™ Tài chính Ä‘Æ°a ra để giải thích cho việc quỹ bình ổn các mặt hàng xăng dầu phải tạm dừng lại là bởi giá xăng dầu thế giá»›i Ä‘ang tăng cao. Song, theo các chuyên gia, nguyên nhân của sá»± chậm trá»… này có thể do sá»± vận hành của quỹ là chÆ°a thá»±c sá»± hợp lý. TS Ngô Trí Long, Học viện Tài chính cho rằng, DN có lý do để không muốn tham gia quỹ này.

“DN kinh doanh theo nguyên tắc lời ăn lá»— chịu và họ sẽ phải tính tá»›i phÆ°Æ¡ng án dá»± phòng cho sản xuất - kinh doanh. Trong trường hợp Ä‘ó, nếu họ trích lập quỹ bình ổn giá thì muốn để lại DN hÆ¡n là Ä‘Æ°a vào tập trung má»™t chá»— rồi khi cần má»›i được xem xét há»— trợ. DN sẽ băn khoăn về cÆ¡ chế Ä‘iều hành cÅ©ng nhÆ° tính linh hoạt của quỹ này, nên việc nó bị treo là Ä‘iều dá»… hiểu”, ông Long phân tích.

Chuyên gia này cÅ©ng nhận định, thời cÆ¡ để thiết lập má»™t quỹ bình ổn nhÆ° mục tiêu đề ra hầu nhÆ° Ä‘ã Ä‘i qua. “Khi giá dầu thô thế giá»›i ở mức dÆ°á»›i 40 USD/thùng là thời Ä‘iểm tốt nhất để trích lập quỹ này, bởi lúc Ä‘ó giá tiêu dùng trong nÆ°á»›c Ä‘ang thấp. Giờ Ä‘ây, trÆ°á»›c những dấu hiệu chuyển biến của nền kinh tế và giá nhiên liệu thế giá»›i Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng tăng, rất khó để giá dầu thế giá»›i thấp nhÆ° trÆ°á»›c. Và Ä‘iều dá»… nhận thấy là việc trích lập quỹ bình ổn sẽ ở má»™t viá»…n cảnh rất xa”, ông Long nhận định.

Trong thông báo má»›i Ä‘ây, Bá»™ Tài chính cho biết, về định hÆ°á»›ng lâu dài, việc thành lập quỹ bình ổn giá xăng dầu vẫn là má»™t giải pháp để tạo cho Nhà nÆ°á»›c và DN kinh doanh xăng dầu chủ Ä‘á»™ng Ä‘iều hành giá và kinh doanh xăng dầu thá»±c sá»± theo cÆ¡ chế thị trường. Song, trÆ°á»›c diá»…n biến tình hình giá xăng dầu thế giá»›i cÅ©ng nhÆ° mong muốn tăng giá bán sản phẩm trong thời gian này của DN xăng dầu, việc hình thành quỹ bình ổn xăng dầu Ä‘ang là thách thức lá»›n.

Nói cách khác, người tiêu dùng cần chuẩn bị tâm lý Ä‘ón nhận thông tin tăng giá xăng dầu trong thời gian tá»›i. HÆ¡n nữa, rất dá»… nhận thấy rằng, nếu DN vẫn còn băn khoăn bởi việc trích lập quỹ bình ổn và sá»­ dụng quỹ này Ä‘úng thời Ä‘iểm thì dù giá dầu có xuống thấp thì việc thành lập quỹ bình ổn cÅ©ng vẫn không phải là việc dá»… làm.