Các nghiên cứu ban đầu đang bắt đầu vẽ ra một bức tranh về các triệu chứng do Omicron gây ra, hiệu quả của vaccine cũng như sự phổ biến của biến thể này trên khắp thế giới.
Khi số ca nhiễm omicron nhân lên trên khắp thế giới, các nhà khoa học đang chạy đua để xác định đặc điểm của biến thể virus đột biến nặng này để biết được cách nó lây lan và đánh giá những rủi ro mới trong làn sóng đại dịch lần này.
Các nghiên cứu sơ bộ được công bố trong tháng này đã cung cấp một số manh mối về hiệu quả của vaccine chống lại biến thể mới nhất và liệu nó có gây ra bệnh nặng hơn hay không, nhưng vẫn chưa chắc chắn và cần nghiên cứu thêm.
Dưới đây là những gì được biết cho đến nay về biến thể omicron.
Tại sao omicron là một mối quan ngại?
Các biến thể như omicron là mối đe dọa lớn nhất đối với sự kết thúc của đại dịch - và các nhà khoa học cảnh báo chúng sẽ tiếp tục xuất hiện khi virus lây lan.
Biến thể omicron có hơn 30 đột biến đối với các protein đột biến của virus, chúng bao phủ bên ngoài virus và là mục tiêu chính của vaccine và phương pháp điều trị như kháng thể đơn dòng.
Các đột biến có khả năng giúp biến thể lây lan dễ dàng hơn và chúng có thể giúp biến thể này tránh được các kháng thể bảo vệ được tạo ra bởi vaccine hoặc thông qua khả năng miễn dịch tự nhiên từ các lần nhiễm bệnh trước đó. Tổ chức Y tế Thế giới cho biết trong một báo cáo cập nhật hôm 14 tháng 12 rằng biến thể omicron đang lây lan nhanh hơn bất kỳ chủng virus nào được phát hiện trước đây.
Nó có gây ra bệnh hoặc các triệu chứng nghiêm trọng hơn không?
Bằng chứng cho đến nay không cho thấy trường hợp đó, nhưng có thể còn quá sớm để nói điều gì.
Các báo cáo ban đầu cho thấy đối với hầu hết mọi người, ít nhất là đối với những người đã được tiêm vaccine, omicron dường như dẫn đến bệnh nhẹ có thể giống như cảm lạnh thông thường. Ho, mệt mỏi và nghẹt mũi, chảy nước mũi cũng là những triệu chứng nổi bật của omicron. Tuy nhiên, điều chưa rõ ràng là liệu các loại triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của chúng có khác nhau đối với những người chưa tiêm phòng hay không.
Cần nghiên cứu thêm, nhưng bằng chứng ban đầu cho thấy thời gian ủ bệnh, hay thời gian người bị nhiễm bệnh phát triển các triệu chứng sau khi tiếp xúc, đối với omicron có thể ngắn hơn so với các biến thể trước đó.
Nghiên cứu sơ bộ từ Public Health Scotland cho thấy những người bị nhiễm biến thể omicron vào tháng 11 và tháng 12 có nguy cơ nhập viện thấp hơn khoảng 2/3 so với biến thể delta.
Một nghiên cứu khác, từ Viện Quốc gia về Các bệnh Truyền nhiễm của Nam Phi, cũng có những phát hiện tương tự, cho thấy những người có biến thể omicron ít phải nhập viện hơn 3/4.
Bản phân tích thực tế lớn đầu tiên về biến thể này, được công bố vào tháng này, đã xem xét các trường hợp ở Nam Phi, nơi omicron được phát hiện lần đầu tiên vào tháng trước. Kết quả cho thấy nó có thể gây ra bệnh ít nghiêm trọng hơn so với biến thể delta, là chủng virus chủ đạo ở hầu hết các quốc gia. Giới chức y tế Nam Phi nhận thấy trung bình, số người nhập viện ít hơn 29% so với đợt nhiễm biến thể Delat trước đó.
Trong một báo cáo cập nhật ngày 17/12, Bộ trưởng Y tế Nam Phi cho biết số ca nhập viện ở nước này đã thấp hơn đáng kể so với các đợt lây nhiễm trước đó. Trong tuần thứ hai của làn sóng omicron ở Nam Phi, chưa tới 2% trường hợp mắc Covid-19 phải nhập viện, so với 19% trong tuần thứ hai của làn sóng Delta tại nước này, Bloomberg đưa tin.
Cũng có những dấu hiệu ban đầu cho thấy số ca nhiễm có thể đã lên đến đỉnh điểm ở Gauteng, tỉnh đông dân nhất Nam Phi và là tâm dịch của đợt bùng phát hiện nay tại quốc gia này.
Mặc dù dữ liệu đáng khích lệ, nhưng các chuyên gia cho biết còn quá sớm để biết liệu biến thể omicron có thực sự gây ra bệnh nhẹ hơn, hay các yếu tố khác, như dân số trẻ hơn của Nam Phi, có đóng một vai trò nào đó hay không.
Tại Hoa Kỳ, vài chục trường hợp nhiễm omicron đầu tiên được xác nhận hầu hết đều có triệu chứng nhẹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh cho biết.
CDC đã nghiên cứu 43 người bị nhiễm biến thể này, một trong số họ đã phải nhập viện trong hai ngày, và nhận thấy rằng các triệu chứng được ghi nhận phổ biến nhất là ho, mệt mỏi và nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi. Theo CDC, hơn 3/4 số người tham gia nghiên cứu đã được tiêm phòng đầy đủ và 1/3 trong số đó cũng đã được tiêm mũi tăng cường.
Giám đốc CDC, Tiến sĩ Rochelle Walensky gọi báo cáo này là “điểm bắt đầu”, nói thêm rằng CDC sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ các biến thể này. Các chuyên gia cũng cảnh báo ngay cả khi biến thể omicron gây ra triệu chứng bệnh ít nghiêm trọng hơn, thì số ca nhiễm tăng đột biến vẫn có thể gây quá tải cho hệ thống chăm sóc sức khỏe ở các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề.
Nó có dễ lây lan hơn không?
Hầu hết các nghiên cứu ban đầu đều cho thấy biến thể omicron dễ lây lan hơn so với các chủng virus trước đó, nhưng vẫn chưa biết rõ một bức tranh chính xác về khả năng lây nhiễm của nó.
Số ca bệnh ở những nơi bị ảnh hưởng nặng nề, chẳng hạn như Nam Phi và Vương quốc Anh, đang tăng lên theo cấp số nhân, điều đó cho thấy biến thể này có khả năng lây lan cao, nhưng vẫn đang tiếp tục nghiên cứu. Sau khi Omicron lần đầu tiên được phát hiện tại Nam Phi vào tháng trước, chỉ mất chưa đầy ba tuần để trở thành biến thể chủ đạo tại quốc gia này. Nó cũng đã vượt qua biến thể Delta và trở thành chủng chủ đạo ở Anh và Scotland, theo giới chức y tế ở Vương quốc Anh.
Omicron cũng được cho là biến thể phổ biến nhất hiện nay ở Hoa Kỳ, theo CDC. Tính đến thứ Sáu, hơn 73% các ca nhiễm mới trong nước là do omicron, theo dữ liệu được công bố hôm thứ Hai của cơ quan này.
Các vaccine có chống lại omicron hiệu quả không?
Các chuyên gia đã bày tỏ lo ngại rằng các đột biến của biến thể này có thể cho phép nó ‘né’ một số kháng thể bảo vệ do vaccine ngừa Covid tạo ra.
Các nghiên cứu ban đầu trong phòng thí nghiệm chỉ ra rằng nó có thể hơi kháng với vaccine, mặc dù có thể không hoàn toàn né được vaccine. Tuy nhiên, cần phải nghiên cứu thêm để biết những phát hiện sơ bộ có ý nghĩa như thế nào trong môi trường thực tế.
Một phân tích được công bố hôm 14 tháng 12 từ cơ quan chăm sóc sức khỏe lớn nhất Nam Phi cho thấy hai mũi vaccine của Pfizer-BioNTech có hiệu quả 70% trong việc bảo vệ khỏi nhập viện do nhiễm biến thể omicron, so với 90% bảo vệ chống lại việc nhập viện từ biến thể Delta.
Dữ liệu sơ bộ cũng cho thấy việc tiêm nhắc lại có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc chống lại sự sụt giảm các kháng thể chống lại omicron.
Moderna đã công bố hôm thứ Hai rằng liều tiêm tăng cường nửa liều của hãng đã làm tăng đáng kể mức kháng thể có vẻ như sẽ bảo vệ chống lại omicron trong các thử nghiệm tại phòng thí nghiệm. Công ty cho biết mũi tăng cường hiện đã được cấp phép chứng minh mức độ kháng thể tăng gấp 37 lần so với mức trước khi khi tiêm mũi tăng cường. Trong khi đó, một liều tăng cường đầy đủ 100 microgram đã làm tăng mức độ kháng thể trung hòa lên khoảng 83 lần.
Các kết quả vẫn chưa được công bố hoặc đánh giá độc lập, và vẫn còn phải xem mũi tiêm tăng cường hoạt động như thế nào trong cơ sở lâm sàng.
Tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia và là cố vấn y tế chính của Tổng thống Joe Biden, cho biết hôm 15/12 rằng các mũi tiêm tăng cường có thể sẽ không cần phải cải tiến để nhắm mục tiêu tới omicron.
Ông nói: “Các phác đồ vaccine tăng cường của chúng ta có tác dụng chống lại omicron. Tại thời điểm này, không cần thiết phải có mũi tăng cường đặc biệt cho biến thể này."
Tuy nhiên, Moderna đã thông báo hãng đang phát triển một mũi tăng cường chuyên chống lại omicron, có thể được đưa vào thử nghiệm lâm sàng vào đầu năm 2022.
Pfizer đã thông báo vào đầu tháng này rằng liều tăng cường bảo vệ mạnh mẽ chống lại biến thể mới trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm - tương tự như mức độ bảo vệ mà hai mũi tiêm ban đầu của hãng giúp chống lại chủng ban đầu - mặc dù các kết quả nghiên cứu phải được xác nhận lại trong thực tế.
Một nghiên cứu trước đó vẫn chưa được xem xét lại cho thấy vaccine Sinopharm của Trung Quốc, vaccine Sputnik của Nga và vaccine do Johnson & Johnson phát triển tạo ra lượng kháng thể bảo vệ chống lại omicron ở mức thấp. Nghiên cứu do các nhà khoa học tại Đại học Washington và một công ty công nghệ sinh học Thụy Sĩ có tên Humabs BioMed SA dẫn đầu, đưa ra kết quả sơ bộ về cách các loại vaccine khác nhau trên thế giới có thể chống lại các biến thể đột biến mạnh.
Các nghiên cứu ban đầu cũng tương tự với những nghi ngờ ban đầu từ các nhà sản xuất vaccine rằng biến thể này có thể né được một số sự bảo vệ từ vaccine, nhưng các nhà khoa học cũng nhấn mạnh rằng hệ thống miễn dịch có các công cụ khác có thể cho phép nó nhận diện và chống lại virus, ngay cả khi kháng thể mức độ suy giảm.
Mặc dù biến thể này có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm cao ở những người đã được tiêm chủng, nhưng cho đến nay không có dấu hiệu nào cho thấy những người được tiêm chủng bị nhiễm loại virus này có các triệu chứng nghiêm trọng hơn so với các biến thể khác.
Nó đang lây lan ở đâu?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, các ca bệnh đã được ghi nhận ở ít nhất 89 quốc gia.
“Thực tế là omicron có thể hiện đã có mặt ở hầu hết các quốc gia, ngay cả khi nó chưa được phát hiện,” Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết vào đầu tháng này.
Trường hợp đầu tiên ở Hoa Kỳ đã được ghi nhận vào ngày 1 tháng 12 tại California. Theo CDC, số ca mắc Omicron đã được phát hiện ở tất cả 50 tiểu bang và Washington, D.C., và biến thể này hiện chiếm gần 3/4 số ca mắc mới trên cả nước.
Có những dấu hiệu cho thấy biến thể omicron đang lây lan nhanh hơn so với biến thể delta và sẽ sớm vượt qua chủng delta ở Hoa Kỳ, theo Andy Slavitt, cựu cố vấn cấp cao của nhóm ứng phó với dịch Covid của Nhà Trắng. Ông cho biết, tỷ lệ nhiễm Omicron dường như tăng gấp đôi cứ sau hai đến bốn ngày ở trong nước. Với tốc độ đó, số ca nhiễm omicron có thể đạt đỉnh ở Hoa Kỳ vào tuần thứ ba của tháng 01.
Trẻ em có nguy cơ mắc bệnh không?
Vẫn chưa biết liệu biến thể mới này có gây ra rủi ro lây nhiễm cao hơn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ so với các biến thể trước đó hay không.
Các nhà khoa học đang theo dõi chặt chẽ các khu vực trên thế giới nơi biến thể omicron đang lây lan rộng rãi, bao gồm Nam Phi và Anh, để biết rõ hơn về ảnh hưởng của nó đối với trẻ em.
Nguồn tin: nbcnews.com
© Bản tiếng Việt của xangdau.net
