Nỗ lực của Saudi Arabia để đưa ra một chiến lược hậu dầu mỏ đòi hỏi nhiều sự cởi mở hơn so với kế hoạch cải cách kinh tế mới của nước này. Tầm nhìn đến năm 2030, kế hoạch chiến lược được công bố của Phó Thái tử Mohammed bin Salman hôm 25/04, bao gồm các tính năng cải cách hợp lý. Nhưng nó hầu như chỉ là một khỏng nhỏ cho những gì thật sự cần thiết.
Các biện pháp kinh tế đã được thiết kế khá tốt. Quỹ Đầu tư Công do nhà nước kiểm soát hiện tại sẽ được chuyển vào một quỹ đầu tư tài sản nhà nước khổng lồ để quản lý lượng đô la dầu mỏ của vương quốc. Thay vì trợ cấp trực tiếp, người dân Saudi sẽ nhận được các khoản thanh toán là một hình thức các gói lợi ích, trong khi chính phủ sẽ cố gắng cắt giảm tỷ lệ thất nghiệp còn 7% từ mức 11,6% vào một thời điểm không xác định. Saudi cũng sẽ niêm yết dưới 5% cổ phần của Saudi Aramco thông qua IPO, và định giá trị công ty dầu nhà nước này ở mức 2 nghìn tỷ đô la Mỹ.
Việc cắt giảm trợ giá của nhà cầm quyền lên giá điện cũng như hình thành một quỹ SFW để quản lý các khoảng đầu tư toàn cầu là các ý tưởng hay. Nó sẽ giúp giảm nhẹ hình tài chính của nước này chống lại các đợt suy giảm giá dầu tương lai. Nhưng dầu vẫn chiếm 78% xuất khẩu của Saudi năm ngoái, theo báo cáo của IMF. Để thay thế ngành công nghiệp dầu mỏ đang là huyết mạch của nền kinh tế Saudi, Mohammed bin Salman cần phải nhắm mục tiêu cải cách triệt để hơn đến vương quốc bảo thủ này.
Để làm được điều này thì không phải dễ dàng gì, nhưng cũng có đã có những người đi trước. Quốc gia hàng xóm vùng Vịnh bé nhỏ Dubai đã đối mặt với cùng một vấn đề tương tự trong đầu những năm 1980, khi dầu chiếm 50% tổng giá trị kinh tế của nước này. Các chính sách nhằm thu hút giá trị tài sản ròng trong lực lượng lao động nước ngoài, du lịch và thương mại đang cắt giảm điều đó còn dưới 2%.
Để làm được điều tương tự, Saudi cần suy nghĩ về mối liên hệ giữa sự mở cửa và đầu tư. Quốc gia này có cần phải giải quyết các chỉ trích của quốc tế về vấn đề nhân quyền và bình đẳng xã hội. Sự ra đời của một hình thức thị thực “thẻ xanh” để khuyến khích người Ả-rập và người Hồi giáo nước ngoài ở lâu hơn ở Saudi là khó có thể mang lại hiệu qảu tương tự.
Cho đến lúc này tầm nhìn chiến lược của Hoàng tử Mohammed nhằm thực hiện mục tiêu tái cân bằng kinh tế tương tự đang không rõ ràng. Trừ khi chiến lược này có thể được tập trung thực hiện, bằng không một nền kinh tế duy trì ổn định cho Saudi sẽ tiếp tục là một điều không tưởng.
