Tập Ä‘oàn dầu mỏ Total của Pháp má»›i Ä‘ây chính thức kiện Chính phủ Algérie và công ty dầu khí quốc gia Sonatrach, vá»›i cáo buá»™c Algérie thay đổi chính sách về thuế dầu mỏ theo hÆ°á»›ng bất lợi cho Total. Tập Ä‘oàn này yêu cầu má»™t khoản bồi thường hàng trăm triệu USD.

Một kho chứa dầu của Total tại Algerie

Sau nhiều tháng hòa Ä‘àm bất thành, tháng 5 vừa qua, Total và đối tác Tây Ban Nha Repsol Ä‘ã chính thức đệ Ä‘Æ¡n kiện lên tòa Trọng tài Quốc tế ở Genève, Thụy SÄ©. Tập Ä‘oàn Pháp phản đối cách chính phủ Algérie thay đổi việc chia chác lợi nhuận theo hÆ°á»›ng có lợi cho mình từ việc khai thác dầu mỏ và khí đốt trong những năm 2000.

Patrick Pouyanné, Tổng giám đốc Total, cho biết ông hy vọng sẽ nhận được khoản bồi thường từ chính phủ Algerie và công ty dầu khí quốc gia Sonatrach hàng trăm triệu USD.

Theo báo Le Monde, việc Total kiện chính phủ Algerie là má»™t quyết định mang tính nhạy cảm chính trị cao bởi lẽ từ lâu Total được coi là má»™t cánh tay đắc lá»±c trong chính sách ngoại giao của Pháp.

Tờ báo Pháp nhận định rằng vụ kiện này, mặc dù trên danh nghÄ©a là doanh nghiệp kiện nhà nÆ°á»›c, nhÆ°ng vẫn có nguy cÆ¡ làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa Pháp và Algérie, vốn gặp nhiều sóng gió sau vụ Hồ sÆ¡ Panama.

Đầu tháng 4 vừa qua, tờ Le Monde tiết lá»™ rằng những thành viên thân tín của Tổng thống Algerie, Abdelaziz Bouteflika, trong Ä‘ó có Bá»™ trưởng Công nghiệp Abdeslam Bouchouareb, Ä‘ã sở hữu những khoản tài sản kếch xù ở Panama. Ngay sau Ä‘ó, đại sứ quán Pháp tại Algerie Ä‘ã bị triệu tập tá»›i Bá»™ Ngoại giao Algerie để nhận trát phản đối.

Lịch sá»­ quan hệ dầu khí giữa Pháp và Algérie luôn gặp phải mâu thuẫn, khó khăn. Giữa thập niên 1950 của thế ká»· trÆ°á»›c, chính những nhà địa chất và các kỹ sÆ° dầu mỏ của Pháp, đặc biệt là những người làm việc cho Công ty dầu mỏ Pháp (tiền thân của Total ngày nay), là những người đầu tiên Ä‘i tìm và khám phá các mỏ dầu, khí của Algerie ngày nay.

15 năm sau, năm 1971, Algérie sau khi giành Ä‘á»™c lập Ä‘ã lấy lại quyền kiểm soát các mỏ dầu khí và quốc hữu hóa các tài sản của Pháp để thành lập công ty dầu khí quốc gia Sonatrach.

Cuối thập niên 1990, Algerie muốn đẩy mạnh sản lượng khai thác dầu khí để xuất khẩu nên bắt đầu mời gọi giá»›i đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài. Các tập Ä‘oàn năng lượng lá»›n của thế giá»›i bắt đầu đổ xô về Ä‘ây, trong Ä‘ó có công ty Anadarko của Mỹ, BP (Anh), ENI (Italia), Statoil (Na Uy) và Total (Pháp).

NhÆ°ng đến giữa những năm 2000, Alger bắt đầu “xoay vòi”. Vì thấy giá dầu tăng không ngừng, chính phủ Algerie không giữ lời hứa tá»± do hóa ngành dầu khí mà thay và Ä‘ó là tăng thuê rất cao vá»›i các sản phẩm dầu khí. Năm 2006, Algerie thông qua má»™t luật cho phép Ä‘ánh thuế trên những khoản lợi nhuận đặc biệt của các công ty dầu khí nÆ°á»›c ngoài. Cụ thể là khi giá dầu vượt quá 30 USD/thùng, các công ty dầu khí nÆ°á»›c ngoài phải trả thêm má»™t khoản thuế dao Ä‘á»™ng từ 5 đến 50% giá thành sản phẩm.

Algerie cho rằng các biện pháp này nhằm chống lại những khoản siêu lợi nhuận của các doanh nghiệp ngoại quốc. Hàng loạt công ty dầu khi nÆ°á»›c ngoài ở Algerie bắt đầu thấy nản và phản ứng theo 2 cách. Thứ nhất là họ dừng đầu tÆ° tại Algérie. Kết quả là 3 gói thầu trong lÄ©nh vá»±c hầm mỏ mà chính phủ Alger mời gọi vào những năm 2008, 2009 và 2011 đều thất bại vì không có ai bỏ thầu.

Thứ hai, nhiều doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài cùng lúc Ä‘âm Ä‘Æ¡n kiện chính phủ Algérie ra tòa án trọng tài quốc tế. Nếu nhÆ° chính quyền Alger cho rằng việc Ä‘iều chỉnh thuế dầu mỏ là thuá»™c chủ quyền quốc gia, thì nhiều công ty phản bác lại và cho rằng sá»± thay đổi Ä‘ó là Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng và phi phạm thỏa thuận trÆ°á»›c Ä‘ó. Theo họ, những hợp đồng được ký vá»›i công ty dầu khí Sonatrach quy định rõ ràng là họ được đảm bảo về tính ổn Ä‘inh của chính sách thuế. Do vậy, công ty này phải có trách nhiệm bồi hoàn cho họ những khoản thuế mà họ Ä‘ã Ä‘óng cho chính phủ Algerie.

Lý lẽ này của các công ty dầu khí nÆ°á»›c ngoài là hợp lý. Để tránh bị kết tá»™i, năm 2012, Algérie đồng ý trả 4 tỉ USD tiền bồi thường cho Anadarko và Maersk.

Về phần mình, tập Ä‘oàn Total của Pháp Ä‘ã lững lá»± không biết phải làm sao. TrÆ°á»›c khi bị chết trong má»™t tai nạn hồi tháng 10-2014, Tổng giám đốc Total Christophe de Margerie Ä‘ang chuẩn bị thủ tục để kiện Algérie. Thời gian đầu, người kế nhiệm của ông Margerie Ä‘ã cho dừng việc này lại vì chính quyền Pháp muốn giảm bá»›t căng thẳng vá»›i chế Ä‘á»™ của Tổng thống Bouteflika.

NhÆ°ng những cuá»™c Ä‘àm phán vá»›i Sonatrach và chính quyền Alger Ä‘ã không Ä‘em lại kết quả nào, mùa xuân vừa qua, tân Tổng giám đốc của Total Patrick Pouyanné Ä‘ã cho tái khởi Ä‘á»™ng các thủ tục kiện Algerie ra tòa án quốc tế. Theo các chuyên gia luật của Pháp, mặc dù có muá»™n hÆ¡n các doanh nghiệp của Na Uy và Mỹ, nhÆ°ng cÆ¡ há»™i giành chiến thắng của Total trong vụ kiện nay khá cao. Nhiều khả năng Total và đối tác Repsol có thể được bồi thường khoảng 500 triệu euro. Chính phủ Pháp Ä‘ã được thông báo và xin ý kiến trÆ°á»›c khi Ä‘Æ¡n kiện được Ä‘Æ°a Ä‘i, nhÆ°ng Paris không có chỉ đạo gì.

Mặc dù gây áp lá»±c bằng luật pháp nhÆ°ng lãnh đạo Total cho biết họ hy vọng chính quyền Alger sẽ Ä‘i tá»›i má»™t thỏa thuận hòa giải. “Cánh cá»­a của phía Pháp vẫn còn mở”- đại diện của Total cho biết. Người này nhấn mạnh thêm rằng sẽ không có gì tệ hại hÆ¡n nếu không có thỏa hiệp nào được Ä‘Æ°a ra. “Vá»›i Total, Algérie không còn là má»™t đối tác tin cậy”- đại diện của Total nói.

Hiện nay, tập Ä‘oàn dầu khí của Pháp chỉ còn để lại khoảng 200 công nhân, kỹ sÆ° tại Algerie. Hoạt Ä‘á»™ng sản xuất của tập Ä‘oàn này chỉ còn ở mỏ khí Tin Fouyé Tabankort. Trong Ä‘ó, Total giữ 35% cổ phần cùng Sonatrach và Repsol.

Sản lượng dầu khí của Algérie Ä‘ã giảm 10% trong 20 năm trở lại Ä‘ây. Sản lượng của Total tại Algerie chỉ chiếm 1% tổng lượng khai thác của tập Ä‘oàn này trên toàn thế giá»›i.

Hiện Total còn Ä‘ang tham gia vào dá»± án khai thác khí đốt Timimoun, cách thủ Ä‘ô Alger 800 về phía tây nam. Má»™t nhà máy xá»­ lý khí Ä‘ang được xây dá»±ng. Total nắm 38% cổ phần dá»± án này cùng tập Ä‘oàn Cepsa của Tây Ban Nha và Sonatrach. “Total là má»™t nhà đầu tÆ° quan trọng tại Algérie và dá»± định còn tiếp tục phát triển tại Ä‘ây”- đại diện Total nói thêm vá»›i ngụ ý rằng chính quyền Alger nên biết Ä‘iều và đừng để Total phải rút lui khỏi thị trường này nhất là khi giá dầu Ä‘ang ở mức thấp.

Nguồn tin: Petrotimes